«قورکان دمیر / Gürkan Demir» روز دوشنبه در حاشیه بازدید از موزه ایلخانی مراغه به خبرنگار ایرنا بیان کرد: مراغه در استان آذربایجان‌شرقی نیز از این قضیه مستثنی نیست و از اماکن تاریخی متعدد و موزه ایلخانی برخوردار است.
وی با بیان اینکه مراغه نقش بسزایی در تاسیس حکومت ایلخانی داشت و در برهه‌ای پایتخت آن حکومت بود، اضافه کرد: نقش مراغه در اداره آن حکومت بسیار به چشم می‌خورد.
وی ادامه داد: در این شهر علاوه بر آثار دوره ایلخانی، آثار دیگر دوره‌ها از جمله سلجوقی نیز به چشم می‌خورد و به ویژه وقتی از دوره ایلخانی سخن می‌گوییم، حمله غول‌ها در ذهن تداعی می‌شود.
این خبرنگار ترکیه‌ای تاکید کرد: خوشبختانه جمهوری اسلامی آثار باقیمانده از تمام دوره‌های تاریخی را ثبت و حفاظت کرده است و امروز آثار بسیاری برای بازدید وجود دارد.
وی همچنین به گردشگران دنیا به ویژه گردشگران کشور ترکیه توصیه کرد که در سفر به ایران، از اماکن تاریخی و فرهنگی مراغه هم بازدید کنند.
موزه ایلخانی ارزش افزوده میراث فرهنگی در آذربایجان‌شرقی است
مدیر دفتر شبکه العربی قطر در ایران نیز با بیان اینکه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جمهوری اسلامی ایران به حفاظت از آثار باستانی اهمیت می‌دهد، بیان کرد: موزه ایلخانی مراغه آثار یک دوره تاریخی را در دل خود جای داده و ارزش افزوده میراث فرهنگی آذربایجان‌شرقی است.
«حازم الکلاس» نیز در حاشیه بازدید از این موزه به خبرنگار ایرنا گفت: موزه ایلخانی در کنار گنبدها و رصدخانه مراغه از اهمیت ویژه برخوردار است و اصحاب رسانه باید نسبت به معرفی آن در سطح جهانی اقدام کنند.
به گزارش ایرنا موزه ایلخانی مراغه معرف احیای فرهنگ و تمدن ایران پس از یورش مغول‌هاست؛ به عقیده کارشناسان، تمدن در مراغه از دوره پیش از اسلام نیز استمرار داشت و شاید به همین دلیل بود که این کهن‌شهر به عنوان نخستین پایتخت ایلخانی، احیای فرهنگ و تمدن و همچنین سازندگی دوباره ایران را پس از یک دوره طولانی قتل، غارت و ویرانی مغولان رقم زد.
موزه مراغه به عنوان تنها موزه تخصصی دوره ایلخانی کشور، در سال ۱۳۷۵ به دلیل تخصصی بودن آثارش و معرفی این دوره خاص از تاریخ کشورمان که گستره آن از هرات تا فرات بود، راه‌اندازی شد و پیش از آن یعنی از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۷۵ نیز آثاری از دوره‌های مختلف تاریخی را در معرض دید علاقه‌مندان قرار داده است.
این موزه در حقیقت با تمرکز و انتقال صدها اثر برجسته و گردآوری مجموعه‌ای به نسبت کامل از آثار مختلف ایلخانی شامل انواع سفال، کاشی، سکه، فلز، شیشه و کتابت، یک منبع مطالعاتی و پژوهشی غنی از آن دوره تاریخی به شمار می‌رود.
آثاری از عصر طلایی سفالگری دوره اسلامی را در موزه مراغه ببینید
هنر سفالگری دوره ایلخانی را می‌توان عصر طلایی سفالگری دوره اسلامی خواند زیرا ضعف سفالگری در این دوره طولانی در نتیجه انهدام مراکز مهم سفالگری و فرار هنرمندان سفال‌گر از یورش‌های مغلولان دوباره جان گرفت و همزمان تغییرات مهمی در نوع ساخت، تزئینات و لعاب سفالینه‌ها در مراکز جدید سفالگری ایجاد شد.
تا جایی که به عقیده کارشناسان از خصوصیات بارز سفالینه‌های این دوره، تنوع ساخت با تکنیک‌های مختلف سفالگری است که از آن جمله می‌توان به سفالینه‌هایی با تزئینات زیر لعاب شفاف در زمینه شیری و فیروزه‌ای، سفالینه‌هایی با تزئینات روی لعاب یا مینایی، سفالینه‌های زرین‌فام و لاجرود و همچنین کاشی‌های هشت پر و نقش برجسته با لعاب‌های فیروزه‌ای و زرین‌فام اشاره کرد.
تزئینات این سفالینه‌ها، متنوع و شامل انواع نقوش هندسی، نقوش گیاهی از برگ‌های متراکم اسلیمی و طوماری، نقوش حیوانی مثل غزال دونده، ماهی، اردک و پرندگان، نقوش انسانی از مجالس رقص، نوازندگی، شکار و کتیبه‌هایی از اشعار فارسی، ضرب‌المثل‌ها، دعاهای معروف و نقوش ترکیبی بوده است.
مسئول موزه ایلخانی مراغه می‌گوید: در سفالینه‌های ایلخانی علاوه بر آرایش منقوش، تزئیناتی در فرم سفالینه‌ها نیز وجود داشت که آثار مشبک پوشیده با لعاب شفاف، سفاله‌هایی با نقوش کنده، برجسته و نقش‌های قالبی از آن جمله است.
به گفته «محمد شهریاری»، از مراکز مهم سفالگری دوره ایلخانی، شهرهای معروف ری، کاشان، جرجان، سلطان‌آباد و تخت سلیمان بود و نمونه‌های بارزی از آنها در موزه ایلخانی مراغه وجود دارد.
علاوه بر آن به علت کشف قطعاتی از کاشی‌های زرین‌فام و نقش برجسته از رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی در مراغه و ویژگی‌های منحصربفرد آنها، برابر نظر محققان، مراغه نیز از مراکز سفالگری دوره ایلخانی بوده؛ همچنین قطعاتی از کاشی‌های زرین‌فام و نقش برجسته رصدخانه مراغه نیز در این موزه به نمایش گذاشته شده است.
کامل‌ترین مجموعه مسکوکات ایلخانی کشور را در مراغه ببینید
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مراغه نیز می‌گوید: سکه‌های موزه مراغه از کامل‌ترین مجموعه مسکوکات ایلخانی کشور بوه و تقریبا از همه ایلخانان، سکه‌های ارزشمندی را در خود جای داده است.
به گفته «جواد محرم‌پور»، پول رایج ایلخانان به لحاظ کاربرد اقتصادی و معادلات تجاری و رسمی، به صورت پشتوانه تک‌فلزی و از جنس نقره بود، سکه‌های طلا برای مقاصد ویژه چون ایام عید و جشن‌ها ضرب می‌شد و سکه‌های مسی (فلوس) در معادلات روزمره رواج داشت.
تنوع نقوش سکه‌ها در دوره ایلخانی معرف فرهنگ و تمدن آن عصر بوده و نقوش و مظاهر آئینی ادیان و فرقه‌های مختلف ضرب شده بر روی آنها، گویای تساهل مذهبی مغولان است.
همچنین بر سکه‌های ایلخانی متونی از آیات قرآنی، لا اله الا الله، محمد رسول‌الله، نام خلفای راشدین و در دوره‌ای کوتاه متون «علی ولی‌الله» و نام دوازده امام به خط کوفی و نسخ نقش شده است؛ علاوه بر آن نام و القاب ایلخانان معمولا به خط ایغوری با خطوط عربی سکه‌ها ترکیب شده است.
بر اساس اخبار مندرج در منابع تاریخی ۸۷ مرکز سکه در دوره ایلخانی وجود داشت و مراغه، تبریز و سلطانیه از مراکز مهم ضرابخانه‌های حکومتی آن دوره بود
نمونه‌های نادر شیشه‌گری در موزه مراغه
هنر شیشه‌گری در دوره ایلخانی به علت فرار شیشه‌گران به کشورهای مصر و سوریه از رونق افتاد اما با این وجود، شیشه‌های موزه مراغه از نمونه‌های نادر آن عصر است که دارای تزئینات مختلف شامل دمیده آزاد، دمیده در قالب، تراش و افزوده بر روی بطری، قندیل و صراحی است که از نقاط مختلف کشور گردآوری شده است.
شمشیر حاکم داغستان در موزه
نمونه‌های ارزشمندی از هنر فلزکاری دوره ایلخانی شامل انواع ظروف فلزی، پیه‌سوزهای مفرغی و شمعدان‌های برنزی در بخش فلز موزه ایلخانی مراغه وجود دارد که به روش‌های ریخته‌گری، قلمزنی و طلاکوبی ساخته شده است.
کارشناسان معتقدند که استواری و استحکام با پای قوی حیوانات و صعود روشنایی با شکل پرندگان در تزئینات این آثار نشان داده شده است؛ همچنین در این موزه شمشیری نگهداری می‌شود که متعلق به «کری خان بهادر خان» حاکم داغستان بود و حاوی تزئینات طلاکوب بر روی عاج و مفرغ است.
ساختمان موزه ایلخانی مراغه و بنای یادبود روی مزار اوحدی مراغه‌ای، شاعر قرن هفتم و هشتم هجری قمری که در مجاورت آن قرار دارد، بین سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷ به وسیله انجمن آثار ملی اجرا شد؛ این محل در سال ۱۳۶۳ شمسی مقارن با تشکیل سازمان میراث فرهنگی وقت به موزه مراغه تبدیل و با آثاری از دوره‌های مختلف تاریخی برای بازدید عموم برپا شد.
این موزه در سال ۱۳۵۷ به دلیل تخصصی بودن آثار خود و به لحاظ اهمیت نقشی که این کهن‌شهر در دوره ایلخانی داشت، به عنوان تنها موزه ایلخانی کشور فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون یکی از مراکز فرهنگی مورد توجه گردشگران این کهن‌شهر به شمار می‌رود.
نظر شما