به گزارش ایرنا، استان البرز با گستره جغرافیایی پنج هزار و ۸۰۰ کیلومتر و جمعیتی بیش از سه میلیون و ۲۰۰ هزار نفر کوچکترین استان کشور به لحاظ مساحت اما از مناطق پرتراکم جمعیتی ایران به شمار می رود.
بررسی شاخص های بارشی درازمدت استان البرز نشان می دهد که حوزه جغرافیایی تا پیش از دهه ۷۰ جزو یکی از مناطق پربارش کشور محسوب شده چرا که میانگین بارندگی سالانه این استان بین ۴۹۰ تا ۶۰۰ میلی متر بوده است.
به همین دلیل این استان به عنوان یکی از مناطق خوش آب و هوا با باغ های سربه فلک کشیده و کشاورزی و باغداری پر محصول پیشانی سبز پایتخت به شمار رفته است.
وجود بناها تاریخی در گستره جغرافیایی استان البرز مبین این واقعیت است که طراوت و زیبایی طبیعی منطقه برای خوش نشینان دارای جاذبه خاص بوده است.
سبزینگی مثال زدنی فصول بهار و تابستان البرز در کنار رودخانه های خروشان کرج، طالقان، برغان و کردان حکایت از آن داشت که برکت آب به دشت ها و کوه و دامنه های البرز خرمی و نشاط بخشیده است.
باغ های سرسبز کرج، ماهدشت، محمد شهر، مهر شهر، چهار باغ، ساوجبلاغ و نظرآباد با اینکه از رودخانه های خروشان کمی تا زیاد فاصله داشتند اما با حفر نهرهای بزرگ از آب گوارا سیرآب و تنومند شدند.
در کنار باغداری پرمحصول و متنوع، زراعت و کشاورزی در جای جای البرز خوان گسترده برای تامین نیازهای پایتخت و سایر مناطق کشور به شمار می رفت.
دسترسی به سفره های زیر زمینی زحمت زیادی نداشت و طبق شواهد و قراین حفر سه تا ۱۰ متر چاه ، آب را در آسمان فوران می ساخت و دشت های دور از رودخانه ها سر سفره خود با آب مشروب می شدند.
اما دهه ۷۰ که از راه رسید کم کم صدای تغییر اقلیم در جهان به خصوص جغرافیای خشک و نیمه خشک ایران سر ناسازگاری با مردم و طبیعت بنا نهاد و این بار استان البرز با جمعیتی فراتر از ظرفیت جغرافیایی خود با عقب نشینی شدید سفره های زیر زمینی آب و کم رمق شدن رودخانه ها مواجه شد.
تنش آبی و عطش البرز
بحران آب در استان البرز تا جایی رسید که حتی تابستان ۱۴۰۲ آثار آن در بسیاری از مناطق استان خود را نشان داد و اکنون هم بخشی از مناطق استان مناطق کمالشهر، فردیس و تعدادی از روستاها با کم آبی دست و پنجه نرم می کنند.
شرکت آب منطقه ای استان البرز از اواخر دهه ۹۰ طرحی را با عنوان سازگاری با کم آبی تهیه و مورد مطالعه قرار داد که در این طرح که در ابتدا از آن به عنوان "رینگ سراسری " و پس آن به نام طرح جامع آبرسانی شناخته شد، نگاه ها به سمت برداشت از رودخانه ها با توسعه شبکه های آبرسانی هدفگذاری شده است.
این طرح اگر چه در دولت دوازدهم مطالعه آن انجام شد اما تامین اعتبار اجرایی شدن آن به دولت سیزدهم رسید.
طبق گزارش های رسمی حدود ۱۷۰ روستا و بخشی از شهرهای بزرگ و کوچک استان البرز تا قبل از سال ۱۴۰۰ با تنش شدید کم آبی مواجه شدند.
در این میان ساکنان شهرستان اشتهارد با جمعیتی حدود ۱۰۰ هزار نفر از گذشته های دور تاکنون مشکل آب شور و بی کیفیت را تحمل می کنند به طوریکه طبق اظهارات برخی کارشناسان، کیفیت نامناسب آب این شهرستان حتی سبب آسیب به دندان های مردم شده است.
خشکسالی و کمبود آب سبب خشک شدن تالاب صالحیه نظرآباد و گسترش مناطق بیابانی البرز شده که به موازات آن مردم شاهد پدیده محلی ریزگردها و گردوخاک در درون استان سرسبز البرز هستند ضمن آنکه توسعه شهرها و کمبود آب حلقه زندگی را بر باغ ها و فضاهای سبز استان تنگ و کوچک کرده است.
طرح جامع آبرسانی البرز با افق ۳۰ ساله
همانطور که اشاره شد کارشناسان شرکت آب منطقه ای استان البرز حدود سه سال زمان صرف مطالعه طرح جامع آبرسانی برای برون رفت از تنش آبی البرز کردند اما عدم حمایت مالی دولت دوازدهم می رفت تا زحمت این کارشناسان درقالب یک کتابچه برای بایگانی به قفسه اسناد اداری وزارت نیرو و سازمان آب ایران سپرده شود.
با این اوصاف سهمیه آب استان البرز تا قبل از شهریورماه سال ۱۳۹۹ از ۲ سد کرج و طالقان سالانه ۵۵ میلیون متر مکعب تعیین شده بود که در اواخر عمر دولت دوازدهم با افزایش این سهمیه به ۱۱۰ میلیون متر مکعب موافقت شد.
سهمیه جدید در وضعیتی تعیین شد که امکانات زیر ساختی برای جذب سهمیه جدید وجود نداشت و دست اعتباری استان البرز برای ساخت مخازن و شبکه های جدید آبرسانی خالی بود.
سفر فروردین ماه ۱۴۰۱ رییس جمهور و گشایش اعتباری
طرح جامع آبرسانی استان البرز در گام نخست مناطق پرتنش آبی را برای برون رفت از مشکل هدفگذاری کرده بود و سپس سایر مناطق را در برنامه اجرایی آن گنجانده بودند اما این طرح به منابع مالی و اعتباری نیاز داشت تا به مرحله اجرا می رسید.
سفر ۱۸ فروردین ماه سال ۱۴۰۱ رییس جمهور به استان البرز ورق محرومیت مالی را به نفع این طرح عظیم برگرداند و آن را در صدر اولویت ها قرار داد.
بنا به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان البرز در این سفر ضمن تصویب اعتبار از محل سفر رییس جمهور، منابع متعددی برای آن از بودجه ملی تعریف شد.
"داود نجفیان " در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: موافقت دولت با تامین اعتبار برای طرح جامع آبرسانی البرز خستگی را از تن کارشناسان شرکت آب منطقه ای البرز خارج کرد و بارقه امید به وجود آورد.
وی که از وضعیت منابع آب زیر زمینی استان البرز به شدت ابراز نگرانی می کند ، ادامه داد: طرح جامع آبرسانی البرز ضمن تامین آب مردم استان برای افق ۳۰ ساله، کمک حال سفره های بی رمق آب زیر زمینی استان البرز است و مجال تنفس برای آنها فراهم می کند.
سرانجام طرح جامع آبرسانی استان البرز از فروردین ماه سال ۱۴۰۱ عملیاتی شد و در گام نخست چهارشهرستان پرتنش آبی اشتهارد ، نظرآباد ، ساوجبلاغ و کرج را هدفگذاری کرد.
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه ای البرز در اجرای طرح جامع آبرسانی بیش از ۶۰ کیلومتر خط انتقال آب از تصفیه خانه شهر جدید مهستان تا شهرستان اشتهارد احداث شد .
نجفیان گفت: این طرح که صورت جهادی اجرا شد شهرستان های نظرآباد و اشتهارد را زیر پوشش قرار داده است.
کام شیرین اشتهاردی ها پس از سال ها مصرف آب شور
هفته دولت ۱۴۰۲ با حلاوت و شیرینی وصف ناپذیری برای مردم به ستوه آمده از آب شور در اشتهارد همراه شد، گشوده شدن دریچه شبکه جدید آبرسانی و جاری شدن آب گوارا در شبکه توزیع آب منازل و مراکز تجاری و اداری به سال ها درد و رنج مردم این دیار پایان داد.
اینک شهرستان اشتهارد افزون آب گوارا از دوران قطعی، کمبود و شوری آب گذر کرده و زندگی در دشت کویری آن جلوه دیگری به خود گرفته است.
فعالیت حدود ۲ هزار و ۵۰۰ واحد تولیدی و صنعتی در اشتهارد اگر چه یک مزیت برای این منطقه به شمار می رفت اما به دلیل عدم رغبت کارگران برای سکونت در اشتهارد به چرخش تولید ضربه وارد کرده بود.
در این ماه ها که بشارت رسانه ای رسیدن پای آب گوارا به گوش اشتهاردی ها رسید، تعاونی های مسکن جان تازه گرفته و عرصه مسکونی شهر اشتهارد بیش از یک هزار هکتار توسعه پیدا کرد.
توسعه شهر بیانگر آن است که جمعیت کارگری به سرعت در حال اسکان در اشتهارد است و صنایع راکد و فاقد نیروی انسانی این شهرستان با تامین کارگران ماهر جان دوباره خواهند گرفت.
تامین ۱۸ هزارمیلیارد ریال برای طرح جامع آبرسانی البرز
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان البرز از تخصیص ۱۸ هزار میلیارد ریال اعتبار ملی در سال جاری برای طرح جامع آبرسانی استان خبر داد و گفت : اختصاص چنین اعتباری برای تامین آب البرز در شرایط حساس کشور موضوع بی بدیلی است.
نجفیان اظهار کرد: اکنون روند اجرایی طرح جامع آبرسانی در البرز شتاب گرفته و در گام نخست شهرستان های نظرآباد و اشتهارد به آب شیرین سد طالقان دست پیدا کرده اند.
وی ادامه داد: شبکه انتقال آب از سد کرج برای کلانشهر کرج، فردیس و سایر مناطق استان با شتاب در حال اجرا است و در تلاش هستیم در مدت زمان مناسب طرح جامع را به سرمنزل مقصود برسانیم.
نجفیان در عین حال از مردم خواست تغییر اقلیم و کم بارشی کشور و استان البرز را نادیده نگیرند و همچنان الگوی مصرف را رعایت کنند.
طرح تغذیه مصنوعی برای نجات آبخوان ها
شرکت آب منطقه ای استان البرز در کنار طرح های تامین آب بلندمدت، طرح تغذیه مصنوعی سفره های زیر زمینی را به عنوان یک برنامه هدفمند برای نجات آبخوان های تکیده استان از چند سال پیش تاکنون به اجرا درآورده و اکنون پنج طرح مهم در دشت های ساوجبلاغ ، نظرآباد ، کرج و فردیس تکمیل یا در مراحل پایانی قرار دارد.
اجرای این طرح ها به موازات، طرح جامع آبرسانی اقدامی اثر بخش برای تقویت سفره های زیر زمینی استان است و تاکنون طرح های تغذیه مصنوعی در دشت های هشتگرد و فردیس به بهره برداری رسیده و سه طرح دیگر در مراحل تکمیل قرار دارند.
این طرح ها ضمن تقویت سفره های زیر زمینی از هدر رفت سیلاب ها و خسارات احتمالی آنها جلوگیری می کند ضمن آنکه بخشی پازل مدیریت و مهندسی آب به شمار می رود.
ظرفیت سفره های سطحی و زیر زمینی آب استان البرز یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون متر مکعب برآورد شده که سالانه حدود ۹۰ درصد آن مصرف می شود.
شرکت آبفا و پروژه های متعدد تامین آب
شرکت آبفا استان البرز به موازات شنیدن گلایه ها و اعتراض های مردمی در برخی مناطق همچون فردیس و گرمدره ، بهار و تابستان پرکاری را تجربه کرد.ساکنان شهرهای فردیس ، گرمدره ، کمالشهر و برخی مناطق کرج در بهار و اوایل تابستان امسال با مشکل قطعی و کمبود آب مواجه شدند ضمن آنکه سیل خردادماه امسال و انسداد دریچه سد کرج و آلوده شدن آب رودخانه این شهرستان دایره تنش آبی استان را گسترده کرد.
این درحالی بود که از سال ۱۴۰۱ پروژه های متعدد برای جذب سهمیه جدید آب استان از سدها به اجرا درآمد و ۲ شرکت آب منطقه ای و آبفا با سرعت در حال احداث و تکمیل آنها هستند.
۲۹ تیرماه امسال ۲ طرح بزرگ آبرسانی به منظور کاهش تنش آبی و پایداری شبکه توزیع آب البرز با حضور «علی اکبر محرابیان» وزیر نیرو در مناطق شهری و روستایی استان البرز به بار نشست.
بخش سوم تصفیه خانه شماره ۲ کلانشهر کرج با آبدهی ۵۰۰ لیتر برثانیه از جمله طرح هایی است که با هدف تامین آب مناطق کرج مرکزی، رجایی شهر، کمالشهر و مهرشهر احداث و تکمیل و وارد مدار شد.
این طرح که افزون بر یک هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال از محل اعتبارهای شرکت آبفا هزینه در بر داشته است، آب آشامیدنی ۲۰۰ هزار شهروند البرزی را تامین می کند.
همچنین مجموعه مخازن ذخیره آب کرج مرکزی، مهرشهر، رجایی شهر، روستاهای ایقربلاغ، هیو و قاسم آباد بزرگ دیگر طرح آبرسانی است که با صرف یک هزارو۳۰۰ میلیارد ریال گشایش یافت.
با افتتاح این طرح ها به ظرفیت ۱۸ هزار و ۵۰۰ متر مکعب بخش زیادی از تنش آبی استان البرز فروکش کرد و ساکنان این مناطق از آب شرب سالم بهره مند شدند.
همچنین به تازگی با حضور وزیر نیرو و استاندار البرز عملیات اجرایی طرح های حفاری، تجهیز و مهندسی دوباره ۶۵ حلقه چاه و خطوط انتقال وتوزیع اصلی آب مناطق کرج مرکزی، مهرشهر، رجایی شهر، ماهدشت، کمالشهر، محمدشهر، نظرآباد، آسارا، فردیس، گرمدره، چهارباغ و مهستان استان البرز آغاز شد.
برای اجرای این طرح ها در مجموع با آبدهی ۳۰۰ لیتر برثانیه افزون بر چهارهزار و ۳۰۰ میلیارد ریال اعتبار اختصاص یافته است.
هفته دولت و تکمیل ۱۷۵ پروژه آبفا در البرز
مدیرعامل شرکت آبفا استان البرز اعلام کرد: ۱۷۵ پروژه زیر ساختی، آبرسانی و شبکه فاضلاب در مناطق شهری و روستایی این استان تکمیل و آماده بهره برداری است .
"حمیدرضا نامداری به خبرنگار ایرنا گفت: از این تعداد طرح ۱۴۶ پروژه در بخش آبرسانی و ۲۹ پروژه دیگر در زمینه فاضلاب شهری و روستایی است که تا پایان هفته دولت گشایش می یابد.
مدیرعامل شرکت آبفا البرز گفت: برای تکمیل این پروژه ها ۱۹ هزار و ۵۸۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات شرکت آبفا استان البرز هزینه شده است .
وی در مورد پروژه های قابل افتتاح در بخش آبرسانی بیان کرد: همزمان با هفته گرامیداشت دولت با افتتاح پروژه های آبرسانی گرمدره، مهرشهر، فردیس، رجایی شهر، هشتگرد، مشکین دشت، نظرآباد، کرج، آسارا، کمالشهر، محمدشهر، چهارباغ، ماهدشت، اشتهارد، طالقان، کوهسار و گلسار تنش آبی این مناطق کاهش خواهد یافت .
نامداری افزود: طرح توسعه تصفیه خانه آب شماره یک کرج یکی از شاخص ترین پروژه های گشایشی هفته دولت در استان البرز است که در این تصفیه خانه با استفاده از فناوری نوین ۱۵ درصد به ظرفیت برداشت آب از سد کرج افزوده شده است.
مدیرعامل شرکت آبفا البرز، راه اندازی بخش دوم تصفیه خانه فاضلاب کرج و قسمت دوم از بخش اول تصفیه خانه فاضلاب شهر جدید مهستان، بهره برداری از کانال دفع اضطراری روان آب های سطحی به همراه سازه های جمع آوری پساب بخش های اول و دوم تصفیه خانه فاضلاب کرج از مهمترین پروژه های بخش فاضلاب این استان است
همچنین اکنون نیز با همکاری بسیج آبرسانی به ۱۵۱ روستای دارای تنش آبی استان البرز در اجرا و تکمیل است ضمن آنکه در اوایل امسال ۶ روستای دارای مشکل شدید آب استان به آب سالم و بهداشتی دست یافتند .
شرکت آبفا استان البرز یک میلیون و ۲۶۰ هزار مشترک دارد که در تابستان گرم امسال به علت قطعی و نوسان آب مشکلاتی برای ساکنان استان به وجود آمد.
نظر شما