پاسداری از منابع طبیعی فارس؛ از مدیریت مراتع تا تدابیر برای کاهش آتش‌سوزی جنگل‌ها

به گزارش خبرنگار ایرنا، جنگل‌ها و مراتع نقش مهمی در اکوسیستم طبیعی و تأمین علوفه مورد نیاز دام‌های وابسته به پوشش‌های گیاهی در این مناطق دارند.

گیاهان جریان چرخه ای بیولوژیک شیمیایی آب، کربن و نیتروژن را تنظیم و به ایجاد تعادل در انرژی کمک شایانی می‌کنند.

مراتع نیز سهم بسزایی در چرخه پیچیده طبیعت و تأثیر آب و هوا در زندگی انسان‌ها و حیوانات دارند.

در حقیقت مراتع در شرایط نرمال بارندگی با تولید حدود ۲۱.۴ میلیون علوفه در سال با میزان برداشت مجاز ۱۰.۷میلیون تُن، بر تأمین معاش دامداران با حدود ۹۳۷هزار خانوار که جمعیتی حدود ۶میلیون نفر دارند و ۳۵۳هزار خانوار عشایری با جمعیت ۱.۳میلیون نفر مسقیماً در ارتباط هستند.

حتی تداوم و تأمین استمرار تولید ۴۲درصد گوشت قرمز در کشور هم وابستگی کامل به مرتع دارد.

می‌توان گفت ۲۵درصد ارزش اقتصادی مراتع مربوط به تولید علوفه و ۷۵درصد آن مربوط به مسائل زیست‌محیطی از جمله جلوگیری از فرسایش خاک، روان آب، تلطیف هوا و حفظ ذخایر ژنتیکی است.

تاکنون هشت هزار و ۴۲۳گونه گیاهی در ایران شناسایی شده که ۲سوم گونه‌های گیاهی کشورهای اروپا که حدود ۱۲ هزار گونه است را تشکیل می‌دهند.

۲ هزار و ۳۰۰ گونه گیاهی ایران از نظر دارویی، صنعتی، بهداشتی و آرایشی ارزش دارند که از این میزان یک هزار و ۷۲۸ گونه تنها در ایران یافت می‌شوند که اگر محافظت نشوند برای همیشه از بین خواهند رفت.

این در حالیست که به موجب ماده ۲ قانون حفاظت و بهره‌برداری جنگل‌ها و مراتع مصوب ۲۵مردادماه ۱۳۴۶، حفظ، احیا، توسعه و بهره‌برداری از جنگل‌ها، مراتع، بیشه‌های طبیعی و اراضی جنگلی ملی شده متعلق به دولت و بر عهده سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور است و به استناد ماده سه همین قانون، بهره‌برداری از منابع مذکور صرفاً در قالب طرح مورد تصویب سازمان امکان پذیر است.

همچنین بر اساس تبصره یک ماده سه قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع کشور و همچنین قانون اصلاح تبصره (یک) ماده (۴۷) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و ماده (۱۰) آیین‌نامه اجرایی مصوبات هیأت وزیران مصوبه ۲۰فروردین ماه ۱۳۹۱ برای هرگونه بهره‌برداری از مراتع باید پروانه چرای دام صادر و همچنین به استناد بند ۲۰شیوه‌نامه فنی و اجرایی بهره‌برداری از مراتع کشور حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع، هرگونه بهره‌برداری در قالب طرح مرتع‌داری است.

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور هفتم شهریور ماه ۱۴۰۲ اعلام کرد که ۴.۷ میلیون هکتار عملیات بیولوژیک، بیومکانیک و قرق به منظور حفظ و احیای مراتع کشور در برنامه هفتم توسعه هدفگذاری شده است.

حفظ و مدیریت مراتع در استان فارس نیز در طول ۲سال گذشته با جدیت بسیاری در دستورکار اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس ۹ اردیبهشت ۱۴۰۲ اعلام کرد که با هدف حفاظت، صیانت و احیای مراتع و با مشارکت مرتعداران، بیش از ۶ هزار هکتار از مراتع فارس احاله مدیریت شده است.

اجرای طرح مدیریت چرا در ۹۳ هزار هکتار از مراتع شهرستان اقلید

اخیراً نیز طرح مدیریت چرا با هدل حفاظت از پوشش گیاهی در بیش از ۹۳ هزار هکتار از مراتع شهرستان اقلید اجرا شد.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان اقلید در این باره گفت: پروژه مدیریت چرا و کنترل دام به عنوان یکی از اقدامات حفاظتی در جهت برقراری تعادل دام و مرتع است‌.

اسحاق امیدوار افزود: حفظ پوشش گیاهی و منابع پایه آب و خاک، فراهم کردن زمینه مناسب برای تجدید حیات گیاهان مرتعی، جلوگیری از تخریب عرصه‌های منابع طبیعی از جمله اهداف مهم اجرای این پروژه در سطح مراتع است.

امیدوار با اشاره به اینکه یکی از دغدغه‌های اصلی مجموعه منابع طبیعی جلوگیری از ورود دام غیرمجاز به سطح مراتع شهرستان است، گفت: اکیپ‌های گشت و مراقبت یگان حفاظت منابع طبیعی به طور مستمر اراضی ملی را مورد نظارت قرار داده و با متخلفان برخورد قانونی می‌کنند.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان اقلید هدف از اجرای این طرح را حفاظت از عرصه‌های مرتعی و ساماندهی بهره‌برداران عنوان کرد و افزود: با ورود اکیپ مدیریت چرا و اعمال نظارت مستمر با اخذ تعهد از بهره‌برداران، می‌توان آنها را ملزم به جلوگیری از تخریب و تصرف اراضی ملی و مشارکت در امر اطفاء حریق کرد.

اجرای طرح مدیریت چرا در سطح ۴۱ هزار هکتار از مراتع شهرستان سرچهان

همچنین در حال حاضر حفاظت از پوشش گیاهی و رویشگاه‌های مرتعی، طرح مدیریت چرا در سطح ۴۱هزار هکتار از مراتع شهرستان سرچهان اجرا شده است.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان سرچهان با اعلام این خبر گفت: طرح مدیریت چرا و کنترل دام به عنوان یکی از اقدامات حفاظتی مهم در ایجاد تعادل دام و مرتع در مراتع این شهرستان به مرحله اجرا درآمد.

کبری میرشکاری افزود: نظر به اهمیت پوشش گیاهی در حفظ منابع پایه (آب و خاک) و نقش ارزنده آن در توسعه اقتصادی، اجتماعی و به منظور فراهم کردن بستر مناسب برای تجدید حیات گیاهان مرتعی، طرح مدیریت چرا و کنترل دام در ۱۲مرتع این شهرستان انجام شده و تا پایان فصل چرا ادامه خواهد داشت.

اجرای عملیات مانور اطفاء حریق در سرچهان

از جمله اقدامات دیگر برای حفظ مراتع و پوشش گیاهی در استان فارس کسب آمادگی،پیشگیری از آتش‌سوزی‌های احتمالی و جلوگیری از آسیب به عرصه‌های منابع طبیعی است که این مهم در شهرستان سرچهان با اجرای مانور اطفاء حریق دنبال شد.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان سرچهان در این باره نیز گفت: لزوم آمادگی جهت مقابله با حریق و همچنین آمادگی نیروهای عملیاتی اطفاء حریق از محورهای مهم این مانور بود.

میرشکاری با بیان اینکه این امر نیازمند فعالیت‌های گسترده از طریق آموزش و فرهنگ‌سازی است افزود: ارائه آموزش‌های لازم جهت واکنش سریع و به موقع نیروهای اطفاء حریق، بررسی نقاط قوت و ضعف ناشی از بحران آتش‌سوزی‌های طبیعی و نیز نحوه بکارگیری تجهیزات و وسایل اطفاء حریق از جمله اهداف مهم این مانور آموزشی است.

وی خشکسالی، آتش سوزی، سرمازدگی و حتی بروز پدیده گرد و غبار را از جمله بحران ها و حوادث طبیعی عنوان کرد و گفت: پیشگیری و تمهیدات لازم برای کاهش اثرات آنها با مدیریت صحیح منابع ، نقش موثری در برخورد با این گونه بلایا دارد.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان سرچهان برگزاری مانور و دوره‌های آموزشی اطفاء حریق را مهمترین و کاربردی‌ترین ابزار پیشگیری از آتش سوزی در عرصه های منابع طبیعی عنوان و گفت: ایجاد هماهنگی لازم بین نیروهای امدادی ازطریق اطلاع‌رسانی گسترده در بین مردم و طبیعت دوستان بویژه شوراها، دهیاری‌ها و جوامع محلی در قالب برگزاری مانور و کلاس‌های آموزشی از دیگر اهداف برگزاری این برنامه بوده است.

وی با بیان اینکه دستورالعمل‌های پیشگیری از حریق به بخشداری‌ها، دهیاری‌ها و شوراهای اسلامی ارسال شده است گفت: برگزاری بیشتر کلاس‌های ترویجی و آموزشی برای دامداران، کشاورزان، همیاران طبیعت و مجریان و بهره‌برداران موجب اشاعه فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی خواهد شد.

میرشکاری از مردم خواست هنگام ورود به عرصه‌های منابع طبیعی ضمن رعایت نکات ایمنی و پرهیز از روشن کردن آتش، در صورت مشاهده هرگونه آتش سوزی مراتب را از طریق تماس با تلفن های ۱۳۹ و یا ۱۵۰۴ یگان امداد جنگل و مرتع اطلاع دهند.

رفع تصرف ۲ هکتار از اراضی ملی شهرستان فسا

به منظور حفظ و صیانت از اراضی ملی و جلوگیری از زمین‌خواری ۲ هکتار از اراضی ملی شهرستان فسا رفع تصرف شد.
با این اقدام ۱۷ هزار متر مرتع از اراضی ملی این شهرستان از دست متخلفان آزاد و به انفال بازگشت.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان فسا در این باره گفت: به منظور حفظ و صیانت از حقوق بیت‌المال و جلوگیری از زمین‌خواری در پلاک چهاردره و شیر برنجی بخش مرکزی با همکاری یگان حفاظت اداره منابع طبیعی این شهرستان اراضی تصرفی آزاد و تحت مالکیت دولت قرار گرفت.

امید کریم‌نیا افزود: متخلفانی که در ۱۷ هزار متر مربع از اراضی ملی پلاک چهاردره و شیر برنجی این شهرستان اقدام به ساخت و ساز غیر قانونی و غرس درختان انجیر کرده بودند به دام افتادند.

کریم‌نیا با قدردانی از حمایت دستگاه قضایی و انتظامی در این عملیات گفت: با هدف جلوگیری از زمین‌خواری و مقابله با سودجویان اراضی ملی بدون هیچ گونه اغماضی با متخلفان برخورد خواهد شد.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان فسا در ادامه از طبیعت دوستان شهرستان خواست در صورت مشاهده هرگونه تخلف در اراضی ملی مراتب را به شماره های ۱۵۰۴ و ۱۳۹ یگان امداد جنگل و مرتع اطلاع دهند.

آغاز عملیات اجرایی طرح کنترل سیلاب بند انحرافی دوشاخ رودخانه دودج آباد فسا

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیز داری شهرستان فسا همچنین از آغاز عملیات اجرایی طرح کنترل سیلاب بند انحرافی دوشاخ رودخانه دودج آباد فسا خبر داد و گفت: این عملیات با اعتباری بالغ بر چهار و نیم میلیارد ریال آغاز شد.

کریم‌نیا افزود: این طرح در محدوده رودخانه دودج آباد قرار دارد.

وی با بیان اینکه محل اعتبار این طرح از محل اعتبارات ملی حوزه سدهای موجود است، گفت: حجم عملیات سنگی ملاتی یک هزار و ۸۰۰ متر مکعب و حجم عملیات خشکه چین ۲۵۰ متر مکعب است و پیش‌بینی می‌شود این طرح ظرف مدت ۲ماه به بهره‌برداری برسد.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیز داری شهرستان فسا اظهار کرد: هدف از اجرای این طرح کنترل سیلاب رودخانه دودج آباد و جلوگیری از تخریب جاده ترانزیت فسا- بندر عباس است و بزودی با جذب اعتبار پروژه‌های آبخیزداری جدید دیگر به مرحله اجرا در خواهد آمد.

قلع و قمع ۴۰ اصله نهال غیر مجاز از اراضی ملی شهرستان کازرون

همچنین با ‌دستور دستگاه قضایی نهال‌های غیرمجاز غرس شده در اراضی ملی شهرستان کازرون در ۱۴۳ کیلومتری شیراز ریشه کن شدند و ۴۰ اصله نهال غیر مجاز از اراضی ملی شهرستان کازرون قلع و قمع شد.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کازرون در این باره گفت: در پی گزارشی مبنی بر تصرف اراضی ملی در ارتفاعات روستای دوان این شهرستان، بلافاصله با همکاری ماموران یگان حفاظت و عوامل انتظامی عملیات قلع و قمع قرار مورد اجرا قرار گرفت.

علی بلیانی افزود: اراضی تصرفی دارای پوشش جنگلی از نوع بلوط بوده که به جهت اهمیت پیشگیری از قطع درختان بلوط این حکم اجرا شد.

وی بیان کرد: اجرای این دسته از احکام می‌تواند نقش بازدارندگی و پیشگیرانه‌ای در بروز تخلفات مشابه در آینده به دنبال داشته باشد.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کازرون گفت: شماره تلفن ۱۵۰۴ و یا ۱۳۹ یگان امداد جنگل و مرتع آماده پاسخگویی به هر گونه تخلف در حوزه منابع طبیعی و دوستداران طبیعت است.

اهتمام به منابع طبیعی و محیط زیست در جوامع بشری از چنان اهمیتی برخوردار است که از آن به عنوان یکی از مهمترین ارکان توسعه پایدار یاد می‌شود؛ لذا افزون بر تلاش دستگاه‌های متولی برای صیانت از این سرمایه‌های ارزشمند، حفظ پوشش گیاهی باید جایگاه واقعی خود را در فرهنگ عمومی نیز پیدا کند.