بیست‌وهشت مردادماه در تاریخ پرابهام ایران‌زمین روزی است عجین با فجایع تاریخی؛ از ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ گرفته تا همان روز در سال ۱۳۵۷؛ روز آتش‌سوزی سینما رکس آبادان در یک سانس از نمایش فیلم «گوزن‌ها »(مسعود کیمیایی/ ۱۳۵۳).
آنچه در این دو تاریخ رخ داد، توانست سرنوشت و آینده سرزمینی را به ورطه نابودی بکشاند. پس از کودتای ۲۸ مردادماه سال ۳۲ دول انگلیس و آمریکا از آنکه توانسته بودند با صرف کم‌ترین هزینه در ایران کودتا و دکتر محمد مصدق نخست‌وزیر وقت و کابینه‌اش را سرنگون کنند، بر خود می‌بالیدند و بر آن بودند تا در سایر سرزمین‌های مستعمره خود نیز، این مسیر را ادامه دهند.
حادثه سینمارکس آبادان از منظری بی‌شباهت به ماجرای آن کودتا نیست؛ سوزاندن دست‌جمعی آدم‌هایی عاشق سینما هنگام تماشای فیلم می‌تواند عشق را به نفرت بدل کند. اگر سینماتوگراف آدم تربیت می‌کند* و برای نیل به اهداف بلند مدت، نیاز به تربیت آدمها است، پس نشانه رفتن سینما برای زنده سوزندن آدمها یعنی مرگ سینماتوگراف و به معنای دقیق‌تر یعنی یک نسل‌کشی با کشتن حدود ۶۰۰ نفر تماشاگر فیلم.
به سیاق دول غربی این واقعه نیز توانست با صرف کم‌ترین هزینه، یک نسل یا به سخن بهتر چند نسل را از سینما و آئین سینما رفتن بری کند. نمود آنچه شرح آن رفت در سکانس پایانی مستند سینه ما رکس وجود دارد؛ اصرار فیلم‌ساز برای ورود برادر یکی از کشته‌شدگان آن حادثه به سینما. اصراری که ناکام باقی می‌ماند و نشان می‌دهد حتی پس از گذشت قریب ۴۴ سال از آن واقعه سهمگین، هنوز برای بازمندگان و عده‌ای از مردم ورود به سالن سینما غیرممکن است.
واقعه سینمارکس آبادان در ناهوشیار جمعی ایرانیان نوعی ضدیت با سینما رفتن را پدید آورده است که جابه‌جا در مستند به آن اشاره می‌شود. روایت خاطرات بازماندگان حاکی از آن است که تا سال‌ها حتی بیان جمله به سینما برویم از سوی بچه‌ها با خشم و عتاب بزرگترها همراه بوده است.
مستند «سینه ما رکس» به شیوه مصاحبه‌محور با خانواده‌هایی گفت‌وگو می‌کند که فردی را در آن حادثه از دست داده‌اند. روایت خاطرات این افراد و بیان احساسات فردی آنها و نیز مصاحبه با برادر یکی از عاملان حادثه سبب می‌شود که تماشاگر با سویه‌ای دیگر از این حادثه شوم تاریخی مواجه شود.
از سویی دیگر بخشی از روایت این مستند به نمایش نماهای آرشیوی از دادگاه محاکمه عاملین حادثه اختصاص دارد. واکاوی حادثه آتش سوزی سینما رکس در بطن خود ایده‌ای جذاب و پرکشش است. به همین دلیل مستند سینه ما رکس در گام اول موفق به جذب تماشاگر می‌شود. اما آنچه سبب می‌شود این فیلم مستند گامی فراتر به جلو نگذارد، کمبود منابع تصویری حین بیان خاطرات بازمندگان و خارج شدن از ریتم مناسب برای روایت است.
سینه ما رکس در عین حال می‌تواند در فرامتن به یک مستند اثرگذار بدل شود، چرا که ایده گردهمایی بازماندگان در یک سالن سینما پس از ۴۴ سال را هدایت و تا انتها با آن همراه می‌ماند.
به گزارش ایرنا، فیلم مستند سینه‌ما رکس ساخته مشترک میترا مهتریان و صادق دهقان از شامگاه شنبه ۲۸ مرداد ماه مصادف با چهل و چهارمین سالگرد آتش سوزی مرگبار در سینما رکس آبادان در پلتفرم فیلم‌نت عرضه شد.
این فیلم در راستای اجرای طرح سینمای دیگر؛ نمایش آثار کوتاه، مستند، انیمیشن و فیلم‌های بلند داستانی هنری و تجربی از فیلمسازان ایرانی در پلتفرم فیلم‌نت، به نمایش درآمده است.
*ارجاع به دیالوگی از فیلم ناصرالدین شاه اکتور سینما
نظر شما