به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، تلاش سازمان یافته بازاریان سنتی برای تشکیل مجلس وکلای تجار، مشارکت در قیام تنباکو و ... نشان می‌دهد بازار در فاصله بین نقطه عطف‌های تاریخی و در حوادث مهم هر اعتراضی علیه حکومت‌های خودکامه، نقش مهمی داشته است. همچنین بازاریان در شکل‌گیری فرایند انقلاب اسلامی در برهه‌های مختلف و در جایگاه‌های گوناگون نیز تاثیرگذار بوده اند.
در بین قشرهای مختلف تاثیرگذار در بروز و پیروز انقلاب اسلامی، بازاریان به عنوان بخشی از نیروهای مذهبی، در کنار روحانیت انقلابی، نقشی بی‌بدیل را ایفا کرده‌اند و برای تبیین آن لازم است تا بخش عمده‌ای از تحولات و رویدادهای منتهی به انقلاب اسلامی را به دقت مورد بررسی قرار داد.
کتاب بازار تهران: تحولات سیاسی و انقلابی برآن است تا نقش این گروه را در موقعیت جغرافیایی شهر تهران، مورد بررسی قرار دهد، چراکه بررسی نقش و عملکرد دیگر بازارهای مهم، از جمله قم، شیراز، مشهد، تبریز، اصفهان، یزد، اهواز، ری و ... مستلزم مطالعات و پژوهش‌های میدانی گسترده و عمیق خواهد بود که دایره پژوهش حاضر خارج و نیازمند تحقیقاتی مستقل است. از این روی در اینجا صرفا به نقش بازار تهران و آن هم بازاریانی که غالبا در موقعیت‌های تصمیم‌گیری و هدایت اجرایی امور قرار داشته اند، بسنده شده است.
محتوای اصلی این پژوهش که با رویکردی توصیفی انجام شده، مجموعه‌ای از روایات، خاطرات، مشاهدات و تحلیل‌های بازاریان مبارزی است که در طول نهضت یا در بخشی از آن، حضور موثر داشته اند. در گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش تاریخ شفاهی استفاده شده و در حد توان از خاطرات موجود در آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، روزنامهها مجلات و سایت‌های اینترنتی بهره‌گیری شده و در موارد خاص، مصاحبه‌های تکمیلی، برای رفع ابهامات انجام گرفته است.
قسمتی از متن کتاب
یکی از اقدامات فرهنگی بازاریان در این مقطع تقویت مساجد و مدارس دینی با هدف تربیت و جذب افراد مبارز بود. اسدالله بادامچیان در اینباره می‌گوید:
«... ما از زندان بیرون آمدیم چند تا کار را دنبال کردیم. در زمینه کارهای فرهنگی، ... مسجد شیخ‌علی که راه افتاد، به تدریج درس عربی را شروع کردیم و از آنجا آرام آرام افراد جدید را شکل دادیم. این اقدام هم به عنوان سنگر مبارزه، هم آشنایی، هم اینکه در روحیه دوستان اثر بگذارد و هم تعلیم درس عربی و هم درس‌های دیگر صورت گرفت.» «ما مسجد سراج راه می‌اندازیم، مدرسه شیخ عبدالحسین را راه می‌اندازیم... از جمله اعلامیه دادیم که شب در مدرسه شیخ عبدالحسین کلاس عربی است و دویست و پنجاه و سه نفر ثبت نام کردند. آنجا پایگاه بسیار ارزشمندی برای درس عربی، بحث و گفت‌وگو، جلسات دیدارهای سیاسی برای ارتباطات مخفی و در کنارش یواش‌یواش گفتیم برویم کتابخانه راه بیاندازیم، بازار یک کتابخانه می‌خواهد...»
احمد قدیریان نیز در مسجد شیخ‌علی فعال بود درباره‌ی فعالیت‌های فرهنگی این مسجد پس از اعدام چهارتن از اعضای شاخه نظامی موتلفه، می‌گوید:
«تصمیم گرفته شد که مبارزات به صورت زیرزمینی و مخفیانه صورت بپذیرد. محل گردهمایی مبارزین موتلفه‌ی اسلامی، مسجد آقا شیخ(علی) در بازار آهنگران مشخص گردید. برنامه‌ی ظاهری ما تدریس‌های شبانه بود و همچنین در شب‌های جمعه دعای کمیل برگزار می‌کردیم و در تابستان‌ها نیز اردوهایی داشتیم و بیشترین هدف از این کارها جذب افراد مبارز بود تا بتوانیم نیروهای خوبی را جهت مبارزه با حکومت پهلوی جمع‌آوری و تربیت کنیم.»
(صفحه ۲۸۴ و ۲۸۵)
کتاب بازار تهران: تحولات سیاسی و انقلابی نوشته ایمان قزل‌ایاق در ۵۴۴ صفحه و با شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۲۲۰ هزار تومان زمستان ۱۴۰۱ توسط انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد.
نظر شما