کتاب «مشروطیت در زنجان» تلاشی در تاریخ نگاری محلی

به گزارش ایرنا، کتاب «مشروطیت در زنجان» تالیف «حسن رستمی» با حمایت موسسه فرهنگی مشکات از سوی انتشارات نگاه معاصر در ۷۲۰ صفحه روانه بازار شده است.

در این اثر نویسنده منابع متعدد عمومی، کتب خطی، اسناد سازمان‌هایی مانند وزارت امور خارجه، اسناد ملی ایران و مجلس شورای اسلامی، اسناد خاندان ها و کلکسیون داران، ده‌ها روزنامه عصر قاجار و مقالات پژوهشگران را مورد بررسی قرار داده تا بتواند از میان انبوه داده‌ها و مباحث مطرح شده پیرامون تحولات زنجان، گزاره های درست را از حوادث سال های مشروطه به خوانندگان عرضه کند.

آیین رونمایی «مشروطیت در زنجان به روایت اسناد» شامگاه یکشنبه با حضور شماری از اصحاب فرهنگ و علاقه مندان در سالن اجتماعات کتابخانه سهروردی زنجان برگزار شد.

کتاب های مربوط به مشروطیت بیشتر با تکیه رویدادهای تهران نگاشته شده است

استاد گروه تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین در این آیین گفت: کتاب «مشروطیت در زنجان به روایت اسناد» روایت مناسبی از خاندان های نقش آفرین در آن دوران در زنجان ارایه کرده و این ویژگی تاریخ نگاری محلی است که ما را از کلی گویی بر حذر می دارد و جزییات بیشتری در اختیارمان می گذارد.
حسین آبادیان افزود: کتاب های مربوط به مشروطیت بیشتر با تکیه بر اتفاقات و رویدادهایی که تهران بوده نگاشته شده ولی کتاب هایی مثل «مشروطیت در زنجان به روایت اسناد» به عنوان تاریخ نگاری های محلی شرحی از جزییات را در مناطق مختلف کشور در خود دارد.
وی خاطرنشان کرد: تاریخ نگاری محلی بدون سمت گیری قومی و قبیله ای، ویژگی های اجتماعی و مختصات مناطق مختلف کشور را در برهه های مختلف تاریخی روایت می کند و از این جهت فوق العاده مهم است.
آبادیان گفت: کتاب «مشروطیت در زنجان به روایت اسناد» مطالب آموزنده و مستندی از حوادث ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۹ در خود دارد و نقطه قوت آن، تاکید فراوان و استفاده بهینه از منابع و مآخذ است که به وفور در کتاب دیده می شود.
وی اظهار کرد: امیدواریم نگارش تاریخ محلی و ارایه اطلاعات جامع و جزیی از رویدادهای تاریخی در مناطق مختلف کشور گسترش یابد.
آبادیان در نقد خود بر این کتاب، گفت: متاسفانه این اثر فاقد نتیجه گیری است و جا دارد مولف در تجدید چاپ آن این کاستی را بر طرف کند.

مهمترین تاریخ نگاری ها، متکی بر اسناد است

محقق و مصصح کتب خطی نیز در این مراسم با بیان اینکه مولف کتاب «مشروطیت در زنجان به روایت اسناد» کار خوب و شایسته ستایشی انجام داده است، گفت: مهمترین تاریخ نگاری ها، آثاری است که متکی بر اسناد بوده که ویژگی مهم این کتاب است.
جمشید کیانفر اظهار کرد: زنجان به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در رویدادهای تاریخی بسیار مهم بوده و لازم است کارهای پژوهشی بیشتری در انعکاس آنها انجام شود.

کیانفر خاطرنشان کرد: شناخت جامعه ای که در آن هستیم یکی از اولویت های مهم است و تاریخ نگاری محلی نقش موثر و مهمی در این خصوص دارد.
وی بر ضرورت تدوین دانشنامه استان زنجان تاکید کرد و گفت: دغدغه مندان این حوزه باید پیشگام شوند نه اینکه منتظر بمانند تا زمینه و سرمایه این کار تامین شود.
کیانفر افزود: کتاب «مشروطیت در زنجان به روایت اسناد» می تواند سرفصلی برای کارهای بعدی در حوزه تاریخ نگاری محلی در استان باشد.

تحقیقات محلی دشواری های خاص خود را دارد

حسن رستمی، مولف کتاب «مشروطیت در زنجان به روایت اسناد» در حاشیه آیین رونمایی از این کتاب در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: تحقیقات محلی دشواری های خاص خود را دارد و اغلب پژوهشگران با موانع و کاستی های بسیاری مواجه می شوند.
وی ادامه داد: در آغاز این پژوهش برخی از خاندانها به دلایل مختلفی مانند مشارکت در حوادث آن دوره یا نگاه طبقاتی و خاندانی به این موضوع از هرگونه همکاری سر باز زدند، عده ای اسنادشان را در مقابل دریافت پول واگذار کردند و برخی وعده مساعدت و یاری دادند؛ اما کمکی در این باره نکردند، در نهایت این پژوهش با تمامی موانع و مشکلاتی که پیش رو بود با پافشاری خودم آغاز شد.
رستمی گفت: در آغاز تحقیق، بخشی از اسناد با واسطه یا به طور مستقیم خریداری شد برای گردآوری داده ها و یافتن منابع کمیاب به کتابخانه های دیگر استانها مراجعه کردم و چندین بار از مراکز اسنادی در تهران بازدید داشتم.

وی افزود: روزنامه های دوره قاجار با توجه به اهمیت و ارزششان و برخی از روزنامه های دولت های انگلیس و روسیه که در ایران عصر مشروطه نمایندگی داشت، مورد بررسی قرار گرفت، سفرنامه های دوره قاجار بر اساس کتابشناسی سفرنامه های آن دوره فیش برداری شد و منابع عصر مشروطه و تحقیقات کنونی پژوهشگران به طور وسیع مورد بررسی قرار گرفت، همچنین در این بین کتابهای خطی و برخی لوح های الکترونیکی از کتابخانه مجلس و آرشیوهای شخصی خریداری و گردآوری شد تا اثری کاملا مستند در اختیار مخاطبان قرار گیرد.
«حسن رستمی» دانش آموخته دکتری رشته تاریخ علاوه بر این کتاب، تاکنون پنج مقاله علمی- پژوهش در نشریات معتبر کشور و همچنین چند مقاله در فصلنامه فرهنگ زنجان به چاپ رسانده است.