شهریار؛ شاعری فراتر از مرزها

به گزارش ایرنا، شعر او درد انسان‌ها و شاهکارش حیدربابا، با حیدربابای او که همراه شوی، به کوچه پس کوچه های کودکی سفر خواهی کرد؛ جایی که مهربانی را جا گذاشته ای و صداقت را تنها رها کرده ای؛ حیدربابای شهریار حرف همه انسان‌ها و تفسیری زیبا از زندگی تمام آدمیان است.

رهبر معظم انقلاب در مورد «منظومه حیدربابایه سلام» استاد شهریار که از معروف ترین شعرهای اوست، می فرماید: شهریار یکی از بزرگترین شعرای همه دوران های ایران است و آن به لحاظ حیدر بابایه سلام اوست.

حیدربابای شهریار گاه می خنداند، گاه می گریاند و گاه تو را در میان گذشته های دور سرگردان رها می کند تا پرنده خیالت در آسمان خاطرات کودکی به پرواز درآید؛ گاهی نیز با اشعار شیرین او خو می گیری و به ناگاه صدای موذن محله را می شنوی تا بدانی چه با آرامش شب را سحر کرده ای.

با حیدربابا که انس بگیری، زندگی برایت معنا می شود و بغض گلویت را می گیرد تا غم شیرین خاطرات دور زندگی خود را تجربه کنی؛ دوست داری پیام مهربانی را از ته دل فریاد بزنی، به آرامستان بروی و سر بر مزار عزیزان بگذاری و بلند بلند خاطرات مشترک خود را با آنان گریه کنی.

حیدربابا از خواب چندین ساله بیدارت کرده و دنیای برگشت ناپذیر کودکی را هنرمندانه تفسیر می کند؛ روزهایی را که هنوز الفبای اندوه را نیاموخته بودی و سرمشق تمام دفترهایت محبت به انسان ها بود؛ آری شهریار، شاعر ارزش هاست، تعهد در ذات او ریشه دوانده و رفته رفته بزرگ و بزرگتر شده است.

محبت کودکانه را در شعر شهریار می توان یافت، عاطفه و احساس را آنجا می توان نگاه کرد، وقتی مرگ مادربزرگش (خان ننه) را باور نمی کند، وقتی به او می گویند مادربزرگ راهی کربلا شده و او می نشیند به امید آمدنش قرآن را حفظ می کند و بارها در فراقش اشک می ریزد و به امید آمدنش انتظار می کشد.

شهریار شاعری است که از زبان مردم حرف می زند و به زبان مردم شعر می گوید و این خصوصیت شعرهایش را پرجاذبه و مردمی کرده و آوازه نامش را به فراتر از مرزهای ایران برده و جهانی کرده است؛ شهریار با مجموعه حیدربابایه سلام نگاه ملت های جهان را به سوی خود متوجه کرد و توانست دروازه های جهان را از منظر این شاهکار ادبی به روی هنر خویش بگشاید.

شعر و نام شهریار امروز مرزها را درنوردیده و کمتر کسی با نام و اشعار شهریار آشنایی ندارد و او توانسته فرهنگ و ادبیات ایرانی را به زیبا ترین شکل در جهان به تصویر بکشد.

شهریار؛ شاعری متعهد

فردین میلانی صدر از نویسندگان برجسته کشور و آذربایجان غربی درباره استاد شهریار به خبرنگار ایرنا گفت: شهریار شاعری متعهد و پایبند به اخلاق و دوستدار اهل بیت (ع) بود و شعرهایی چون «علی ای همای رحمت» گواه روشنی بر این مدعاست.

وی ادامه داد: انس وی با قرآن از او انسانی متعهد و پایبند به اصول اخلاقی ساخته و شعرهایش به جنگ زشتی ها رفته و خواهان جامعه ای پاک و متعهد بود.

وی اظهار کرد: این شاعر پرآوازه شاعری مردمی بوده و در شعرهایش زندگی ساده و بی آلایش را به تصویر کشید و ابیاتی سرود که مردم آن را پسندیدند.

این نویسنده اهل آذربایجان غربی بیان کرد: منظومه حیدربابایه سلام، شاهکار شهریار است و این منظومه با تمام قدرت، پیوندی عمیق بین گذشته و حال ایجاد کرد و هرخواننده ای اعم از ایرانی و خارجی با مطالعه آن به کوچه های کودکی خود می رود، حسرت مادر بزرگ را می خورد، در فراق او اشک می ریزد و در دنیای خیالی خود همان شیطنت های کودکی را مرور می کند.

میلانی صدر ادامه داد: شهریار برای نسل جدید به خصوص نوجوانان و جوانان به خوبی شناسانده نشده است و هنوز نسل جدید با اشعار، زندگی و ابعاد شخصیتی این شاعر ملی و جهانی آشنا نشده اند.

وی افزود: اشعار شهریار عامل بزرگ وحدت در جامعه است زیرا وی با سرودن شعر به ۲ زبان ترکی و فارسی به مبارزه با تفرقه پرداخت چنان که در شعر معروف خود به نام «آذربایجان» با صراحت می گوید که همه ما متعلق به یک سرزمین و یک دین هستیم و به هیچ بهانه ای نباید در بین قومیت ها تفرقه ایجاد شود.

شهریارواقع نگارترین شاعر

شهریارشناس برجسته تبریزی نیز شعر شهریار را بازتاب لحظه‌های زندگی وی می‌داند و معتقد است: شهریار لحظه‌های زندگی خود را در شعر به تصویر کشیده و شعر این شاعر در حقیقت بازتاب لحظه‌های زندگی اوست.

جمشید علیزاده در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: وقتی این شاعر از انتظار معشوق سخن می‌گوید، این انتظار را طی کرده و ‌اگر از کودکی سخن می‌گوید رسوب این خاطرات در ذهنش وجود دارد و این خاطرات همواره با شهریار ادامه می‌یابد.

این‌ شهریارشناس پیشکسوت ادامه داد: «صدق عاطفی» در هیچ ‌یک از اشعار شعرا دیده نشده و تنها شهریار به این مرتبه دست یافته است.

وی افزود: تغییردادن لهجه اصیل اشعار شهریار برخلاف قاعده و ‌قیاس است؛ اگر شعر شهریار با موسیقی خوانده می‌شود، شعر نباید فدای موسیقی شود و ‌چنانکه با شعر ترکی خوانده می‌شود، حفظ لهجه اصیل و شکل نوشتاری آن ضروری است.

علیزاده با اشاره به جاودانگی اشعار شهریار گفت: چند دهه از زمانی که شهریار «علی ای همای رحمت» را سروده می‌گذرد ولی همچنان در کشور و ‌فراتر از مرزها جاودانه است.

وی با بیان اینکه گذر از ۷۰ سال و ‌ماندگار شدن شعر یک شاعر کار هر کسی نیست، یادآور شد: شهریار فرهنگ این ملت را در اشعار فارسی و ترکی خلق کرد و ‌به جاودانگی رساند.

علیزاده تاکید کرد: نیمایوشیج شعری دارد که در آن می‌گوید «آنکه غربال دارد از پشت سر می‌آید» و منظورش این است آنها که‌ شایسته‌اند جاودانه می‌مانند و غربال به خوبی درشت‌ها و ‌به عبارتی بهترین‌ها را در خود نگه خواهد داشت.

وی ادامه داد: شهریار ما از این طیف است و غربال زمان نتوانسته او را بر زمین اندازد چون شهریار واقع نگارترین شاعر تاریخ ادبیات ایران است و این ویژگی منحصربفرد رمز موفقیتش به شمار می‌رود.

حیدربابا همیشه اشک آلود است

ادیب و پژوهشگر ایرانی نیز حیدربابای شهریار را آیینه تمام نمای زندگی عنوان می‌کند و معتقد است: «حیدر بابا» اغلب گریه است و گاهی خنده اما همانطور که «مولیر» در بعضی کمدی هایش از کنارتراژدی رد شده، خنده حیدربابا هم همیشه اشک آلود است.

«مهدی روشن ضمیر» اضافه کرد: تعبیرها، تشبیه‌ها، کنایه‌ها و استعاره‌هایی که در این شاهکار ادبی به کار برده شده، به قدری ظریف است که تاب ترجمه ندارد.

روشن ضمیر ادامه می‌دهد: چه هنری بالاتر از این که شعر حیدربابا را هم عوام می‌فهمند و ‌هم خواص می‌پسندند و از شنیدن آن هم بچه هفت ساله به شور و طرب در می‌آید و هم پیرمرد ۷۰ ساله متاثر می‌شود.

وی گفت: اگر قرار باشد «لامارتین» را شاعر دریاچه، «سولی» را شاعر گلدان شکسته و «حجازی» را سراینده بابا کوهی بنامیم به نظر من باید شهریار را شاعر حیدربابا نامید.

به گزارش ایرنا، سیدمحمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار در سال ۱۲۸۵ در یکی از روستاهای تبریز به دنیا آمد و ذوق شاعری وی از دوران کودکی نمایان شد؛ وی در ۱۳ سالگی شعرهایش را با تخلص 'بهجت' در مجله ' ادب ' به چاپ رسانید.

شهریار بعدها با تفأل به دیوان حافظ شیرازی، تخلص «شهریار» را برگزید و در نهایت نامش با همین تخلص در تاریخ ادبیات ایران ثبت و ماندگار شد.

شهریار در بهمن ماه ۱۲۹۹ به تهران رفت و در دارالفنون تحصیل کرد و وارد دانشکده پزشکی شد؛ اولین دفتر شعر او در سال ۱۳۰۸ با مقدمه ملک الشعرای بهار، سعید نفیسی و پژمان بختیاری منتشر شد.

محمدحسین بهجت تبریزی که با سرودن منظومه «حیدربابایه سلام» یکی از مهم ترین آثار ادبی ترکی آذربایجانی را خلق کرده، از معدود شاعرانی است که در ۲ زبان فارسی و ترکی آذربایجانی سروده های درخشانی دارد؛ سرودن این منظومه از مهمترین عوامل شهرت و محبوبیت شهریار در میان ترک زبان های ایران به شمار می رود.

شهریار ایران زمین، روز ۲۷ شهریورماه ۱۳۶۷ در سن ۸۳ سالگی به علت بیماری در بیمارستان مهر تهران دارفانی را وداع گفت.

استاد سخن، شهریار بیش از ۲۸ هزار بیت به زبان فارسی و در حدود سه هزار بیت به زبان ترکی، شعر سروده است که در همه آنها یا در بیشتر آنها شخصیت شهریار عمده ترین و مؤثرترین عامل شکل گیری این اشعار است.