به گزارش خبرنگار ایرنا، سیل سال ۹۸ بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد ریال به زیرساخت های لرستان خسارت زد و نشان داد زیرساخت های این استان در حوزه مهار سیلاب از سد گرفته تا طرح های آبخیزداری چندان قوی نبوده است که متحمل این حادثه با این حجم از خسارت شد.
در حالیکه این سال ها برخی از کارشناسان و مردم بر احداث سدها در استان تمرکز کرده اند که اجرای این طرح ها هم، زمان بر و هم نیازمند اعتبارات هنگفت می باشد که به طور معمول در لرستان محروم انجام نشده است.
اما در میان هیاهوی ضرورت احداث سد که البته به جای خود درست و یک مطالبه منطقی است، اقدامات آبخیزداری با وجود همه مشکلات مالی و گاهی معارضان محلی، به خوبی پیش رفته و سازه های آبخیز و آبخوان داری به مثابه یک تیر برای ۲ نشان مهار سیل و ذخیره آب اجرا شده است.
نخستین باری که اهمیت طرح های آبخیزداری در لرستان بر همگان آشکار شد پس از سیل سال ۹۸ بود، با وقوع سیل دیگری در فروردین امسال، سازه های آبخیز در شمال شهر خرم آباد، علاوه بر مهار سیلاب، ۲۰ میلیون متر مکعب آب را ذخیره کردند و به این شکل بارش های سیل آسا به خوبی کنترل شد.
لرستان با مساحت ۲ هزار و ۸۳۰ هزار هکتار در بخش میانی زاگرس قرار گرفته و از کل مساحت استان یک هزار و ۲۰۰ هزار هکتار در حوضه آبریز سد دز و کارون بزرگ و بیش از یک هزار و ۶۰۰ هزار هکتار نیز در حوضه آبریز سد کرخه واقع شده و کمتر از ۴۰ هزار هکتار نیز در حوضه آبریز گلپایگان واقع است.
میزان فرسایش خاک در لرستان به علت کوهستانی بودن، شیب بالا و سازندهای آسیب پذیر در برخی از نقاط، سه برابر متوسط کشور است که همین امر، لرستان را مستعد بروز سیل کرده و انجام اقدامات آبخیزداری از اصلی ترین راه های پیشگیری از فرسایش خاک و صد البته بروز سیل محسوب می شود.
بیش از ۵۰۰ نقطه سیل خیز در لرستان شناسایی شده است که عملیات های آبخیزداری در حوضه های مختلف اجرا شده و طی ۲ سال اخیر فعالیت های آبخیزداری مثمر ثمری برای جلوگیری از تجربه تلخ خسارت ۱۰۰ هزار میلیارد ریالی سیل ۹۸ و البته پیشگیری از هدررفت رواناب ها در دستور کار بوده است.
شناسایی بیش از ۵۰۰ نقطه سیل خیز در لرستان
به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان فرسایش و رسوب خاک به طور متوسط در ایران ۱۶.۷ تن در هکتار می باشد در حالیکه این رقم در برخی مناطق این استان به ۷۰ تن در هکتار رسیده است.
حسین میرزایی می گوید: متوسط فرسایش خاک در لرستان ۲۵ تن در هکتار است، اما در برخی نواحی به ۵۰ و مناطقی مانند نوژیان به ۷۰ تن در هکتار هم افزایش یافته است که این رقم بیانگر مستعد بودن استان برای بروز سیلاب و ضرورت اجرای طرح های آبخیزداری می باشد.
وی با اشاره به شناسایی ۵۲۲ نقطه سیل خیز در استان تاکید کرد: آبخیزداری مجموعه عملیاتی است که بر اساس اصول مدیریت یکپارچه حوضه آبخیز به منظور حفاظت از منابع آب و خاک اجرایی می‌شود و در آبخوانداری نیز با مهار و نفوذ سیلاب روی عرصه‌های آبخوان از بروز سیلاب‌های مخرب جلوگیری و موجب احیای منابع آب و خاک می‌شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان افزود: اجرای پروژه‌های آبخیزداری علاوه بر جلوگیری از سیل، ذخیره آب و تغذیه سفره‌های زیر زمینی، آثاری از جمله بهبود اشتغال، ارتقای سطح درآمد روستاییان و آبخیزنشینان وافزایش ارزش تفرجگاهی مناطق تحت پوشش را به دنبال دارد.
ذخیره ۵۳۰ متر مکعب آب در هر هکتار عملیات آبخیزداری
میرزایی اظهار داشت: هر هکتار عملیات آبخیزداری به طور متوسط منجر به ذخیره ۵۳۰ متر مکعب آب، بین ۲ تا ۹ تن در هکتار کنترل فرسایش خاک، جذب ۵.۵ تن رسوب و تولید ۱۲۰ کیلوگرم علوفه می شود.
وی یادآور شد: طی سال های ۹۷ تا ۹۹ از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی با اولویت اجرای عملیات آبخیزداری بیش از یک هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال به لرستان اختصاص یافت، آبخیزداری در بیش از ۷۰ حوضه آبخیز انجام و بیش از ۱۱۰ میلیون متر مکعب آب استحصال شد که سد مستحکمی در مقابل خسارات سیل شد، همچنین در ۲ سال گذشته نیز اقدامات مستمری برای این حوزه در لرستان صورت گرفته است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان بیان کرد: در مجموع ۶۲۰ هزار هکتار اجرای عملیات آبخیزداری، آبخوانداری و پخش سیلاب با هدف مهار سیلاب در استان انجام شده که حجم سازه های عملیات کنترل فرسایش، سیل و رسوب در سطح فوق بیش از ۲۰۰ میلیون متر مکعب است.
میرزایی اضافه کرد: انجام ۱.۵ میلیون هکتار عملیات آبخیزداری در جنگل ها و مراتع این استان ضروری بوده که تاکنون ۶۲۰ هزار هکتار آن اجرا و انجام این عملیات در سطح ۸۸۰ هزار هکتار دیگر ضروری است.
انجام ۱۲ هزار هکتار آبخیزداری در سال جاری
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان نیز در این خصوص به ایرنا می گوید: ۱۲ هزار و ۷۵۶ هکتار عملیات آبخیزداری با حجم کنترل ۳۲ میلیون مترمکعب سیلاب از ابتدای امسال تاکنون در استان اجرا و موجب تغذیه سفره های آب زیرزمینی، کنترل سیل و رسوب در استان شده است که منجر به کنترل و جمع آوری آب های حاصل از بارش های امسال می شود.
مجید سپهوند افزود: سال گذشته نیز ۴۱ هزار و ۷۵۰ مترمکعب عملیات آبخیزداری و آبخوان داری در استان انجام شد و اکنون نیز ۱۰ پروژه با اعتبار ۲ هزار و ۸۵۰ میلیارد ریال با حجم سازه ۱۸۲ هزار و ۶۰۰ متر مکعب در سطح ۱۳۰ هزار و ۵۰۰ هکتار از حوضه های آبخیز استان در دست انجام است.
وی تصریح کرد: ۱۴ پروژه از امسال و سال های قبل با اعتبار ۲ هزار و ۴۴۲ میلیارد ریال و حجم سازه ۷۸ هزار و ۳۵۰ مترمکعب نیز در سطح ۲۰۶ هزار و ۳۰۰ هکتار از حوضه های آبخیز استان تا پایان امسال تکمیل و بهره برداری می شود.
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان افزود: اجرای عملیات بیولوژیکی و بیومکانیکی نیز با مشارکت های مردمی و مدیریتی در قالب طرح های مطالعاتی آبخیزداری در سطح ۳۳ هزار هکتار از محل اعتبارات ملی و استانی تا پایان سال ۱۴۰۲ اجرا خواهد شد و همچنین چهار طرح مطالعاتی در سطح ۲۱ هزار هکتار به مبلغ یک هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال نیز در دستور کار است.
انعقاد تفاهم نامه انجام یک میلیون هکتار آبخیزداری
به گفته مدیرکل دفتر پژوهش‌های مدیریت بحران کشور ۹۰ میلیون هکتار از عرصه‌های طبیعی کشور نیازمند اجرای طرح آبخیزداری است که این اقدام در سطح ۳۰ میلیون هکتار از این عرصه‌ها طرح آبخیزداری آغاز شده است.
تفاهم نامه اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان داری در سطح یک میلیون هکتار از منابع طبیعی لرستان نیز با اعتبار ۳۵ هزار میلیارد ریال مهرماه امسال منعقد شد.
در اجرای این قرارداد، طرح آبخیزداری و آبخوان داری استان توسط منابع طبیعی در مدت ۳۶ ماه با استفاده از ظرفیت حداکثری قرارگاه امام حسن مجتبی (ع) عملیاتی خواهد شد و سالانه یک میلیارد متر مکعب از حجم رواناب و بارش های استان کنترل و استحصال آب انجام می شود.
با اجرای این توافقنامه طی سه سال و اجرای آن در سطح یک میلیون هکتار از اراضی ملی استان، حداقل ۱۰ درصد کنترل سیل، تغذیه سفره های زیرزمینی و افزایش دبی قنوات، چاه ها و چشمه ها محقق خواهد شد.
۶۵۹ شهر کشور در معرض سیلاب شدید/ نیاز اعتباری بیش از هفت هزار میلیارد ریالی برای آبخیزداری
مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان منابع طبیعی کشور نیز هشتم آبان ماه جاری در همدان گفته است ۲۸ درصد اراضی کشور در معرض سیلاب شدید است که تعداد ۶۵۹ شهر را در بر می گیرد و این در حالی است که افزایش میزان مصرف منابع زیرزمینی موجب بروز فرونشست ها در کشور به میزان ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر شده است.
به گفته حمید نوری در سال های اخیر تاکید بر اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوانداری با هدف تامین امنیت زیستی، غذایی و انرژی کشور بوده است و با توجه به تغییرات اقلیمی، مخاطرات طبیعی و وسعت ۱۳۴ میلیون هکتاری عرصه های منابع طبیعی باید نسبت به انسجام بین بخشی، تخصیص اعتبارات لازم، وضع قوانین جامع، تصویب لایحه آبخیزداری و توجه به ارزش اقتصادی جنگل ها و مراتع با هدف پیش نیازها و الزامات اجرای مناسب عملیات آبخیزداری توجه شود.
وی تصریح کرد: تاکنون در ۹۰ میلیون هکتار از اراضی کشور عملیات آبخیزداری انجام نشده که با توجه به وسعت این عرصه، توجه و اعتبار ویژه ای برای پوشش سطح یاد شده می طلبد به نحوی که هفت هزار و ۳۹۰ میلیارد ریال برای اجرای عملیات آبخیزداری نیاز است.
بدون شک آبخیزداری یکی از سدهای مهم و موثر در مقابله با سیلاب است که علاوه بر رام کردن جریان آب، موجب ذخیره آب نیز می شود و رواناب هایی را که احتمال تبدیل شدن به سیل دارد به سفره های زیرزمینی هدایت و ذخیره می کند بنابراین باید در مناطق پرباران و با شیب بالا مانند لرستان به صورت ویژه در دستور کار قرار گیرد که این امر طی سال های اخیر و پس از سیل ۹۸ تا حد قابل قبولی در استان دنبال شده است.
نظر شما