به گزارش گروه جامعه ایرنا - اهدا، بخشش و انفاق می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد از اهدای خون گرفته تا نثار جان در حرکتی آگاهانه که شهادت نامیده می شود و هچنین انسانی وارسته که با بخشش مال خود دیگران را بی نیاز می سازد؛ گاهی هم هستند کسانی که برای پیشرفت های علمی پا به عرصه اهدا می‌گذارند و از جان و مال خود دریغ نمی‌کنند.
مرحوم حسینعلی البرز از واقفان خیراندیشی بود که تا آخرین نفس اموال و زندگی و حتی وجودش را وقف ارتقاء علمی ایران و ایرانی کرد، وی مؤسس بنیاد فرهنگی البرز است و خدمات ارزنده ای را در قالب وقف در حوزه‌های مختلف در سال‌های قبل از تأسیس بنیاد و سپس تمرکز فعالیت ها در این بنیادبه ایراناین ارایه کرده و از چهره‌های مطرح در این خصوص است.
مرحوم البرز در یک اقدام ماندگار مبنی بر تأسیس بنیاد فرهنگی البرز از طریق وقف تمام اموال خود محقق کرد به طوری که او حتی خانه شخصی خود را نیز فروخت و مبلغ آن را به مجموع دارایی‌های بنیاد داد و در یکی از اتاق های هتل ایرانشهر زندگی کرد. نکته قابل توجه اینکه این هتل، ارث او به دخترانش در قالب جایزه بنیاد البرز بود که البته دخترانش که پرورش یافته مکتب همان انسان نیک سرشت بودند، به تبعیت از نیت و راه پدر، این هتل را به بنیاد اهداء کردند.
او علاوه بر وقف تمامی اموال خود، وجود خود را نیز وقف کرد و با وصیت مبنی بر واگذاری پیکر خود برای استفاده آموزشی و پزشکی به دانشگاه علوم پزشکی تهران، حتی از وقف کالبد خود نیز غافل نشد.
تهیه جسد برای مقاصد آموزشی و تحقیقاتی و همچنین پزشکی در دانشگاه‌ها همواره مورد توجه بوده و اهدای جسد بعد از فوت با استقبال برخی افراد و به خصوص قشر جوان و تحصیلکرده مواجه شده است.
این استقبال اگر چه خوب است، اما چون به حد نیاز نیست و از سویی بیشتر اهداکنندگان جوانان هستند، برای رسیدن به مقاصد آموزشی زمان بر است، هنوز هم بخش عمده‌ای از نیاز جسد مراکز آموزشی و دانشگاهی برای مطالعات و تحقیقات تامین نشده تا جایی که برخی از دانشگاه ها چندین سال است که جسدی را دریافت نکرده اند و گاهی از یک جسد سال ها استفاده می شود.
از آنجایی که مردم ما مردمی نوعدوست هستند و همواه در صحنه های ایثار و اهدا درخشیده‌اند، اگر محافل علمی و پزشکی کشور نیازمند توجه هموطنان باشد در اقدامی انسانی به کمک رشد و پیشرفت علم می‌آیند و با اهدای جسد قدمی در این امر انسانی خواهند داشت.
اهدای جسد علاوه بر تامین نیازهای آموزشی دانشگاه‌ها می‌تواند با شرایط خاص برای مقاصد پزشکی اهدای عضو، بافت و نسوج هم مورد استفاده قرار گیرد و نجات بخش جان انسان‌های نیازمند باشد.
۱۸ مهرماه جاری جراحی خارج کردن تومور استخوان بدخیم از ران یک کودک ۱۱ ساله و پیوند استخوان از جسد، برای حفظ اندام وی در بیمارستان امام حسین(ع) تهران با موفقیت انجام شد.
عمل جراحی موفقیت‌آمیز این کودک با علایم استئوسارکوم یا تومور بدخیم استخوانی ران با بازسازی به روش آلوگرافت استئوآرتیکولار (غضروف مفصلی) دیستال فمور (استخوان ران) در بیمارستان امام حسین(ع) انجام شد؛ نکته قابل توجه پیوند استخوان از جسد است، چرا که تا پیش از این روش، بیمار مبتلا حین عمل جراحی، اندام درگیر را از دست می‌داد، اما روش آلوگرافت از قطع اندام جلوگیری می‌کند.
اهدای جسد برای مقاصد آموزشی
رییس بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی در گفت و گو با ایرنا درباره شرایط اهدای جسد گفت: هزاران دانشجوی پزشکی و دستیار تخصصی می‌توانند با کالبدهای اهدا شده، آموزش ببینند؛ هر یک از این پزشکان در آینده، با صدها هزار بیمار روبه‌رو می‌شوند که درمان و نجات آنها مدیون تخصصی است که پزشکان به واسطه کار روی جسد اهداکنندگان به دست آوردند.
سعید شاه حسینی تاکید کرد: اجساد اهدایی بیشتر برای موارد آموزشی مورد استفاده قرار می گیرند چون بیشتر جسدهای اهدایی متعلق به افراد مسن هستند و کمتر مورد استفاده درمانی قرار می‌گیرند.
وی ادامه داد: در مصاحبه‌هایی که با خانواده‌های متوفی داریم چند نکته را مورد تاکید قرار می‌دهیم، اولاً اینکه وقتی فردی فوت می‌کند به نمایندگی از فرد باید تصمیم بگیرند، چرا که متوفی دستش از دنیا کوتاه شده است و خانواده برای او تصمیم می گیرند و مطابق آموزه های مذهبی که ما داریم، چنانچه جان یک نفر را نجات دهیم معادل با این است که جان همه انسان ها را نجات داده‌ایم.
وی با بیان اینکه اجساد اهدایی ممکن است برای بهره گیری در حوزه های آموزشی یا پزشکی باشد، تصریح کرد: این اقدام باعث پیشرفت پزشکی می شود که اقدامی خداپسندانه و انسانی است و عملی برای باقیات الصالحات فرد اهدا کننده است؛ وقتی که عضوی یا بافتی به بدن فرد بیماری پیوند زده می‌شود جدای از اینکه نفس این کار امری خیر و مورد رضای خداوند متعال است، تا زمانی که فرد دریافت کننده در قید حیات است و با آن زندگی می کند، فرد اهدا کننده هم در خیرات اعمال فرد گیرنده عضو و بافت شریک است.
فرآیند اهدای کالبد
رییس بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی گفت: برای اهدای پیکر، دو حالت وجود دارد؛ حالت اول زمانی است که متقاضی در زمان حیات خود وصیت به این کار کرده و ما پس از مرگ با رضایت از خانواده وی، مراحل آماده سازی جسد برای تحویل به دانشگاه‌های علوم پزشکی را انجام می‌دهیم.
بافت‌هایی مانند استخوان، پوست، دریچه‌های قلب و تاندون‌ها پس از فرآوری، در درمان ارتوپدی، برخی سرطان‌های استخوانی، سوختگی و بیماران قلبی استفاده می‌شود.
وی افزود: حالت دوم زمانی است که یک نفر فوت می‌کند و پزشکی قانونی تشخیص می‌دهد شرایط جسد وی برای مقاصد آموزشی و درمانی مناسب است، از این رو در تماس با خانواده و شرح لازم، رضایت آنها برای این کار انسان دوستانه گرفته می‌شود.
وی تاکید کرد: در صورتی که جسد برای اهداف آموزشی اهدا شده باشد، پیش از ارسال به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، برخی اقدامات روی آن انجام می‌شود.
شاه حسینی ادامه داد: در حوزه اهداف درمانی نیز از پیکر متوفی بافت‌هایی مانند استخوان، پوست، دریچه‌های قلب و تاندون‌ها برداشته می‌شود که این بافت‌ها پس از فرآوری، در درمان بیماری‌های مختلف همچون درمان بیماری های ارتوپدی، برخی سرطان‌های استخوانی، بیماران دچار سوختگی و بیماری‌های قلبی محتاج پیوند دریچه قلبی استفاده می‌شود.
شرایط اجساد برای استفاده درمانی
وی با بیان اینکه پیکر افرادی که مایل هستند بعد از فوت در راستای اهداف آموزشی استفاده شود، برای کارهای تحقیقاتی و یا مقاصد آموزشی به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور اهدا می‌شود، اضافه کرد: اجسادی که برای اهداف درمانی استفاده می‌شود باید شرایط لازم و خاص را داشته باشند.
وی یادآوری کرد: با توجه به اینکه اعضای بدن پس از مرگ به سرعت مراحل فساد را طی می‌کنند، برای اهدای بافت از بدن متوفی زمان زیادی وجود ندارد و فقط تا حدود ۲۴ ساعت بعد از فوت به شرط احراز سایر شرایط، امکان استفاده از بافت و برداشت آن برای درمان بیماران وجود دارد.
فقط تا حدود ۲۴ ساعت بعد از فوت به شرط احراز سایر شرایط، امکان استفاده از بافت و برداشت آن برای درمان بیماران وجود دارد.
شاه حسینی با بیان اینکه برای اهدای «کالبد درمانی» محدودیت سنی و یا سلامت جسمی مطرح است، گفت: لازم است اهداکننده حداقل سلامت جسمانی را داشته باشد. به عنوال مثال بافت افراد مبتلا به سرطان، بیماری‌های خودایمنی، معتادان تزریقی و افرادی که سابقه زندان و یا کمپ داشته اند، قابلیت اهدا ندارد.
به گفته وی، بافت‌های اجساد آقایان بالای ٦٥ سال و خانم‌های بالای ۵۵ سال نیز برای این منظور قابل استفاده نیست.
بهره‌مندی ۵۰ بیمار از هر جسد
رییس بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی گفت: از پیکر متوفی بافت‌هایی مانند استخوان، پوست، دریچه‌های قلب و تاندون‌ها برداشته می‌شود که این بافت‌ها پس از فرآوری، در درمان بیماری‌های مختلف همچون سرطان‌های استخوانی و بیماری‌های قلبی استفاده می‌شود.
به گفته وی، نزدیک به هزار سی‌سی انواع محصولات استخوانی از هر جسد به‌دست می‌آید که برای درمان بیماری های ارتوپدی و جراحی‌های ستون فقرات و دندانپزشکی استفاده می‌شود. به طور متوسط از یک جسد حدود ۱۴ تا ۱۶ بافت برداشت می‌شود که از آنها حدود ۴۰ تا ۵۰ بیمار بهره‌مند خواهند شد.
وی با تاکید بر حرمت جسد در دین اسلام تاکید کرد: برای اهدای بافت دو شرط «رضایت آگاهانه از خانواده و حفظ حرمت جسد» ضروری است؛ بنابراین این موارد به دقت رعایت می شود.
وی با بیان اینکه لازم است کار روی جسد با دقت انجام شود، گفت: باید بعد از پایان کار، شکل ظاهری جسد حفظ شود؛ به عنوان مثال برش‌های روی بدن نباید به‌گونه‌ای باشد که ظاهر آنها برای خانواده ناراحت‌کننده باشد.
به طور متوسط از یک جسد حدود ۱۴ تا ۱۶ بافت برداشت می‌شود که از آنها حدود ۴۰ تا ۵۰ بیمار بهره‌مند خواهند شد.
شاه حسینی با بیان اینکه تصمیم خانواده متوفی در ساعات اولیه فوت برای اهدای جسد بسیار مهم و اثربخش است، تاکید کرد: این اقدام خداپسندانه موجب نجات جان یا بهبود کیفیت زندگی بیماران زیادی می‌شود، به عبارتی این عمل، باقیات الصالحات برای متوفی است.
استفاده از اجساد اهدایی به مدت ۳ سال
وی با بیان اینکه بعد از درخواست دانشگاه‌های علوم پزشکی، اجساد را آماده سازی و به آن جا منتقل می‌کنیم، ادامه داد: به طور متوسط زمان استفاده از یک جسد برای آموزش آناتومی و کالبدشناسی در دانشگاه‌ها سه سال است.
وی افزود: پس از آن که جسد در دانشگاه تشریح شد و دانشجویان پزشکی با آن آموزش‌های لازم را دیدند، دوباره پزشکی قانونی پیکر را تحویل گرفته و پس از انجام مراسم مذهبی، آن را در بهشت زهرای تهران دفن می‌کند مگر آن که خانواده متوفی، خودشان تمایل به انجام آن داشته باشند یا شرایط دیگری برای تدفین لحاظ کرده باشند.
به گفته وی، در حال حاضر همه امور مذهبی(تغسیل، تکفین و تدفین) با هزینه مرکز تحقیقات پزشکی قانونی انجام و در بهشت زهرای تهران دفن و شماره ردیف و قطعه نیز به خانواده اعلام می‌شود.
فرهنگ‌سازی اهدای کالبد
رییس بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی با بیان اینکه مبلغان این اقدام نیکو، افرادی هستند که کالبد خود را اهدا می‌کنند، گفت: افرادی را در بانک اطلاعاتی داریم که به‌صورت خانوادگی درخواست اهدای پیکر خود را اهدا داده‌اند.
به گفته وی، در اهدای کالبد، ممکن است مرگ بر اثر عوامل مختلف رخ داده باشد اما شرط اصلی آن است که اعضای بدن دچار آسیب جدی نشده باشد، به عنوان مثال، در صورتی که بیماری سرطان عامل مرگ باشد و بر اثر آن، بیشتر اعضای بدن گرفتار شده باشد، جسد قابلیت اهدا ندارد.
وی افزود: دانشگاه‌های علوم پزشکی درخواست‌های خود را در این زمینه به سازمان پزشکی قانونی کشور و مرکز تحقیقات پزشکی قانونی اعلام می‌کنند و نیازهای آنها در کمیته ای با رعایت همه ابعاد شرعی و قانونی مورد بررسی قرار می گیرد و در صورت تایید، مجوز انتقال جسد به دانشگاه مورد نظر داده می شود و بحث اهدای جسد، اهدای کالبد آموزشی است و دانشجویان پزشکی از پیکرهای اهدایی برای مقاصد آموزشی استفاده می‌کنند.
هیچگونه بافتی از جسد بدون رضایت برداشته نمی شود و به عنوان مثال برای استفاده از قرنیه جسد، حتما باید رضایت متوفی یا اولیاء وی اخذ شود.وی ادامه داد: موضوع دیگر در بحث اهدای جسد، اهدای بافت یا بخش هایی از جسد است که حتما این اهدا باید با اعلام رضایت از سوی متوفی یا براساس وصیت وی و یا رضایت اولیاء او باشد و بر این اساس هیچگونه بافتی از جسد بدون رضایت برداشته نمی شود و به عنوان مثال برای استفاده از قرنیه جسد، حتما باید رضایت متوفی یا اولیاء وی اخذ شود.
شاه حسینی افزود: در سال گذشته از هزار متوفی بافت هایی برداشت شد که این بافت ها شامل استخوان، غضروف، قلب، پوست و تاندون ها است.
وی تاکید کرد: از سال ۱۳۹۶ تاکنون ۲۰۰ کالبد اهدا و آماده سازی شده و تعدادی هم در اختیار دانشگاه های علوم پزشکی متقاضی دریافت جسد قرار گرفته است و تعداد دیگری از این اجساد اهدایی در اختیار دانشگاه های درخواست کننده برای تامین نیاز آموزشی قرار خواهد گرفت.
رییس بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی درباره استفاده از اجساد اتباع بیگانه که در ایران سکونت دارند، گفت: به دلیل قوانین بالا دستی و منع قانونی در این زمینه، حتی در صورت رضایت خانواده، اجازه استفاده از اجساد این افراد را نداریم.
وی ادامه داد: در صورتی که فردی از اتباع بیگانه در ایران فوت کند به طور معمول برای تعیین علت فوت مشکوک به سازمان پزشکی قانونی منتقل می‌شود اما در این فرآیند هیچ نوع بافتی از وی برای مقاصد آموزشی یا درمانی برداشت نمی‌شود.
وی اعلام کرد: علاقه مندان به اهدای کالبد می توانند برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت نام با شماره ۰۲۱۵۵۹۸۳۱۴۹ تماس بگیرند و یا به شماره ۰۹۱۰۹۷۳۲۷۱۵ از طریق پیام رسان واتساپ پیام ارسال کنند.
نظر شما