تحقق جایگاه مطلوب تمدن اسلامی و جاودانگی با وقف

به گزارش ایرنا، وقف در واقع عملی است که انسان به انتخاب خود و در کمال صحت و سلامت، اموال و دارایی خود را از مالکیت مجازی اش خارج می کند و به مالکیت حقیقی آن، یعنی خداوند بر می گرداند تا در راه رضای خدا، به همنوعان خود ببخشد.

حضرت محمد(ص) در تاریخ اسلام به عنوان نخستین واقف، مسجدهای قبا و مسجدالنبی و حوائط سبعه(بُستان‌های هفتگانه) را وقف کردند و این امر بیانگر ماهیت فرهنگی این مهم در نگرش اسلامی است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷ خورشیدی این مقوله اهمیت بیشتری یافت. بنابراین برای ساماندهی به این مهم در سال ۱۳۶۳ خورشیدی، سازمان اوقاف و امور خیریه به عنوان نهاد متولی امور موقوفات در کشور تشکیل و بر پایه مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، ۲۷ صفر روز وقف نامگذاری شد تا این سنت پسندیده، رهگشای انسان در مسیر رفع مشکل و تنگناهای جامعه باشد.

شعار روز وقف در سال جاری «همه واقف باشیم» با هدف گسترش فرهنگ وقف در کشور تعیین شده است.

در استان زنجان ۲ هزار و ۸۰۰ موقوفه وجود دارد که شامل ۳۱ هزار رقبه است و طبق گفته‌های مسئولین بیش از ۵۰ درصد این موقوفات مربوط به عزاداری برای ائمه معصومین(ع) است.

اوقاف اگرچه یک سازمان فرهنگی نیست ولی در حوزه فرهنگی همکاری می‌کند و عضو تمام شوراهای فرهنگی است؛ این نهاد در تمام مراسمات و رخدادهای فرهنگی و اجتماعی موثر است و جنبه حمایتی همه دارد. مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان زنجان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه اوقاف یک سازمان اقتصادی است؛ اما جزو دستگاه‌های فرهنگی به حساب می‌آید، اضافه کرد: اوقاف اگرچه یک سازمان فرهنگی نیست ولی در حوزه فرهنگی همکاری می‌کند و عضو تمام شوراهای فرهنگی است این اداره در تمام مراسمات و رخدادهای فرهنگی و اجتماعی موثر است و جنبه حمایتی همه دارد.

حجت‌الاسلام مختار کرمی ماهیت وقف را اقتصادی و مادی دانست و ادامه داد: اوقاف بنا به احساس وظیفه در شورای فرهنگی عضو است در حالیکه این دستگاه اصلا دستگاه فرهنگی نیست و در این حوزه وظیفه‌ای ندارد.

وی با بیان اینکه اوقاف دارای قدرت سرمایه گذاری 10 هزار میلیارد ریالی در استان است، اضافه کرد: این موارد نتیجه تلاش های مجموعه و مدیریت مناسب در سالهای اخیر بوده است.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان زنجان تصریح کرد: اوقاف حدود ۱۰ سالی است که به طور مستقیم به حوزه سرمایه‌گذاری وارد شده که آثار آن بسیار خوب بوده است.

وی با اشاره به اینکه آثار و نتایج سرمایه‌گذاری اوقاف در سال های آینده در زنجان مشخص خواهد شد، اضافه کرد: اما بخشی از سرمایه‌گذاری‌های این سازمان شامل الحاق ۲۲.۵ هکتار از زمین‌های موقوفه قیدار به شهر قیدار و بسترسازی برای احداث ۵۱۹ واحد از طرح نهضت ملی مسکن است.

حجت الاسلام کرمی گفت: در همین راستا برای ساخت مسکن ملی ۴۸۰ میلیارد ریال پذیره نویسی انجام شده است که در زمان نقل و انتقالات این مسکن‌ها درآمد مختص موقوفه خواهد شد.

وی سرمایه گذاری برای تصفیه خانه شهرستان قیدار را هم از دیگر اقدامات این اداره کل در حوزه سرمایه‌گذاری عنوان کرد و گفت: حدود ۶ هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری در حوزه وقف صورت گرفته است.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان زنجان با اشاره به اینکه مجتمع خدمات درمانی در شهرستان ابهر توسط یک پزشک تعریف شده که سه هزار و ۶۰ میلیارد ریال فقط ارزش این طرح است‌ که‌ در ۶ طبقه حوزه درمانی این پروژه خواهد بود، اضافه کرد: در قالب این پروژه مجتمع تجاری آن که ۳۵ دهنه مغازه خواهد بود متعلق به اوقاف خواهد شد.

حجت الاسلام کرمی اظهار داشت: مجتمع خدمات درمانی در شهرستان ابهر و اجرای طرح آب یددار در هیدج از جمله پروژه‌های شاخصی است که برای سرمایه گذاری تعریف شده است.

وی با اشاره به اینکه اوقاف و امور خیریه یک دستگاه فرهنگی است که بودجه دولتی دریافت نمی‌کند و هزینه برنامه‌های خود را از محل درآمد موقوفات تامین می‌کند، افزود: بالا بودن هزینه فرهنگی کفاف برنامه‌های ما را نمی‌دهد.

مشارکت در تامین هزینه تحصیلی دانش اموزان بی بضاعت و مساعدت مالی در قالب طرح مهر تحصیلی، مشارکت در تامین هزینه‌های درمانی در قالب طرح مهر تندرستی، مشارکت در تامین معیشت فقرا در قالب طرح دست‌های مهربانی، کمک در تامین هزینه کفن و دفن و هزینه‌های هیات عزاداری و مشارکت در بازسازی اماکن مذهبی در کارنامه این مجموعه ثبت شده است.

حجت الاسلام کرمی افزود: مشارکت در تامین هزینه تحصیلی دانش آموزان بی بضاعت و مساعدت مالی در قالب طرح مهر تحصیلی، مشارکت در تامین هزینه‌های درمانی در قالب طرح مهر تندرستی، مشارکت در تامین معیشت فقرا در قالب طرح دست‌های مهربانی، کمک در تامین هزینه کفن و دفن و هزینه‌های هیات عزاداری و مشارکت در بازسازی اماکن مذهبی در کارنامه این مجموعه ثبت شده است.

وی از تشکیل ۴۵۰ پرونده برای احیای حقوق موقوفات خبر داد و گفت: این پرونده‌ها شامل موضوع‌های مختلفی مثل جلوگیری از تصرف و تعرض به موقوفات، الزام به تنظیم اسناد اجاره، مطالبه خسارت، خلع ید از متصرفان موقوفات و دریافت حق و حقوق موقوفات بوده که در محاکم قضایی استان در جریان است.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان زنجان گفت: کارشناسان حقوقی اوقاف استان و شهرستان‌ها در حال پیگیری مستمر این پرونده‌ها برای رسیدن به نتیجه مطلوب بر اساس قانون هستند تا از پایمال شدن هرگونه حق و حقوق موقوفات جلوگیری شود.

ثبت وقف مربوط به شهدا در زنجان برای نخستین بار در کشور

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان زنجان با اشاره به اینکه نخستین وقف مربوط به شهدا در کشور در استان زنجان به ثبت رسیده است گفت: در حال حاضر یکی از موقوفات بزرگ در حوزه پزشکی به نام موقوفه هوشمند که بخشی از عایدات این موقوفه نیز از آن خانواده شهدا بوده در زنجان به ثبت رسیده است.

وی همچنین با اشاره به برخی پروژه‌های حوزه سلامت در استان زنجان افزود: بیمارستان شفیعیه و موقوفه میرزا شفیع ابریشمی در حوزه سلامت و درمان استان زنجان جزو بزرگ‌ترین وقف بوده است.

حجت الاسلام کرمی اظهار داشت: زنجان موقوفات بسیاری دارد، اما موضوعی که موجب شده در امر موقوفات به یک استان شاخص تبدیل شود، این است که شهر قیدار نبی(ع) به صورت ۶ دانگ موقوفه و شامل موقوفات بسیار ارزشمندی است، این شهر مرکز شهرستان خدابنده است و حدود ۴۰ هزار نفر جمعیت دارد.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان زنجان یکی دیگر از موقوفات شاخص استان را وقف مسجد "خانم" با ۱۱۱ صفحه وقف نامه عنوان و خاطرنشان کرد: این وقف یک قرن پیش به ثبت رسیده است و جمیله خانم واقف این مجموعه با این کار نه تنها به توسعه علم و دین اسلام کمک کرده، بلکه طولانی‌ترین وقف ‌نامه کشور را نیز به نام خود رقم زده است.

یک ثلث از مال نماینده ولی فقیه در استان زنجان وقف شده است

نماینده ولی فقیه در استان زنجان که نام خود را به عنوان یکی از واقفین استانی به ثبت رسانده است؛ در توصیه به انجام وقف به ویژه وقف دسته جمعی، گفت: موضوع وقف در دیگر ادیان الهی نیز وجود داشته و باقیات صالحاتی که در مباحث دینی مطرح شده، مصداق همین وقف است.

حجت الاسلام علی خاتمی با نادرست خواندن دست‌اندازی به موقوفات، ابراز کرد: در ۲ برهه زمانی موقوفات مورد تصرف قرار گرفتند که یکی مربوط به دوران نادرشاه و دیگری زمان حکومت پهلوی و رضاشاه است؛ در آن زمان هر ملکی را که دوست داشتند بر آن مالکیت می‌کردند و همین امر موجب سلب اعتماد مردم شد.

وی بر لزوم احیای موقوفات تأکید کرد و گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی بسیاری از موقوفات احیا شد و در حال حاضر سازمان اوقاف و امور خیریه زیر نظر مقام معظم رهبری فعالیت دارد به همین علت گام‌های بلندی در این زمینه برداشته شده است.

نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه زنجان به فرهنگسازی و توسعه وقف در جامعه تأکید کرد و گفت: بنده ثلث اموال خود را وقف حوزه علمیه کرده‌ام.

وی با بیان اینکه ما وقف دسته‌جمعی برای حوزه‌ها را آغاز کرده‌ایم و اساتید حوزه در این باره وارد میدان شده‌اند، تصریح کرد: در این شرایط سخت اقتصادی باید راهبرد وقف دسته‌ جمعی را در پیش بگیریم.

واقف زنجانی سهام خود را برای هزینه‌کرد در ایام فاطمیه و محرم وقف کرد

یکی از واقفین زنجانی که سهام خود را وقف کرده است به خبرنگار ایرنا گفت: وقف، هبه و هدیه‌ای است که اثر آن پس از مرگ نیز باقی خواهد ماند.

قربانعلی میرزایی تصریح کرد: خوشبختانه خانواده من نیز در زمینه امور خیریه فعالیت خوبی داشته اند و در این راه بنده را همراهی کردند، حتی با این کار تشویق به فعالیت در حوزه وقف هم شده‌اند.

میرزایی خاطرنشان کرد: وقف بنده برای هزینه‌ در ایام فاطمیه، ایام محرم، اعیاد شعبانیه، عید غدیر و اربعین حسینی و هزینه‌کرد در قبرستان بقیع است.

وی با اشاره به اینکه تولیت این وقف با ذکر موارد مذکور به اوقاف واگذار شده است، اضافه کرد: سرمایه‌گذاری و هزینه‌کرد این وقف از طرف اوقاف انجام خواهد شد.

این واقف زنجانی با اشاره به فعالیت‌های خیریه خود پیش از انجام عمل وقف اظهار داشت: بنده در منطقه خودمان در امور خیریه فعالیت داشتم، اما وقف باقیات صالحات است.

برآیند:

امروزه با کاهش نقش دولتها و افزایش تدریجی قدرت مردم در اقتصاد (افزایش خصوصی سازی)، تعداد متمکنین به سرعت گسترش می یابد و در این شرایط نهاد وقف می تواند بار دیگر جایگاه خود را در تامین انگیزه های انسان دوستانه، فقیر نوازانه، علم پرورانه و دین مدارانه پیدا کند.

وقف را به این دلیل حبس مال و جاری شدن منافع و ثواب ناشی از آن می نامند که با وقف کردن مالی در جامعه دیگر قابل جابه جا شدن نبوده و نابود هم نمی شود و اثرات مثبت و سازنده آن به بخش های مورد نظر که هدف وقف، آبادانی و رویش آن هاست، خواهد رسید.

در حقیقت سود حاصل از این بخشش همواره در میان استفاده کنندگان آن خدمت و کسانی که از مزایای آن بهره مند می شوند باقی خواهد ماند و به دست نهاد دیگری قابل تصاحب و سوء استفاده نخواهد بود. به همین دلیل است که وقف را به عنوان صدقه جاریه نیز می شناسند.