تخریب محیط‌زیست و دامن زدن به روند تغییر اقلیم/انسان‌ها مشغول کارند

گروه جامعه ایرنا - امروزه به نظر نمی رسد واژه تغییر اقلیم برای فردی غریب باشد، چون به راحتی می توان تاثیر آنرا بر محیط زندگی احساس کرد، تابستان های داغ، کم بارشی، خشکسالی، باران های سیل آسا، زمستان های گرم و بدون برف، آب شدن یخ های قطبی، بالا آمدن آب دریاها و تهدید برخی کشورها برای به زیر آب رفتن، انقراض گونه های گیاهی و جانوری و بروز انواع بیماری ها برای انسان برخی پیامدهای تغییر اقلیم است که زندگی انسان ها را تحت تاثیر قرار داده است.

البته آب و هوا و اقلیم زمین در طول تاریخ همواره در حال تغییر بوده، در زمان های مختلف دماهای متفاوتی را تجربه کرده است، اما آن چیزی که امروزه ذهن ها را به خود مشغول کرده سرعت زیاد تغییر اقلیم است، زمین با سرعت زیادی در حال گرم شدن است، یخ های قطبی شتابان آب می شوند، جنگل ها طعمه آتش سوزی های مهیب و اماکن مسکونی در سیل گرفتار می شوند، این مساله نگرانی همگان را چند برابر کرده چون دانشمندان معتقدند با سرعت گرفتن تغییر اقلیم موجودات زنده مجالی برای وفق دادن خود با شرایط جدید پیدا نمی کنند و این روند در نهایت حیات را تحت تاثیر قرار می دهد.

در سال ۲۰۱۳ مجمع بین المللی تغییرات آب و هوایی (IPCC) در تحقیقی که انجام داده بود اعلام کرد براساس شبیه‌سازی‌ها، تغییر دمای جهانی سطح زمین تا پایان قرن ۲۱ نسبت به سال ۱۸۵۰ تا ۱.۵ درجه افزایش می‌یابد. حد ۲ درجه‌ سانتی‌گراد به عنوان مرز خطر در گرمایش جهانی در نظر گرفته شده است. دانشمندان می‌گویند حتی اگر همین حالا هم میزان گازهای گلخانه‌ای را به اندازه‌ چشمگیری کاهش دهیم، اثرات آن ادامه خواهد داشت چرا که بخش های زیادی از محیط زیست به آستانه ها رسیده و دیگر تحمل فشار بیشتری را ندارد و اگر هم بخواهد خودش را با شرایط جدید هماهنگ کند به زمان زیادی نیاز دارد که تا آن زمان هم قطعا تعداد زیادی از گونه ها منقرض، بسیاری از تالاب ها خشک و بخش زیادی از جنگل ها نابود خواهد شد.

با توجه به اهمیت موضوع سازمان ملل متحد، ۲۴ اکتبر هر سال ( برابر با ۲ آبان ماه ) را به عنوان روز جهانی تغییرات اقلیمی تعیین کرده است تا در این روز توجه مردم جهان به این موضوع حیاتی جلب شود، همچنین رییس سازمان حفاظت محیط زیست در نهمین نشست وزرای محیط زیست جهان اسلام که ۲۶ و ۲۷ مهر ۱۴۰۲ (۱۸ و ۱۹ اکتبر۲۰۲۳) در جده- عربستان سعودی برگزار شد؛ با تأکید بر اینکه تغییرات اقلیم و به‌تبع آن پدیده‌های حدی یکی از مهم‌ترین موضوعات پیش روی ما است، گفت: یکی از تبعات این تغییرات بروز سیلاب‌ها، خشکسالی‌ها و پدیده توفان‌های گردوغبار است که دامنه و شدت آن در حال گسترش بوده و گریبان‌گیر بسیاری از کشورها از جمله کشورهای غرب آسیا و خاورمیانه شده و خواهد شد.

علی سلاجقه افزود: در این راستا پس از برگزاری موفق نشست منطقه‌ای وزرای محیط‌زیست، همکاری برای آینده بهتر در سال قبل، اجلاس بین‌المللی مقابله با توفان ماسه و گرد و غبار در راستای اجرای قطعنامه شماره ۱۷۱/۷۷ مجمع‌ عمومی سازمان ملل متحد در ۹ و ۱۰ سپتامبر در تهران توسط جمهوری اسلامی ایران با همکاری سازمان ملل متحد و با حضور مقامات حدود ۵۰ هیات دولتی و ۱۶ آژانس بین‌المللی برگزار شد.

معاون رییس جمهور اظهار داشت: بیانیه نهایی اجلاس بین‌المللی مقابله با توفان ماسه و گرد و غبار با رویکرد همگرایی منطقه‌ای و بین‌المللی با هدف مقابله با این پدیده نوظهور مورد تصویب قرار گرفت که می‌تواند یک گام مهم و مبنای همکاری مشترک دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی برای اقدامات عملیاتی در آینده نزدیک باشد.

اما به اعتقاد کارشناسان مساله اصلی در روند مقابله با تغییر اقلیم این است که مسوولان وقوع چنین پدیده ای را بپذیرند، در این صورت گویی نیمی از راه پیموده شده است، نکته قابل تامل در این میان این است که برخی کشورها مانند ایران بیشترین تاثیر را از تغییر اقلیم دارند، به عبارتی ایران جزو ۹ کشوری است که آسیب زیادی از تغییر اقلیم می بیند، بنابراین به نظر می رسد یافتن راه حلی برای مقابله با آن و یا حداقل کم کردن سرعت این پدیده امری اجتناب ناپذیر است زیرا ادامه این روند قطعا موجب از بین رفتن خاک و در نهایت به خطر افتادن منابع غذایی می شود، بنابراین داشتن برنامه و راهکاری برای کاهش اثرات تغییر اقلیم امری اجتناب ناپذیر است.

در این میان رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است: تغییر اقلیم یک پدیده جهانی است بنابراین مقابله با آن نیازمند برنامه ریزی است، البته اولین گام پذیرفتن این پدیده از سوی مسوولان است یعنی اگر تغییر اقلیم را بپذیرند یعنی نیمی از راه مقابله با آن و یا کاهش اثرات این پدیده را پیموده ایم.

در راستای کاهش اثرات تغییر اقلیم، تدوین برنامه مدیریت تغییرات اقلیمی با رویکرد افزایش سازگاری با اثرات تغییر اقلیم و کاهش آسیب پذیری به دولت پیشنهاد شده استداریوش گل علیزاده به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: وقوع تغییر اقلیم بر کسی پوشیده نیست چون آسیب های این پدیده کاملا مشخص است، به عنوان مثال چند سالیست که با پدیده گرد و غبار در کشور مواجه هستیم، نتیجه آن خشک شدن تالاب ها و رودخانه ها است که تمام آنها به کانون های گرد و غباری تبدیل شده اند، این مساله به مرور می تواند بر روی خاک های حاصلخیز اثر بگذارد و موجب تخریب سرزمین شود که قطعا بر چرخه تولید غذا تاثیر خواهد گذاشت، البته با تاثیر بر روی تنوع زیستی هم می تواند این چرخه را دچار اختلال کند، به عنوان مثال زنبورها نقش زیادی در باروری گیاهان دارند حال اگر تحت تاثیر تغییر اقلیم از بین بروند این روند دچار اشکال می شود، بنابراین سازگاری با تغییر اقلیم امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.

وی افزود: یا اینکه چند سالیست مثلا در شمال کشور شاهد وقوع سیلاب های مخربی هستیم که تا چند سال قبل از آن رخ نمی داد، یا در جنوب کشور هم سیل های ویرانگری رخ می دهد که تعداد زیادی را بی خانمان می کند، یا در نقطه ای برف می بارد که هیچ وقت سابقه نداشته و یا در نقطه ای دیگر گرما بیداد می کند که اهالی آن منطقه چنین دمایی را تجربه نکرده بودند ، تمام اینها پیامی است که بفهماند تغییر اقلیم با سرعت در حال پیشروی است.

وی اظهار داشت: کاهش منابع آبی یکی از معضلاتی است که کشور با آن دست به گریبان است در حالی که در گوشه و کنار کشور همواره شاهد وقوع سیل های زیادی هستیم که در نهایت منجر به هدررفت آن حجم آب می شود در حالی که با ایجاد سازگاری با تغییر اقلیم می توانیم سیلاب ها را مدیریت و تمام این آبها را به منابع آبی زیر زمینی هدایت کنیم تا احیا شوند.

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست گفت: اراضی در حال فقیر شدن است و اگر همینطور ادامه یابد حجم تولید در هکتار کاهش خواهد یافت، مهاجرت های درون سرزمینی زیاد می شود و باعث تهدید تمدن ها خواهد بود و حیات آن منطقه تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

وی تاکید کرد: تمام این کارها نیاز به برنامه ریزی دارد که در این راستا سازمان حفاظت محیط زیست پیشنهاد تدوین برنامه مدیریت تغییرات اقلیمی را با رویکرد افزایش سازگاری با اثرات تغییر اقلیم و کاهش آسیب پذیری در قالب لایحه مدیریت تغییرات اقلیمی به دولت پیشنهاد داده است و منتظر نتیجه هستیم.

گل علیزاده گفت: بر اساس این لایحه هر دستگاهی باید برنامه های خود را در راستای سازگاری و کاهش آسیب پذیری در برابر تغییر اقلیم تهیه و به سازمان محیط زیست ارسال کند که بعد از بررسی، در یک بسته سند جامع جمع آوری می شود و در قالب برنامه مدیریت تغییرات اقلیمی کشور در دستور کار سازمان ها و نهادهای مختلف قرار می گیرد و بعد از آن هر اقدامی ار سوی هر دستگاهی باید بر اساس این برنامه باشد.

۹۰۱۴