نفوذ شیرابه‌ به طبیعت؛ پیامد بهره‌برداری ناقص کارخانه پسماند شهرستان نور

به گزارش ایرنا، عملیات اجرایی این طرح در فروردین ماه سال ۱۴۰۰ با کارفرمایی شهرداری نور و سرمایه گذار بخش خصوصی با اعتباری بالغ بر ۴۶۰ میلیارد ریال در زمینی به گستره حدود هشت هکتار در منطقه الیمالات بخش چمستان آغاز شد.

روند اجرای این طرح برابر اظهار نظر مسوولان امر در قالب قرارداد به شیوه بی او تی(BOT) میان شهرداری نور و سرمایه گذار بخش خصوصی بوده که آن زمان کلنگ زنی شد.

قراردادهای بی او تی(BOT) در زبان ساده به قراردادهای ساخت، بهره برداری، انتقال و واگذاری گفته می‌شود. در این نوع از قراردادها شرکت و یا مجموعه ای از شرکت‌ها پس از اخذ امتیاز، پروژه‌های سنگین مالی را اجرا خواهند کرد.

طرحی که قرار بود با اجرای کامل آن به کابوس ۳۰ ساله تخلیه و دپوی زباله در عرصه های جنگلی الیمالات بخش چمستان نور پایان دهد، زباله هایی که به مقدار ۶۰۰ هزار تن سال ها در منطقه با ارزش جنگلی به شیوه کامل غیر بهداشتی و سنتی تخلیه و تلنبار شده است و حجم زیادی از شیرابه ها در طبیعت جاری و یا وارد آبراه های منتهی به دریای خزر می شود به گونه ای که بوی تعفن آن روستاییان اطراف و حتی گردشگران و مسافران مجموعه گردشگری سد الیمالات رنج می داد.

در مسیر ورودی منتهی به این کارخانه پسماند، سالانه شمار زیادی از گردشگران و مسافران برای دیدن از مجموعه گردشگری سد الیمالات آمد و شد دارند و افزون بر ۱۶ روستای بخش چمستان هم در پایین دست واقع شدند که سال ها از بوی تعفن در فصول گرما و حجم زیاد شیرابه در حین بارندگی رنج می برند.

برابر گزارش های منابع رسمی، پیش از اجرایی شدن این طرح، قرارداد BOT میان شهرداری و سرمایه گذار منعقد و امضا شد و پرداخت اعتبارات پیش بینی شده برای اجرای این طرح حدود ۲۴۰ میلیارد ریال آن برعهده دولت و شهرداری و بقیه هم سرمایه گذار بخش خصوصی باید هزینه می شد منتهی برآیند بررسی ها نشان داده که شهرداری در پرداخت ها طبق قرارداد هنوز اسناد تایید شده ارایه نداده است.

فرمانداری نور پای کار آمد

حال با گذشت حدود ۱۰ ماه از بهره برداری این مجموعه، نواقص آن یکی پس از دیگری بروز کرده و در نتیجه کماکان چالش های زیست محیطی در این منطقه ادامه دارد تا جایی که فرماندار نور که بیش از ۲ ماه از مسوولیتش در این شهرستان می گذرد برای روشن شدن این قضیه پای کار آمد و به همین خاطر هفته جاری نشستی در فرمانداری با موضوع پسماند برگزار و از مسوولان امر و سرمایه گذار خواست به زودی معایب این کارخانه باید برطرف و گزارش به فرمانداری داده شود.

در زمان حاضر به طور میانگین روزانه مقدار ۱۱۰ تن زباله مربوط به چهار نقطه شهری نور، رویان، ایزدشهر و چمستان و ۲۵ نقطه روستایی شهرستان نور پس از جمع آوری و حمل به منطقه جنگلی الیمالات بخش چمستان انتقال می یابد و در آن جا برای تبدیل به کود تخلیه می شود و این مقدار زباله در بهار و تابستان به ۲۰۰ تن هم می رسد.

محیط زیست مازندران هم به تازگی در گزارشی اعلام کرده به خاطر کوتاهی در تکمیل تجهیزات این مجتمع پسماند زباله کار فرما اخطار دریافت نموده و اعلام کرده هرچند مجموعه پسماند زباله در نور از لحاظ رعایت موازین زیست محیطی جزو یکی از مراکزی است که به استانداردها نزدیک بوده اما ایرادهای این طرح باید به زودی برطرف شود.

آنچه گزارش شده سیستم تصفیه خانه این مجتمع توان تصفیه مقدار ۶۰ متر مکعب در روز را دارد در حالی که مقدار تولید شیرابه در برخی روزها به علت بارندگی به ۱۰۰ متر مکعب هم می رسد و متاسفانه مقادیر زیادی از این شیرابه به طبیعت و وارد آبراه های منتهی به دریای خزر شده که تهدید جدی برای آبزیان و حتی سکونتگاه های نقاط روستایی پایین دست خواهد بود و بنابراین ضرورت دارد دستگاه های ناظر با هرگونه کوتاهی های در این حوزه برابر قانون برخورد کنند.

ابهام در هزینه کردهای کارخانه

در این پیوند، سرمایه گذار این طرح گفت : این طرح در فروردین ماه سال ۱۴۰۰ به صورت قرارداد ۱۵ ساله در قالب BOT میان شهرداری و (شرکت توسعه و پردازش مواد انرژی کاسپین) سرمایه گذار بخش خصوصی امضا و اجرایی شد

علی عباس نظری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : برابر قرارداد حجم سرمایه گذاری برای اجرای این طرح برابر نرخ تورم، ارز و دلار آن زمان حدود ۴۶۰ میلیارد ریال بوده منتهی اعتباری که سرمایه گذار کرده حدود ۳۶۰ میلیارد ریال بوده که مورد تایید کارشناسان مرتبط و دستگاه های مسوول قرار گرفته و اعتبار باقی مانده برای صرف این پروژه در هاله ای از ابهام قرار گرفته و تاکنون نه تایید شده و نه تکذیب.

وی اظهار کرد : حرف ما با طرف قرارداد آن است اگر اسنادی که دال بر هزینه کرد دارد باید مورد تایید کارشناس رسمی قرار گیرد و متاسفانه مدت یکسال روی این موضوع بحث است و بارها هم برای حل این مساله نشست های متعددی در شهرستان برگزار شد منتهی به نتیجه نرسیدیم.

این سرمایه گذار گفت : در زمان حاضر ۲ مشکل وجود دارد مشکل نخست تایید یا تکذیب پرداختی حق السهم شهرداری و دولت در اجرای این طرح و مورد دیگر ادامه کار است اگرچه این مجموعه با ظرفیت حدود ۸۰ درصد با راه اندازی خطوط پردازش، کود و تصفیه خانه فعالیت دارد منتهی هنوز تکمیل نشده است.

نظری توضیح داد : به عنوان مثال هم اینک روزانه به طور میانگین مقدار ۶۰ متر مکعب شیرابه در تصفیه خانه این کارخانه بازچرخانی، تصفیه وبرای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد منتهی زمان بارندگی این تصفیه خانه توان تصفیه ۱۰۰ مترمکعب در روز را ندارد چرا که قرار بود این ظرفیت با سرمایه مدنظر ایجاد شود که تاکنون نشده است.

این سرمایه گذار تصریح کرد : نشستی هفته جاری با حضور مسوولان مرتبط از جمله شهردار و رییس محیط زیست در فرمانداری بابت این موضوع برگزار شد و در آنجا فرماندار توصیه وتاکید کرد که مدت دوهفته تا ۲۰ روز باید موضوع قرارداد میان سرمایه گذار و شهرداری روشن و به فرمانداری گزارش شود و امیدوارم به زودی این مشکل حل شود.

سرریز شیرابه تهدیدی برای اهالی و محیط زیست

رییس اداره حفاظت محیط زیست نور هم گفت : در اجرای این طرح حرکت هایی مانند فنس کشی اطراف زباله های تلنبار شده و... نسبت به گذشته صورت گرفته، منتهی کافی نیست مقادیری از شیرابه های همچنان در طبیعت وجود دارد و تهدید جدی برای محیط زیست منطقه است و باید ساماندهی شود.

یاسر سالار در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : نکته دیگر یکی از بندهای قرارداد این بود پساب یا خروبی آب حاصل از فعالیت این کارخانه باید در آزمایشگاه معتبر حفاظت محیط زیست مورد آزمایش قرار گیرد به دلیل آنکه با چشم هیچگاه دیده نمی شود بارها این موضوع با شهرداری و حتی سرمایه گذار تاکید شد.

وی اظهار کرد : سکونتگاه های روستایی در پیرامون این مجموعه وجود دارد و بنابراین مساله سلامت مردم است و امروز نتایج آزمایش های عوارضی مانند بیماری های گوارشی یا سرطانی در مازندران با توجه به آنکه روند آن رو به افزایش است بخشی به خاطر همین شیرابه های رها شده در طبیعت و در نهایت به دریای خزر است و امیدوارم در نشستی که به تازگی در فرمانداری برگزار شد هرچه سریعتر این چالش زیست محیطی در شهرستان برطرف شود.

این مسوول گفت : هم بیش از ۱۰۰ تن زباله حاصل تولیدی شهروندان چهار نقطه شهری ایزدشهر، نور، چمستان، رویان و روستاهای در شهرستان نور تولید و برای امحا و تبدیل به کمپوست به منطقه جنگلی الیمالات بخش چمستان انتقال داده می شود.

شهردار نور در نشستی که با همین موضوع روز دوشنبه هفته جاری در فرماندار برگزار شد، گفت : اختلاف نظر ها با سرمایه گذار بر سر هزینه کردها است و قرار بر آن شده به زودی کارشناس رسمی به کارگرفته شود تا با ارزیابی درست و در نظر گرفتن همه جوانب امر هر میزان اعتباری که شهرداری هزینه کرده برآورد و اعلام کند.

مهدی توکلی افزود : بحران زباله دغدغه همیشگی مدیران به ویژه شهرداران بوده و تمام تلاش ها بر آن است بتوانیم آنچه در بندهای قرارداد انجام آن بر عهده شهرداری است انجام گیرد.

اتمام حجت فرماندار

فرماندار هم گفت : مجموعه پسماند زباله نور بنا به اظهار نظر خیلی از کارشناسان و حتی مسوولان حفاظت محیط زیست جزو یکی از مراکز استاندارد بوده منتهی اختلاف نظرهایی میان شهرداری و سرمایه گذار در هزینه کردها و رفع بخشی از ایراد ها است.

بیژن پولادی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : مدت ۲ هفته فرصت داده شد تا شهرداری به همراه سرمایه گذار با بکارگیری یک کارشناس رسمی نسبت به تعیین تکلیف مفاد قرار داد اقدام و به فرمانداری گزارش دهند.

وی اظهار کرد : در نشست هفته جاری به شهرداری و سرمایه گذار توصیه و تاکید شد که باید شیرابه ها مدیریت و دوربین ها نصب شود و امروز حفظ محیط زیست بنا به تاکید استاندار جزو خطوط قرمز است و همه در این بخش مسوولیت دارند و موضوع پرداختی حق السهم دولت در ساخت این کارخانه پسماند هم باید مشخص شود.

شهرستان نور با برخورداری از پنج نقطه شهری و ۱۲۵ هزار نفر جمعیت بومی در غرب مازندران قرار دارد.