پسماند در مازندران؛ مشکلی برای تمامی دولت‌ها

به گزارش ایرنا، معضل پسماند سال های طولانی است که گریبان‌گیر مازندران سرسبز است و در برهه های مختلف سه دهه گذشته در برخی مناطق تبدیل به بحران چند وجهی شد. مثلا در دهه ۷۰ معضل زباله در انجیلسی شهرستان بابل تبدیل به بحران اجتماعی و امنیتی شده بود. زباله شهرستان ساری هم چند سال پیش وضعیت مشابهی پیدا کرد. در شهرستان آمل وجه زیست محیطی این معضل به سنگی بزرگ جلوی پای اجرای بزرگ ترین سد استان تبدیل شده است. قصه تلخ دپوی زباله در سواحل محمودآباد همچنان نقل محافل است. شاید اگر آتش سوزی چند سال پیش نبود، کسی در مازندران هیچگاه متوجه کوه زباله فریدونکنار نمی شد.

اگر چه قصه تلخ معضل زباله برای بومیان مازندران تکراری است، چون درد و رنج و جان سختی آن در برابر راه حل های متنوع را با گوشت و استخوانشان لمس کرده اند، ولی برای غیربومیان هم ناآشنا نیست، چون اگر حتی سابقه یک بار سفر زمینی به مازندران را داشته باشند، بوی تعفن زباله های انباشته در جای جای استان قطعا مشامشان را آزرده است. اغراق نیست اگر گفته شود در مسیر تمامی ۲۲ شهرستان مازندران مقاطعی وجود دارد که ناگهان دمه هوای متعفن چونان پتکی آهنین بر مشام آدم می کوبد.

با این که طی سال های اخیر بویژه در دو سال گذشته قدم های مثبتی برای ساماندهی زباله در مازندان برداشته شده، اما به جز موارد معدودی از جمله بهره برداری از نیروگاه زباله سوز نوشهر و کارخانه کمپوست تنکابن، بقیه طرح ها به سرانجامی بایسته نرسیده است و نیازمند سماجت در پیگیری برای جذب اعتبارات ملی و نظارت عالیه محلی است.

عمارت؛ زخمی عمیق بر چهره آمل

بیراه نیست اگر بگوییم بحران سوء مدیریت زباله در مازندران بیش از هرجای دیگر در شهرستان آمل به چشم می خورد. منطقه «عمارت» آمل که بیش از چهار دهه بار زباله بیش از ۱۵ شهر استان را بر دوش کشیده است، اکنون به مرحله ای از بحران رسیده است که حتی صدای مسئولان همیشه ساکت را نیز درآورده است.

عمارت در ۳۰ کیلومتری جنوب شهر آمل و در مسیر جاده هراز واقع است و با وجود نام زیبایش، زشت ترین تصویر را بر سینه کوهستان های البرز مرکزی حک کرده است چون طبق آمارهای رسمی هر روز بیش از ۴۰۰ تن زباله طی چند دهه روی هم انباشته شد.

سایت زباله عمارت که طبق گفته مسئولان حتی ۱۵ سال بیشتر از حد استاندارد و ظرفیت در آنجا زباله دپو شده ، اکنون علاوه بر مشکلات منطقه ای، با توجه به ساخت سد هراز، به بحرانی زیست محیطی ملی تبدیل شده است و در صورت کم توجهی می تواند زندگی و سلامت مردم مازندران را به صورت جدی به خطر بیندازد.

مهم ترین مشکل برای حل معضل زباله دپو شده در این منطقه، تعیین محل جایگزین است. سابقه تعیین زمین برای جابه جایی زباله از عمارت و راه اندازی محلی جایگزین بیش از یک دهه است که هر بار به خاطر تایید نشدن از سوی محیط زیست یا تفکر جزیره ای در بین مسئولین شهرهای مازندران و یا مشکل وقفی بودن و یا قبول نکردن سرمایه گذار با مشکل مواجه می شود.

طی یک دهه گذشته دستکم سه محل برای انتقال زباله سایت عمارت در نظر گرفته شد، اما با وجود تامین بودجه دولتی که برای این امر اختصاص داده شد، به نتیجه ای نرسید و امروز نیز با وجود انتشار چندین خبر در رسانه ها مانند «شکسته شدن طلسم عمارت»، یا «جابه جایی عمارت و یا ایجاد سایت جدید»، همچنان شاهد تخلیه سنتی زباله در این منطقه هستیم.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و مسئولان شهرستان آمل، «همگرایی» کلید گمشده حل معضل عمارت است و به همین دلیل پیدا کردن این کلید نیازمند ورود مقام عالیه دولتی از استان است تا بتواند یک بار برای همیشه به اختلافات محلی و استانی مانند سرگردانی در تعیین زمین یا نوع پروژه قابل اجرا پایان دهد.

جا خوش کردن در جنگل رامسر

وضعیت شهرستان رامسر نیز در بحث زباله همانند سایر شهرهای ساحلی استان وخیم است. ظرفیت محل دفن زباله در سایت اشکته چال منطقه کلاکولی رامسر در عرصه های جنگلی این منطقه سال ها است که تکمیل شده و متاسفانه حجم انبوهی از شیرابه این زباله ها پس از سرریز شدن وارد سفره های زیرزمینی و رودخانه های منتهی به دریای خزر می‌شود و این وضعیت می تواند زنگ خطر جدی برای از بین رفتن محیط زیست و به مخاطره افتادن سلامت مردم منطقه باشد.

آمارهای رسمی نشان می دهد که به طور متوسط روزانه ۸۰ تن زباله در جنگل های رامسر کاملا به شکل سنتی و غیربهداشتی دفن می شود به طوری که این مقدار زباله در فصول گردشگری روزانه به حدود ۱۲۰ تن هم می رسد.

هرچند که در شهریور امسال طرح پردازش پسماند در سایت زباله جنگل کلاکولی به بهره برداری رسید، اما این طرح تنها ۳۰ درصد از حجم زباله را کم می کند ولی صورت مساله که انباشت زباله در جنگل است کماکان به قوت خود باقی است.

زباله ۳۰ساله نور و روزشماری برای پایان کابوس

پشت زیبایی منطقه « الیمالات» که یکی از مناطق معروف گردشگری مازندران و شهرستان نور است زخم ناسور دپوی ۳۰ ساله زباله پنهان شده است. در حال حاضر روزانه یکصد تن زباله در هشت هکتار از عرصه منطقه الیمالات که یکی از بهترین مناطق جنگلی مازندران به شمار می رود تخلیه و رها می شود.

گذشته از این که تخلیه زباله در مناطق جنگلی به خودی خود یک معضل است، اما معضل زباله در شهرستان نور فراتر از این است ، چرا که تخلیه زباله در آن به صورت کاملا بی سامان و بدون رعایت استانداردهای حداقلی مانند ایجاد سیستم هدایت شیرابه، گود برداری برای دفن زباله و پس از آن دفن و ریختن چند لایه خاک بر روی آن انجام می شود.

البته آخرین بررسی های خبرنگار ایرنا از فرمانداری شهرستان نور حاکی از آن است که طی یک هفته آینده فاز اول کارخانه کمپوست شامل خط پردازش زباله به بهره برداری خواهد رسید و طبق زمان بندی انجام شده ۲ فاز دیگر آن که شامل کنترل شیرابه و تولید کود کمپوست است تا پایان سال به بهره برداری می رسد، وعده ای که امید است همانند شهر ساحلی همجوارش محمودآباد بی پشتوانه نباشد و شهروندان نوری واقعا تا پایان امسال شاهد بهره برداری از کارخانه کمپوست باشند.

استاندار مازندران: سختگیرانه ترین مجازات را در مدیریت پسماند اعمال خواهیم کرد

در این پیوند استاندار مازندران روز شنبه در کارگروه پسماند مازندران در ساری افزود: مدیریت پسماند در مازندران در یکی ۲ سال اخیر از توجه خاص و ویژه ای پیدا کرد.

سید محمود حسینی پور ادامه داد: جلسات کارگروه منظم تشکیل می شود و مباحث به‌صورت کارشناسی دنبال می شود. ایجاد مراکز جدید زباله سوز در مازندران متناسب با نیازها در دست اقدام است.

مقام عالی دولت در مازندران با بیان این که، در شهرهای آمل، بابل و در مناطقی از شرق مازندان مشکلات پسماند وجود دارد، ادامه داد: با راه اندازی نیروگاه زباله سوز ساری بخشی از این مشکلات حل خواهد شد.

وی اضافه کرد: با بازدید وزیر کشور نیروگاه زباله سوز ساری هم اکنون از سرعت عمل خوبی برخوردار شده است. در بحث مدیریت پسماند در مازندران نیازمند مدیریت ویژه ای هستیم که در دنیا مدیریت سبز نامگذاری شده است و این طرح برای مناطقی که شرایط اب و هوایی و منابع طبیعی شبیه مازندران را دارند بکار می رود.

حسینی پور اضافه کرد: به علت اهمیت مباحت زیست محیطی مدیریت سبز در مازندران باید بومی شود و شاخص ها نیز متناسب با نیازها و مناطق باید بومی شود.

وی با اشاره به ورود شیرابه های محل دپوی زباله گفت که کارگروه مدیریت پسماند باید با قید فوریت اقدامات لازم برای جلوگیری از ورود شیرابه زباله بعمل بیاورد. مسئولان امر همه باید در جلسات شرکت کنند و شهرداری ها باید مسئولیت پذیر شوند.

استاندار مازندران تصریح کرد: پسماند عفونی در بیمارستان‌ها باید ساماندهی شود و مدیران نیز باید مسئولیت پذیر شوند. اگر در بیمارستانی مدیریت پسماند عفونی به خوبی انجام نشود مدیر بیمارستان باید پاسخگو شود. اعلام کرده ایم که نیازی به شکایت نیست و دستگاه اجرایی باید پاسخگو باشد و در این زمینه اقدام کند و و مدیری که مدیریت پذیر نباشد باید برکنار شود.

مقام عالی دولت در مازندران تصریح کرد: شرکت هایی که کار پسماند انجام می دهند باید پاسخگو باشند. نظارت بر این شرکت ها نظارت حداکثری نیست و باید نظارت ها جدی شود. سختگیرانه ترین مجازات را باید در مدیریت پسماند اعمال کنیم.

حسینی پو اضافه کرد: برای جمع آوری زباله در روستاها، جاده‌های مواصلاتی و مسیر شهرها مدیران باید پاسخگو باشند. اعمال سیاست هم شده و از این به بعد براساس گزارش هایی که محیط زیست و دستگاههای نظارتی ارایه خواهند داد، اعمال مدیریت خواهیم کرد.

استاندار مازندران افزود: در بحث مدیریت پسماند باید گفتمان واحدی در استان ایجاد شود. رسانه ها باید در بحث مدیریت پسماند با تهیه گزارش های اثرگذار ایفای نقش کنند. در بحث مدیریت پسماند در مازندران باید با مدیریت و اهمیت جمعی، کارها را به سرانجام برسانیم. حضور شرکت های دانش بینان و بهره گیری از فناوری های نوین در این جلسه مطرح شد و دستگاه‌ها موظف شدند که از شرکت های دانش بنیان بیشترین بهره را ببرند.