متخصص سلامت باروری: احتمال ابتلای زنان شب‌کار و قدبلند به سرطان پستان بیشتر است

دکتر "بهناز انجذاب" روز شنبه در گفت و گوی اختصاصی با ایرنا افزود: از دیگر عوامل خطر قابل اصلاح شناسایی شده که فرد را با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان روبرو می کند عدم تحرک بدنی و سیگار کشیدن (به خصوص در زنان یائسه) است.

وی با بیان اینکه بین مصرف الکل و افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان رابطه معنی داری وجود دارد تصریح کرد: مصرف زیاد گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده نیز در افزایش ابتلا به این سرطان نقش آفرین است.

وی در مورد نقش کمبود کلسیم و ویتامین D در ابتلا به سرطان پستان هم گفت: رژیم‌ غذایی کم کلسیم و کم ویتامین D با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان در زنان یائسه همراه است؛ همچنین سابقه قرارگرفتن در معرض رادیوتراپی قفسه سینه در سنین جوانی نیز می تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.

۴۵ تا ۵۰ سالگی، اوج سن ابتلا به سرطان پستان

وی در مورد علل ابتلا به سرطان پستان با بیان اینکه علل واضحی برای این نوع سرطان بیان نمی شود اما عوامل خطری وجود دارند که شانس بروز سرطان پستان در زنان را افزایش می دهند، افزایش سن را از جمله این عوامل اعلام و اضافه کرد: بروز سرطان پستان از سن ۴۵ تا ۵۰ سالگی به شدت با افزایش سن افزایش می‌یابد و تا حدود سن ۷۵ تا ۸۰ سالگی ادامه دارد.

به گفته وی افزایش وزن و چاقی با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان در زنان یائسه مرتبط است ؛ همچنین شروع قاعدگی در سن پایین تر و یائسگی بالای ۵۵ سال از دیگر عوامل افزایش ابتلاست.

وی افزود: استفاده طولانی مدت از داروهای هورمونی خوراکی ( برای پنج سال یا بیشتر) در درمان علائم یائسگی در زنان ۵۰ تا ۷۹ ساله، خطر ابتلا به سرطان پستان و همچنین بیماری قلبی، سکته مغزی و لخته شدن خون را افزایش می دهد.

علائم شایع سرطان پستان را بشناسیم

دکتر انجذاب، شایعترین علائم سرطان پستان در زنان که با مشاهده و لمس خود فرد، کارشناس مامایی یا پزشک تشخیص داده می شود را وجود توده در داخل پستان و یا زیر بغل، عدم قرینگی دو پستان که جدیدا ایجاد شده باشد نه از زمان بلوغ، ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻗﻮام یا ﺳﻔﺘﯽ آن و تغییر شکل آنها ذکر کرد.

وی ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﻮﺳﺘﯽ ﭘﺴﺘﺎن را ﺷﺎﻣﻞ ﭘﻮﺳﺖ ﭘﺮﺗقالی، ﻗﺮﻣﺰی ﭘﻮﺳﺖ، زﺧﻢ ﭘﻮﺳﺖ، ﭘﻮﺳﺘﻪ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺷﺪن و اﮔﺰﻣﺎی ﭘﻮﺳﺖ، ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻧﻮک ﭘﺴﺘﺎن (تو رفتگی یا برآمدگی ﯾﺎ ﺧﺮاﺷﯿﺪﮔﯽ، تغییر در رنگ و اندازه، خارش و سوزش) و ترﺷﺢ ﻧﻮک پستان( که از ﯾﮏ ﭘﺴﺘﺎن و ﯾﮏ ﻣﺠﺮا، ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮدی و اداﻣﻪ دار و بی رنگ ﯾﺎ ﺧﻮﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ) بیان کرد.

این متخصص، شایعترین انواع این سرطان را سرطان در مجاری حمل شیر تا نوک پستان، سرطان در غدد تولید کننده شیر ذکر کرد و افزود: انواع دیگری از سرطان پستان مانند نوع التهابی، سرطان پستان متاستاتیک، پاپیلاری پستان و سه گانه نیز وجود دارد که نسبت به دونوع قبلی شیوع کمتری دارند.

خانم انجذاب، راه های درمانی سرطان پستان را بسته به مرحله بیماری دانست و گفت: بطور کلی روشهای اصلی درمان شامل درمان جراحی (برداشتن توده یا کل پستان)، روش های غیر جراحی شامل شیمی درمانی، پرتو درمانی، هورمون درمانی و .... می باشد.

سرطان پستان در زنان، ۱۰۰ برابر بیشتر از مردان رخ می‌دهد/ بروز سالانه سرطان در مردان در حال افزایش است

وی در مورد ابتلای مردان به سرطان سینه هم گفت: سرطان پستان در مردان نادر است، در ایران آمار دقیقی از آن در دست نیست؛ بروز سرطان پستان در مردان با افزایش سن افزایش می‌یابد و مردان در زمان تشخیص تقریباً ۵ تا ۱۰ سال از زنان مسن‌تر هستند.

به گفته وی به نظر می رسد بروز سالانه سرطان پستان در مردان رو به افزایش است و اکثریت قریب به اتفاق مردان مبتلا به سرطان پستان هیچ عامل خطر قابل شناسایی ندارند.

چکنیم که به سرطان پستان مبتلا نشویم؟

این متخصص در پاسخ به این سوال که بانوان چه کنند تا به این سرطان مبتلا نشوند اظهار داشت: اولین رفتار مطلوب بانوان در پیشگیری اولیه، توجه به موارد قابل اصلاح سبک زندگی است که در بالا اشاره شد که شامل کنترل وزن در محدوده طبیعی، داشتن فعالیت فیزیکی، تغذیه مناسب، عدم مصرف الکل و سیگار و ... است.

وی گام بعدی را پیشگیری ثانویه یا تشخیص زودرس بیماری دانست که به این منظور غربالگری منظم سرطان پستان به روش های خودآزمایی ماهیانه، معاینه توسط کارشناس مامایی یا پزشک دوره دیده یا متخصص زنان یا متخصص جراحی در فواصل منظم و نهایتا استفاده از روش طلایی تشخیص زودرس یعنی ماموگرافی می باشد (طبق دستورالعمل کشور ایران انجام یک ماموگرافی پایه در ۴۰ سالگی و از سن ۵۰ سالگی سالانه و زیر نظر پزشک).

آیا دختران مجرد، زودتر به سرطان پستان مبتلا می‌شوند؟

وی یادآور شد: تحقیقاتی در زمینه ابتلای زودتر دختران مجرد به سرطان پستان وجود ندارد اما مطالعات نشان داده اند که شیردهی اثر حفاظتی در مقابل سرطان پستان دارد.

وی ادامه داد: اگر اولین شیردهی قبل از سن ۳۵ سالگی باشد شانس این اثر حفاظتی بیشتر است.

ضرورت خودآزمایی پستان‌ها از ۲۰ سالگی

انجذاب به اهمیت خودآزمایی پستان اشاره کرد و ادامه داد: طبق دستورالعمل کشوری، دختران و زنان باید برای تشخیص زودرس سرطان پستان از سن ۲۰ سالگی به صورت ماهانه پستان های خود را مورد توجه و معاینه قرار دهند، بهترین زمان برای معاینه در زنانی که عادت ماهیانه منظم دارند از روز پنجم تا دهم از شروع قاعدگی و در زنانی که یائسه هستند یک روز مشخص از هرماه می باشد.

وی به معاینه بالینی پستان هم اشاره کرد و گفت: از ۳۰ تا ۴۰ سالگی به صورت دو سال یکبار و از ۴۰ سالگی به صورت سالانه به کارشناس مامایی یا پزشک مربوطه مراجعه کنند؛ همچنین انجام یک ماموگرافی پایه در ۴۰ سالگی و از سن ۵۰ سالگی سالانه و طبق نظر پزشک باید در دستور کار باشد.

وی اظهار داشت: با غربالگری منظم می توان سرطان پستان را در مراحل ابتدایی شناسایی نمود لذا احتمال ابتلا به موارد پیشرفته بیماری، عوارض مربوطه و درمان های تهاجمی کمتر می شود و شانس امید به زندگی و کیفیت زندگی فرد افزایش می یابد.

دکتر بهناز انجذاب، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی یزد و استاد گروه مامایی است؛ وی تاکنون ۴۳ طرح پژوهشی و ۵۵ مقاله علمی و پژوهشی در مجلات داخلی و خارجی به چاپ رسانده است؛ ۱۶۲ مقاله به همایش های ملی و بین المللی ارائه کرده و در تالیف ۴ کتاب مشارکت داشته و راهنمای ۱۸ پایان نامه بوده است.