به گزارش ایرنا، تغییرات ناگهانی در شرایط جوی، بروز آفات، حـوادث و بلایای طبیعی و یا وجود گسترده دلالان در بازار محصولات در سال های اخیر سایه ای از نا اطمینانی را بر عرصه فعالیـت هـای کشـاورزی گسـترانده است.
این نا اطمینانی با هجوم خشکسالی دو چندان شد و بسیاری از کشاورزان خراسان شمالی را برای فعالیت در این عرصه دچار بیم، سردرگمی و بلاتکلیفـی کرد تا جایی که برخی عطایش را به لقایش بخشیدند و برای یافتن کسب و کار راهی کلان شهرها و پایتخت شدند.
براساس برخی از آمارها حدود ۱۰۰ هزار جوان جویای کار، خراسان شمالی را به مقصد استان های دیگر ترک کردند که بیشتر آنها قبلا در عرصه کشاورزی فعالیت می کردند.
این در حالی است که خراسان شمالی با توجه به شرایط اقلیمی ظرفیت کشت انواع محصولات سردسیری شامل غلات، چغندر قند، پیاز و گوجه فرنگی و محصولات نیمه گرمسیری شامل پنبه و محصولات باغی گردو گیلاس، سیب، پسته و زیتون و زعفران دارد.
دولت سیزدهم با درک این شرایط فارغ از هر هیایویی طرح های هدفمندی را برای احیای کشاورزی و ماندگاری کشاورزان در این عرصه به کار گرفت.
طرح هایی که در بسیاری از استان های کشور همچون خراسان شمالی وارد فاز اجرا شده و نور امید بر دل بسیاری از کشاورزان خراسان شمالی تاباند.
تجهیز ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی به آبیاری نوین، ساماندهی بازار محصولات کشاورزی، توسعه شرکت های دانش بنیان کشاورزی و ایجاد ۱۷ واحد تولیدی صنایع تبدیلی و تکمیلی بخشی از طرح های هدفمند دولت برای درو کردن محرومیت از بخش کشاورزی خراسان شمالی است که بازخوانی آن نوید بخش روزهای خوب توام با امیدافزایی برای مردم این منطقه از شمال شرق کشور است، خالی از لطف نیست.
تجهیز ۲۵۰۰ هکتار به آبیاری نوین
خشکسالی های پی در پی و کمبود منابع آب در بسیاری از استان های کشور، مساله مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی را به یکی از مهم ترین مسائل در این عرصه تبدیل کرد به گونه ای که توسعه سامانه‌های نوین آبیاری در راستای بهبود عملکرد روش‌های سنتی آبیاری و افزایش راندمان تولید محصولات کشاورزی در اولویت های کاری قرار گرفت.
افزایش راندمان آبیاری و افزایش بهره وری از مزایای اجرای طرح سامانه های آبیاری نوین است که طی عملکرد دولت سیزدهم در خراسان شمالی ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی استان مجهز به سامانه های آبیاری نوین شد.
مدیر امور آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در این خصوص می گوید: ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی این استان در ۲ سال اخیر با ۶۷ میلیارد تومان از محل اعتبارات استانی و سفر رییس جمهور مجهز به سامانه‌های آبیاری نوین شد.
سید ابراهیم سیدی می افزاید: با اجرای سامانه های آبیاری نوین، راندمان آبیاری از ۳۴ درصد به ۴۸.۸ درصد در استان افزایش یافت.
وی ادامه می دهد: اینک اجرای طرح های آبیاری نوین در ۲ هزار و ۷۴۳ هکتار از سطح اراضی این استان نیز در دست اقدام است که با عملیاتی شدن آن جهشی در این راستا خواهیم داشت.
ساماندهی بازار محصولات کشاورزی
مدیریت جزیره‌ای بر بازار محصولات در سالهای گذشته مشکلاتی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده بود و درآمد آنها همواره در خطر بود.
کشاورز تولید می‌کرد اما نمی‌دانست به چه قیمتی باید بفروشد و برحسب شانس و تصادف یا بیش از پیش‌بینی خود می‌فروخت و یا به اندازه‌ای کم که هزینه‌های تولید را هم برآورده نمی‌کرد.
پس از سال ها با انتقال قانون انتزاع (تمرکز وظایف بازرگانی، کشاورزی در وزارت جهاد) مدیریت ۲ بخش بازار و تولید در کنار هم قرار گرفتند.
با انتقال این قانون از وزارت صمت به وزارت جهاد کشاورزی، مدیریت بخش تولید، صادرات، واردات، بازاریابی و بازاررسانی همه تحت مدیریت وزارتخانه واحد قرار گرفت.
انتقال قانون انتزاع به وزارت جهاد کشاورزی سروسامانی به بازار داد و به نوعی در بیشتر محصولات ثبات قیمت وجود داشت و از نوسان‌های شدید سال های گذشته خبری نبود و حتی صف‌های طولانی که در سال های گذشته برای گرفتن مرغ و گوشت بسته می‌شد نیز برچیده شد.
در خراسان شمالی نیز از ابتدای اجرای قانون انتزاع و واگذاری وظایف تنظیم بازار محصولات کشاورزی تاکنون تعداد ۹۳ جلسه قرارگاه امنیت غذایی با ۴۹۵ مصوبه با حضور استاندار، معاون هماهنگی امور اقتصادی و مدیران کل دستگاه های اجرایی، معاونان و مدیران ستادی و شهرستانی این سازمان برگزار شده است.
تعداد ۲۸ جلسه و ۱۴۰ مصوبه کارگروه استانی برای ساماندهی گندم، آرد و نان در سال ۱۴۰۱ برگزار شده است.
اعلام به موقع خرید تضمینی محصولات
قیمت تضمینی محصولات کشاورزی براساس قانون باید پیش از شروع سال زراعی جدید و قبل از آغاز مهر اعلام شود و این مساله از آن جهت مهم است که ۴.۵ میلیون بهره‌بردار کشاورزی در انتظار اعلام این نرخ هستند و برنامه‌های زراعی خود را براساس آن می‌چینند.
اعلام به موقع و مناسب نرخ خریدهای تضمینی می‌تواند اراضی کشاورزی را براساس برنامه‌های دولت پیش ببرد و به سمت کشت محصولات اساسی و ضروری سوق دهد که وزن زیادی در ضریب امنیت غذایی کشور دارد.
نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی در سال های گذشته به موقع اعلام نمی‌شد و در برخی مواقع حتی پس از کشت محصولات کشاورزی اعلام می شد که نارضایتی را به دنبال داشت.
اما با اعلام به موقع خرید تضمینی محصولات کشاورزی میزان تحویل گندم کشاورزان خراسان شمالی به سیلوهای دولتی در سال ۱۴۰۱ با ۴۷۸ درصد رشد به بیش از ۱۱۲ هزار تن رسید.
در ابتدای سال جدید دولت خبر خوشی به کشاورزان گندمکار داشت و آن افزایش قیمت خرید تضمینی گندم به ۱۱۵ هزار ریال بود که به همراه کمک هزینه ها و یارانه مربوطه، رقم مذکور به ۱۵۰ هزار ریال رسیده است.
توزیع هوشمند کالای اساسی
مهمترین مشکل بخش کشاورزی در سال های گذشته این بود که با وجود تولید از سوی کشاورزان، بازار پرنوسان و بی‌ثبات خطرات تولید را افزایش می‌داد و درآمد کشاورزان را تحت‌الشعاع قرار می‌داد.
وجود دلالان و واسطه‌گران آرام و قرار برای تولیدکنندگان نگذاشته بود و رنج یکساله آنها را یک‌شبه به باد می‌دادند.
هر روز بر تعداد پینه‌های دست کشاورزان افزوده می شد دولت‌ها در سال های گذشته راهکاری برای این معضل پیدا نمی‌کردند اما توزیع هوشمند کالاهای اساسی در سامانه «بازرگاه» که در دولت سیزدهم راه‌اندازی شد تا حدود زیادی جلوی واسطه‌گری را گرفته و کالاها بدون واسطه به دست مردم می‌رسد.
این سامانه هنوز در ابتدای کار است و توزیع برخی محصولات مانند مرغ و گوشت و میوه و محصولات لبنی را آغاز کرده و قرار است تعداد محصولات را بیشتر کند.
این اقدام الگوبرداری شده از کشورهای پیشرفته است که توانسته‌اند با این روش بر دلالی و واسطه‌گری غالب شوند که بسیاری از کارشناسان از آن به عنوان یک ابتکار و روش فوق‌العاده برای دور زدن واسطه‌گری عنوان می‌کنند.
مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در این خصوص می گوید: با راه اندازی این سامانه تاکنون بیش از ۹ هزار تن انواع کالا از جمله برنج، شکر، مرغ و گوشت قرمز در بین فروشگاه های استان توزیع شده است.
محمد هندآبادی می افزاید: از مجموع این میزان کالا ۲ هزار و ۴۶۴ تن برنج، یکهزار و ۹۰۵ تن شکر خام، یکهزار و ۷۲۲ تن شکر صنف و صنعت، یکهزار و ۳۷۸ تن گوشت مرغ منجمد، یکهزار و ۱۶۷ تن گوشت قرمز منجمد، ۳۶۵ تن روغن صنف و صنعت است که در راستای تنظیم بازار کالاهای اساسی توزیع شده است.
افزایش چشمگیر ظرفیت فرآوری محصولات کشاورزی
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌شمالی در این خصوص می گوید: ظرفیت فرآوری محصولات کشاورزی استان با ایجاد ۱۷ واحد تولیدی صنایع تبدیلی و تکمیلی به یک میلیون و ۱۲۰ هزار تن رسید.
محمدزاده می افزاید: پیش از این ظرفیت فرآوری محصولات کشاورزی استان ۸۱۰ هزار تن بود که با حمایت های دولت ۳۱۰ هزار تن به آن افزوده شد.
به گفته وی؛ ظرفیت فرآوری محصولات کشاورزی استان نسبت به قبل از دولت سیزدهم ۳۸ درصد رشد را نشان می دهد.
محمدزاده ادامه می دهد: برای ایجاد ظرفیت جدید در استان بیش از چهار هزار و ۷۲۵ میلیارد ریال سرمایه گذاری و برای ۲۰۰ نفر نیز شغل ایجاد شده است.
وی با تاکید بر افزایش تولید بر محور دانش بنیان در استان، می گوید: اکنون اولویت های سرمایه گذاری صنعتی در بخش صنایع تبدیلی کشاورزی شامل فرآوری و کنسانتره انواع میوه، آب میوه، سرکه، آبغوره، شیره، ژله و مار مالاد، درجه بندی و بسته بندی انواع میوه و سبزیجات به صورت تازه، خشک، منجمد و نیمه آماده است.
توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان کشاورزی
با وجود اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان در بخش کشاورزی وجود داشته اند اما ضریب نفوذ آن در سال های گذشته نسبت به سایر بخش‌ها کمتر بوده است.
این در حالی است که توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و بهره گیری از دانش نوین آنها نقش ویژه‌ای در خلق ثروت، اشتغالزایی، افزایش بهره‌وری، ارتقای درآمد و رشد اقتصادی مناطق مختلف دارد و بی تردید آینده‌ای بهتر برای بخش کشاورزی ترسیم می کند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی در این خصوص می گوید: حمایت از ایجاد و توسعه زیست بوم های فناوری مرتبط با کشاورزی و منابع طبیعی، شرکت در جلسات کارگروه حمایت از تولید دانش بنیان و صیانت از نخبگان استان، ارسال طرح های دانش بنیان به کارگروه اقتصاد مقاومتی سازمان مدیریت و برنامه ریزی و خرید محصولات تولیدی دانش بنیان از جمله نهال، بذر، گیاهان دارویی از جمله اقدامات برای حمایت از شرکت های دانش بنیان های کشاورزی استان است.
محمدزاده می افزاید: همچنین برگزاری رویداد ملی «تانا» یا همان توانمندسازی اکوسیستم نوآوری با حضور ۹۰ شرکت داخلی و خارجی کشاورزی در مهرماه سال گذشته در بجنورد نقطه روشنی از حمایت دولت در این زمینه بود.
وی ادامه می دهد: این رویداد بزرگ علمی که برای نخستین بار در استان برگزار می شد، شرکت‌کنندگان مشکلات و مسایل در حوزه‌های مختلف را شناسایی و راه‌حل پیشنهادی خود را ارایه دادند که در نهایت اقدام به مبادله ۵۸ تفاهم نامه در این بخش شد.
وی تصریح می کند: همچنین طی عملکرد دولت ۶۲۰ میلیارد ریال از محل ۱۰ درصد منابع اعتبارات تملک دارایی استان به طرح‌های دانش بنیان و تقویت زیرساخت‌های مرتبط با این حوزه اختصاص یافت که بخش زیادی از آن در حوزه کشاورزی است.
سهم بخش کشاورزی خراسان شمالی ۱.۱ درصد از تولیدناخالص بخش کشاورزی کشور است که مهمترین بخش تولیدی استان بخش کشاورزی است.
مجموع اراضی خراسان شمالی ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار است که اکنون ۱۳ درصد از این سطح به بخش کشاورزی اختصاص دارد و ۸۷ درصد نیز اراضی غیرکشاورزی است.
سطح اراضی کشاورزی و بایر خراسان شمالی ۴۰۰ هزار هکتار است.
۴۴ درصد جمعیت یک میلیون نفری این استان در نواحی روستایی سکونت دارند.
نظر شما