سایه سنگین خشکسالی بر سر گندم‌کاران خراسان‌شمالی

به گزارش ایرنا، خراسان شمالی از لحاظ جغرافیایی در منطقه معتدل کوهستانی واقع است که میانگین باران سالانه آن حدود ۲۴۰ میلمتر می رسد و حدود ۳۴۴ هزار هکتار اراضی زیر کشت باغی و زراعی دارد.

تغییر اقلیم و برداشت آب از سفره‌ها و آبخوان‌های زیرزمینی باعث شده است که هشت دشت از مجموع ۱۱ دشت استان در وضعیت نامناسبی از نظر ذخائر آبی قرار گیرد و به همین دلیل هرگونه توسعه بهره‌برداری و برداشت جدید در آنها به منظور تعادل بخشی به منابع آبی ممنوع شده است.

این استان که سالانه افزون بر یک میلیون تُن محصولات کشاورزی و باغی تولید می کرد و با ۸۲ هزار نفر بهره بردار در بخش کشاورزی بطن اقتصاد این خطه را تشکیل می داد اینک تحت تاثیر شرایط اقلیمی با بحران خزنده خشکسالی مواجه است.

گندم در بین محصولات کشاورزی جذاب‌ ترین و راهبردی‌ترین محصول کشاورزی در خراسان شمالی محسوب می شود و سالانه حدود ۲۰۰ هزار تن از این محصول استراتژیک برداشت می کردند اما امسال خشکسالی به یکباره تاثیر خود را گذاشت و برداشت گندم در این خطه ۳۰ درصد کاهش یافت.

اگرچه بنا به نظر دست اندرکاران این حوزه، حتی با برداشت این میزان از گندم نیز خودکفا هستند اما بیم آن می رود که ادامه این روند بر اقتصاد استان تاثیرگذار باشد و مردم این خطه در سال های آتی با مشکل مواجه شوند.

زخم خشکسالی بر ۹۴ درصد از پیکر خراسان شمالی

بر اساس تحلیل شاخص «استاندارد بارش، تبخیر و تعرق» (SPEI) دوره یکساله تا پایان اسفندماه ۱۴۰۱ (نیمی از سال زراعی۱۴۰۱-۱۴۰۲) حدود ۹۴ درصد از مساحت استان درگیر خشکسالی شد.

در این مدت ۶.۶ درصد از مساحت استان با میزان بارندگی نرمال، ۳۰ درصد از مساحت خشکسالی خفیف، ۴۸.۲ درصد خشکسالی متوسط، ۱۴.۳ درصد با خشکسالی شدید و ۰.۷۴ درصد از وسعت استان با خشکسالی بسیار شدید مواجه است.

۱۰۰ درصد از پهنه شهرستان مانه و سملقان به عنوان قطب کشاورزی و شهرستان گرمه دچار خشکسالی است و این رقم در بجنورد ۹۹.۶ درصد را شامل می شود.

خشکسالی خراسان شمالی نه تنها باعث ایجاد تنش آبی در حدود ۳۰۰ روستا و چند شهر ایجاد کرد که حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از حجم آبدهی قنات ها را نیز کاهش داد به طوری که نیمی از مزارع کشاورزی این خطه شمال کشور را نیز خشکاند و هشت دشت از ۱۱ دشت این استان نیز در زمره دشت های بحرانی قرار گرفتند و با تداوم این روند احتمال قطعی آب نیز در کنار خاموشی برق در استان به عنوان راهکار دم دستی تکرار خواهد شد.

مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در این خصوص گفت: خشکسالی در سالجاری موجب شده است تا حدود یک سوم از گندمزارهای این استان در سطح ۵۲ هزار و ۷۶۰ هکتار غیرقابل برداشت شود.

وحید صباغ اظهار کرد: از این سطح ۴۷ هزار و ۷۰۰ هکتار مربوط به اراضی دیم و پنج هزار و ۶۰ هکتار نیز مربوط به اراضی آبی است که ۱۰۰ درصد خسارت دیده بود و برداشت نشد.

وی افزود: کشاورزان در سال زراعی جاری ۱۴۳ هزار و ۶۴۰ هکتار گندم کشت کرده بودند که از این سطح ۴۸ هزار و ۹۱۵ هکتار اراضی آبی و ۹۴ هزار و ۷۲۵ هکتار مربوط به اراضی دیم است.

صباغ با اشاره به میزان برداشت گندم در اراضی کشاورزی خراسان شمالی، گفت: برداشت گندم در ۹۰ درصد اراضی به پایان رسیده و برآورد می شود امسال ۱۳۳ هزار تن محصول برداشت شود.

مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی یادآور شد: بخشی از گندمزارهای این استان که تاکنون برداشت نشده مربوط به ارتفاعات در اراضی خرده مالکی است که باید با دستگاه دروگر برداشت شود.

کاهش حدود ۳۰ درصدی گندم

سرپرست اداره کل غله و خدمات بازرگانی خراسان شمالی در ادامه گفت: در شرایط خشکسالی، کاهش بارندگی و کاهش منابع‌ آبی ۱۳۳ هزار تن گندم از سطح کشتزارهای این استان در سال زراعی جاری برداشت شد که با وجود خشکسالی این میزان از تولید رضایتبخش است.

احمد نامور اظهار کرد: کشاورزان در سال زراعی جاری ۱۴۳ هزار و ۶۴۰ هکتار گندم کشت کرده بودند که از این سطح ۴۸ هزار و ۹۱۵ هکتار اراضی آبی و ۹۴ هزار و ۷۲۵ هکتار مربوط به اراضی دیم است.

وی افزود: در سال زراعی گذشته از سطح کشتزارهای خراسان شمالی ۱۹۲ هزار تن گندم تولید شده بود که کشاورزان ۱۱۲ هزار تن گندم مازاد بر نیاز را به سیلوها تحویل داده بودند.

سرپرست اداره کل غله و خدمات بازرگانی خراسان شمالی خاطرنشان کرد: گندم کشاورزان به قیمت تضمینی و با نرخ ۱۵۰ هزار ریال به ازای هر کیلوگرم از این محصول خریداری می شود.

وی افزود: در سال گذشته کشاورزان استان ۱۱۲ هزار تن گندم مازاد بر نیاز به دولت تحویل داده بودند.

بر پایه آمار اداره کل غله و خدمات بازرگانی خراسان شمالی؛ تاکنون حدود ۲۳ هزار محموله گندم از بیش از ۹ هزار کشاورز استان به قیمت تضمینی خریداری شده است.

در آغاز فصل خرید گندم، ۲۶ مرکز برای دریافت محصول گندم کاران گشایش یافت اما اکنون شمار مراکز خرید آماده دریافت این محصول کاهش یافته است.

به گزارش ایرنا، خراسان شمالی ۳۴۴ هزار هکتار عرصه کشاورزی دارد که از این سطح ۳۰۰ هزار هکتار را اراضی زراعی و مابقی را باغ تشکیل می دهد که حدود ۸۰ هزار بهره بردار بخش کشاورزی محسوب می شود.

کشت پاییزه در سطح اراضی کشاورزی خراسان شمالی با کشت دانه روغنی کلزا در مناطق سردسیر استان آغاز شده است و کشت غلات نیز از ۱۵ مهر ماه آغاز خواهد شد که هم اینک بهره برداران در حال آماده سازی هستند.

خراسان شمالی با یک میلیون نفر جمعیت در شمالشرق کشور واقع است و ۴۴ درصد جمعیت این استان در نواحی روستایی سکونت دارند.