سد «چمشیر» و سیراب کردن ۱۴۰ هزار هکتار زمین در جنوب ایران

به گزارش ایرنا، سد چم شیر با طول تاج ۶۸۰ متر، ارتفاع بدنه سد ۱۵۱ متر، نوع سرریز اوجی دریچه دار با سه دریچه قطاعی، حجم مخزن ۲.۳میلیارد متر مکعب، ظرفیت نیروگاه ۱۷۶ مگاوات به علاوه نیروگاه جریانی به ظرفیت ۱۱ مگاوات یکی از بزرگترین سازه های آبی کشور به شمار می رود. با انتقال آب این سد به زمین های تفتیده ،کشاورزی سه استان کهگیلویه و بویراحمد ، خوزستان و بوشهر متحول می شود.

سد و نیروگاه « چمشیر» بزرگترین طرح برقابی در کشور است که با هدف ذخیره ۲/۳ میلیارد متر مکعب آب و بهبود کیفیت و کنترل سیلاب ها بر روی رودخانه زهره ساخته شده است. این سد یکی از ابرپروژه های مهم افتتاح شده در دولت آیت الله رییسی و نمادی از کارنامه موفق دولتمردان نظام جمهوری اسلامی ایران است.

وقوع سیل فروردین ماه سال ۱۳۹۸ و مانسون تابستان ۱۴۰۱ ،طغیان رودخانه‌ها و سرازیر شدن روان آب‌ها به محل زندگی مردم و تخریب زیرساخت ها ، ضرورت احداث سدهای بزرگ و تاثیرگذار در آسایش شهروندان را بیش از پیش نمایان کرد به همین دلایل بهره برداری از سد « چمشیر» اقدامی امیدبخش برای مهار و کنترل سیلاب و توسعه کهگیلویه و بویراحمد و استان های همجوار از جمله بوشهر محسوب می شود.

آن طور که مسوولان آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد می گویند: این سد افزون بر تامین آب کشاورزی، صنعت و ظرفیت تولید ۴۸۲ گیگاوات ساعت در سال را دارد که این خود می تواند گامی در تامین این حامل انرژی و آسایش شهروندان به ویژه در تابستان باشد.

مزیت های سد چم‌شیر

مدیر عامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: تامین آب کشاورزی ۱۴۰ هزار هکتار از زمین های کشاورزی پایین دست از مهمترین مزایای احداث سد « چمشیر» است که با توجه به خشکسالی های پیاپی ،نیاز ضروری برای تحقق کشاورزی پایدار و بهبود وضعیت معیشتی بهره برداران است.

آرش مصلح تاکید کرد: تولید انرژی برقابی به میزان ۴۸۲ گیگاوات ساعت در سال از دیگر مزایای این سازه بزرگ آبی است که می تواند بخشی از برق مورد نیاز کهگیلویه و بویراحمد را تامین کند.

به گفته مصلح ، حدود ۱۲۵/۶ میلیون متر مکعب از آب سد « چمشیر» برای مصارف صنعت و کشاورزی گچساران اختصاص دارد که تحقق این میزان آب ، رونق تولید و اشتغال در این منطقه را به دنبال خواهد داشت.

وی تصریح کرد:کنترل سیلاب‌های مخرب رودخانه زهره و فراهم شدن زمینه پرورش ماهی از دیگر پیامدهای امیدبخش ساخت سد« چمشیر» است.

رییس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گچساران گفت:ساخت دهکده گردشگری در نزدیکی سد« چمشیر» در دستور کار مسئولان قرار گرفته که با تحقق آن افزون بر ایجاد بستر ورزش های آبی زیرساخت های لازم برای گردشگری در این منطقه فراهم می شود.

رحیم خردمند تاکید کرد: سکوبندی، آلاچیق، سنگ فرش، جاده سلامت، سوئیت های اقامتی و زیرساخت های ورزش های آبی از مهمترین بخش های پیش بینی شده در طرح دهکده گردشگری سد چم شیر گچساران است.

خردمند اظهار کرد: اقدام برای ساخت دهکده گردشگری در نزدیکی سد « چمشیر» با توجه به پیش بینی ورزش های آبی هوای مطلوب این منطقه حداقل در سه فصل سال می تواند تکمیل کننده جذابیت های گردشگری این شهرستان باشد.

خردمند تاکید کرد: رونق گردشگری در سواحل سد « چمشیر» افزون بر امکان ایجاد فرصت های شغلی مستقیم زمینه فروش سوغات محلی و صنایع دستی تولیدکنندگان بومی را فراهم می کند.

وی تاکید کرد: رونق بیشتر گردشگری به عنوان یکی از مهمترین پایه های توسعه اقتصادی هر منطقه محسوب می شود که دهکده گردشگری سد چم شیر با توجه به زیرساخت های خوب پیش بینی شده گامی امیدبخش برای تبدیل این منطقه به یکی از قطب های ایرانگردی است

مزایای سد « چمشیر» از زبان مسئولان

استاندار کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه تولید برق از مزایای سد « چمشیر»خواهد بود ، گفت: واحد نخست نیروگاه این سد با ظرفیت ۵.۵ مگاوات در نیمه دوم تیرماه امسال به بهره‌برداری رسید و مابقی آنان تا پایان سال جاری وارد مدار می شود.

سید علی احمد زاده بیان کرد: تأمین آب آشامیدنی و صنعتی، بهره‌مند شدن ۱۴۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و بوشهر، ذخیره و کنترل آب رودخانه زهره از مهمترین مزایای اجرای این طرح است.

وی با بیان اینکه سد و نیروگاه « چمشیر» تاثیر مهمی در رونق کشاورزی و صنعت گردشگری دارد ، ابراز امیدواری کرد: با عملیاتی شدن احداث دهکده گردشگری در نزدیک این سازه آبی در سال های آینده شاهد شکوفایی ظرفیت های گردشگری و درآمدزایی منطقه برای مردم گچساران باشیم.

حال خوب سد « چمشیر»

براساس تازه ترین داده های آماری حال سد « چمشیر» در نخستین روزهای بارندگی های پاییزی خوب است که این امر نویدبخش وضعیت بهتر در پاییز و زمستان پربارش امسال خواهد بود.

این سد که بلندترین سد بتنی- غلتکی غرب آسیا (چمشیر) لقب گرفته در شهرستان گچساران از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد با وجود حواشی زیاد پیش از بهره برداری نخستین تابستان خود را پشت سر گذاشته اما خبری از شوری آب آن که برخی نسبت به آن هشدار داده بودند نیست.

آبگیری آزمایشی سد « چمشیر» بیست و هفتم دی‌ماه سال گذشته با موفقیت انجام شد و این سد اواخر تیرماه امسال به دست رییس جمهور افتتاح شد اما سازه بزرگ آبی مذکورهمواره از سوی دلواپسان با سد گتوند مقایسه می شد.

آیت الله سید ابراهیم رییسی در سفر تابستان امسال به کهگیلویه و بویراحمد با اطمینان به اظهارنظرهای کارشناسان و صاحبنظران آن را افتتاح کرد تا حرف و حدیث ها درباره پیامدهای زیست محیطی آن به حداقل ممکن برسد.

هم اینک و در شرایطی که نخستین ماه سال زراعی تنها با یک بارندگی به پایان رسیده براساس تجربیات سال های گذشته باید دبی آب رودخانه «زهره» به کمترین حد می رسید اما این روزها با ذخیره قابل توجه آب در مخزن سد «چمشیر» شوری آب آن نسبت به مدت مشابه پارسال کاهش قابل توجهی یافته است.

با توجه به اینکه هم اکنون تنها حدود یک پنجم یعنی ۴۲۰ میلیون متر مکعب از مخزن سد مذکور پر شده می توان حدس زد که در ادامه سال زراعی پر بارشی که کارشناسان هواشناسی کهگیلویه و بویراحممد پیش بینی کرده اند با افزایش ذخیره مخزن کیفیت آب آن در حد و اندازه بهتری شود.

حال خوب سد « چمشیر» نه تنها به معنای افزایش توسعه پایدار و ایران قوی در حوزه های کشاورزی،گردشگری و بهبود معیشت مردم منطقه است بلکه خط بطلانی بر همه حواشی ایجاد شده در روند احداث آن محسوب می شود.

آخرین وضعیت آب پایین دشت سد « چمشیر»

معاون اجرایی طرح سد و نیروگاه «چمشیر» گچساران می گوید: اکنون میزان ذخیره آب این سد۴۲۰ میلیون متر مکعب است.

محمدرضا فاضل افزود: در حالی که دبی ورودی « سد چمشیر» در گچساران هم اکنون پنج متر مکعب بر ثانیه است دبی آب خروجی یا آبی که برای آبیاری زمین های اطراف رهاسازی می شود ۱۵ متر مکعب بر ثانیه است.

وی بیان کرد: نتایج آزمایش‌های امروز کارشناسان از خروجی آب سد « چمشیر» گچساران، « ای سی» حدود ۲ هزار را نشان می دهد درحالی که این شاخص در مدت مشابه پارسال تا چهار هزار و ۵۰۰ ای سی هم گزارش شده بود.

کارشناسان حوزه آب کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه « ای سی» یک ویژگی کیفی در منابع آب های سطحی، زیرزمینی، قنات ها و غیره است تاکید می کنند برای کشاورزی انواع محصولات و گیاهان ، آب تا بالای سه هزار و ۵۰۰ ای سی هم مصرف می شود.

وی عنوان کرد: این نمره قبولی برای آب موجود در سد « چمشیر» گچساران از معادل یک پنجم ذخیره کامل این سد به دست آمده است.

فاضل ادامه داد: با افزایش حجم مخزن، این «ای سی» باز هم کاهش پیدا خواهد کرد و کیفیت آب آن بهتر خواهد شد و هیچ نگرانی درباره کیفیت آب سد « چمشیر» وجود ندارد.

ویژگی های سد « چمشیر»

معاون اجرایی طرح سد و نیروگاه « چمشیر» گچساران افزود: بدنه سد « چمشیر» از نوع بتن Rcc است که با هدف ذخیره و بهبود کیفیت آب و کنترل سیلاب ها بر روی رودخانه « زهره» ساخته شده است.

فاضل با اشاره به اینکه آورده متوسط دراز مدت رودخانه « زهره» بیش از یک هزار و ۷۰۰ میلیون متر مکعب است تاکید کرد: ذخیره سیلاب ها و استفاده از آب ذخیره شده برای توسعه و بهبود فعالیت های کشاورزی در پایین دست سد از مهمترین ارمغان های این سازه بزرگ است.

وی با بیان اینکه عملیات اجرایی این پروژه با اخذ مجوز های لازم از جمله مجوز زیست محیطی از سال ۹۱ شروع شد تصریح کرد: سد مذکور پس از ۳۰سال دوران مطالعاتی و هشت سال اجرا به مرحله آبگیری رسید .

وی گفت: سد « چمشیر» بلندترین سد وزنی از نوع بتنی غلتکی (آر. سی. سی) در ایران است که با ارتفاع ۱۵۱ متر دارای مخزنی و حجم ۲.۳ میلیارد مکعبی است.

سد چمشیر بر روی رودخانه « زهره»ساخته شده که این رودخانه بر اساس شهرها و دشت‌های که در مسیر خود از نزدیکی آنان می‌گذرد به نام‌ها مختلفی مثل اردکان، شش پیر، فهلیان و زیدون نامگذاری شده اما نام رسمی آن رودخانه « زهره»و بر اساس آخرین شهری که از آن می‌گذرد و به دریا می‌ریزد رودخانه « هندیجان» نیز نامیده می‌شود.

این رودخانه از دو رود « فهلیان»و « تنگ شیو» در شهرستان ممسنی در استان فارس و خیرآباد در منطقهٔ دهدشت در استان کهگیلویه و بویراحمد سرچشمه می‌گیرد.

رودخانه « زهره» با طول تقریبی حدود ۴۷۵ کیلومتر در سه استان فارس ،کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان جریان دارد اما با وجود نیاز این استان ها به آب و خطرات سیلاب هنوز سدی برای مهار آب آن احداث نشده است.

سد « چمشیر» در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر گچساران در استان کهگیلویه و بویر احمد و پنجمین سد بزرگ کشور است.