نیازمند تجاری‌سازی علم هستیم/ارتقای اساتید را مشروط به تولید مقاله ندانیم

داود فیض دبیر اندیشکده حکمرانی استان سمنان درباره دیدار نخبگان با مقام معظم رهبری و محورهای سخنان ایشان در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا اظهار داشت: یکی از مهمترین محورهای صحبت های رهبری درباره جهش تولید علم بود که فرمودند در دو دهه قبل بحث جهش علمی و جنبش نرم افزاری را مطرح کرده ایم. جهش علمی مورد تاکید رهبری در آن مقطع اتفاق افتاد، اما امروز به یک جهش علمی، تحرک جدید و فوق العاده در سطح ملی نیاز داریم.

این استاد تمام دانشگاه سمنان ادامه داد: شرایط کنونی هم از نظر بین المللی و هم از نظر داخلی با آن زمان که بحث جهش علمی، جنبش نرم افزاری و تولید علم مطرح شد، متفاوت است. امروز نمی توانیم انتظار داشته باشیم این حرکت، با همان رویکرد اتفاق بیفتد. باید یک حرکت علمی، جهش علمی و تحرک ویژه با رویکردهایی که به درد امروز کشور بخورد، داشته باشیم.

فیض افزود: باید از ظرفیت افراد و دانشگاه ها در جهت نوآوری های بنیادین، دستیابی به فناوری های لبه علم و تجاری سازی دانش استفاده و روی این موضوعات تمرکز کنیم. با توجه به ظرفیتی که جامعه علمی با این همه دانشجو و استاد و پارک های علم و فناوری دارد، این تعداد شرکت دانش بنیان و نقش آنها در تولید ناخالص ملی خیلی کم است.

وی ادامه داد: با توجه به سخنان رهبری درباره خیز علمی باید حرکت جهادی یا جهشی با کمک علم، دانشمندان و دانشگاه ها بر اساس اقتصاد دانش بنیان انجام شود که یکی از ارکان مهم چشم انداز نظام جمهوری اسلامی است.

دبیر اندیشکده حکمرانی استان سمنان، وظیفه دولت را در زمینه جهش علم بسترساز و جهت دهنده عنوان کرد و گفت: در بحث ارتقای اساتید مقاله را محور و شاخص قرار می دهیم. استاد پنج تا ۶ سال زحمت می کشد تا با تولید مقاله ارتقا بگیرد. اگر شاخص در بحث ارتقا تعداد مقالات باشد، او تمام تلاش خود را برای تولید مقالات بیشتر صرف می کند اما وقتی شاخص ها را عوض کنیم و شاخص هایی را برای ارتقا تعریف کنیم که صرفا به تولید مقاله منجر نشود؛ به اقتصاد دانش بنیان کمک کند و به نوآوری، اختراعات بین المللی، ایجاد و توسعه شرکت های دانش بنیان بینجامد، در نتیجه تمرکز استاد برای ارتقا فقط مقاله نخواهد بود.

این استاد تمام دانشگاه سمنان افزود: وظیفه دولت به غیر از فراهم کردن امکانات مادی و معنوی که به طور صریح رهبر معظم انقلاب به آن تاکید کردند، سیاست گذاری و ریل گذاری درست در این مسیر است.

وی ادامه داد: آیین نامه ارتقای استادان در شورای عالی انقلاب فرهنگی در حال بازنگری است و این فرمایش رهبر معظم انقلاب می تواند راهکاری برای ریل گذاری باشد تا براساس آن فعالیت های نخبگان، اساتید و دانشجویان را جهت دهی کنیم.

فیض با تاکید بر این که ریل گذاری ما اشتباه است، گفت: به عنوان مثال استاد تمام که بالاترین درجه علمی را دارد و تعداد زیادی مقاله آی اس آی و کیو وان بسیار خوب دارد و ارتقا هم گرفته است، اما زمانی که به پرونده او نگاه می کنیم می بینیم، حتی یک پروژه تحقیقاتی نداشته یا یک کتاب فارسی برای دانشجویان ایرانی تدوین نکرده است یا مساله ای را از صنعت حل نکرده است.

وی افزود: البته استاد دانشگاه طبق معیارهایی که دولت و نهادهای سیاست گذار تعریف کرده اند، عمل کرده و کار درستی را انجام داده است. در واقع معیارهای ما نادرست است. ما از او مقاله آی اس آی و کیو وان خواسته ایم؛ بنابراین معیارها باید عوض شود و ریل گذاری درست صورت گیرد. انرژی و توانمندی ها را به مجرایی برده ایم که بیشتر نفع آن را دیگران بردند. مقالات منتشر شده و دیگران از آن استفاده کرده اند.

فیض درباره اظهارات رهبری مبنی براینکه با وجود این سرعت رشد، هنوز در دانش عقب هستیم و برای ورود به فصل تازه‌ تحرک علمی، باید خود را آماده کنیم، گفت: یکی از مهمترین بحث ها ریل گذاری و سیاست گذاری است؛ مثلا دانشگاه ها در بحث رتبه بندی بین المللی بیشترین تمرکز را روی مقالات گذاشته اند؛ چرا که بعضی از موسسات مانند رویترز روی این شاخص ارزیابی می کنند، لذا باید سیاستگذاری ها را اصلاح و ریل گذاری ها را عوض کنیم.

دبیر اندیشکده حکمرانی استان سمنان افزود: باید به دنبال فناوری های نو و مربوط به لبه علم برویم و این که عقب ماندگی در علم کجا بوده است. عقب ماندگی جایی است که علم را باید به ثروت و به فناوری های قابل کاربرد و مساله حل کن و تبدیل به محصول قابل عرضه به دنیا تبدیل کنیم؛ مانند کاری که در حوزه دفاعی کشور اتفاق می افتد.

فیض ادامه داد: وقتی که علم را به فناوری و بعد به محصول تبدیل کنید؛ می توانید به بازارهای جهانی نفوذ پیدا کنید و برآنها تسلط یابید که این اتفاق تاکنون نیفتاده است. براساس آمارها دانشگاه های ما در شاخص های نوآوری چندم هستند. سهم اقتصاد دانش بنیان در تولید ناخالص ملی باید خیلی بیشتر از این باشد تا بتوانیم عقب ماندگی ها را جبران کنیم. باید از ظرفیت های زیادی که چه از نظر انسانی و چه از نظر مادی در حوزه دانش بنیان ها داریم، بهتر استفاده کنیم.

وی با بیان این که شرکت ها دانش بنیان به فناوری هایی دست پیدا کرده اند که هیچ زمان تجاری و عرضه نمی شود، گفت: یکی از گلایه هایی که در محضر رهبری شد این بود که فردی ۱۴ اختراع در صنعت خودروسازی دارد، اما هیچ کس او را تحویل نمی گیرد. خیلی از فناوری هایی که شرکت های دانش بنیان به آن دست پیدا می کنند مصرف کننده و خریدار آن خود دستگاه های دولتی و اجرایی هستند و آنها باید کمک کنند، اما عملا این اتفاق نمی افتد. خیلی از این فناوری ها را سالها مذاکره می کنیم و در پایان به نتیجه نمی رسیم, چرا که واردات این محصول برای مدیر با صرفه تر است.

این استاد تمام دانشگاه سمنان گفت: چرا پروژه خودرو برقی در کشور به نتیجه نمی رسد؛ چرا مپنا که یکی از شرکت های قدرتمند است خودرو برقی تولید کرده است و از پنج سال قبل تاکنون نتوانسته آن را تجاری سازی و وارد بازار کند. به دلیل این که پنج سال گرفتار تاییدیه استاندارد است. اگر برای هر ایستگاه پنج سال تایید آن طول بکشد، چه اتفاقی می افتد.

وی تاکید کرد: اگر شرکت های دانش بنیان تقویت شوند جهش آن طور که باید اتفاق می افتد. جهش باید با رویکردهای جدید و متناسب با شرایط روز اتفاق بیفتد.

به گزارش ایرنا، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح روز سه‌شنبه ۲۵ مهرماه ۱۴۰۲ در دیدار حدود هزار نفر از نخبگان کشور شامل برگزیدگان کنکور، برگزیدگان المپیادها، استادان جوان، برگزیدگان جایزه‌های علوم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان، اظهار داشتند: حرف اول من این است که جامعه علمی کشور، نخبگان کشور، امروز به یک حرکت و خیز جدید احتیاج دارند.

ایشان همچنین افزودند: این خیز جدید باید با استفاده از همراهی این دولت و همکاری مسئولان جوانی که در بدنه دولت حضور دارند و همت خود شما مجموعه نخبگان، انجام بگیرد.

رهبر انقلاب با اشاره به شیوه رایج درخصوص مقالات علمی هم گفتند: بنده چند بار در این زمینه بحث کردم. من تصور می‌کردم تذکراتی که قبلا داده شده، کفایت کرده است چون شنیدم که این‌گونه نیست؛ یعنی مقاله علمی را شرط ارتقای هیات علمی قراردادن، منطق ندارد و واقعا نمی‌تواند انسان آن را هضم کند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: بنده در اینکه در مسابقه علمی دنیا باید سهیم باشیم، تردیدی ندارم و حتما باید این کار انجام بگیرد، اما اینکه همه اساتید و هیات علمی را موظف کنیم که اگر می‌خواهید ارتقا یابید، باید پیش فلان مجله معروف یا فلان مرکز علمی دنیا امتحان بدهید و رتبه خود را مشخص کنید، این را منطقی نمی‌بینم.