حجاب از مسلمات دین اسلام است. پوشش برای زنان جزء احکام الزامی می‌باشد. از این رو برای آشنایی بیشتر با مبانی فقهی حکم پوشش بانوان، مرور کوتاهی بر آیه ۵۹ سوره احزاب می‌شود.
یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلَابِیبِهِنَّ ذلِکَ أَدْنی أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً؛ ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو جلباب بر خود بیافکنند، این (عمل) مناسب‌تر است، تا (به عفّت و پاکدامنی) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند، و خداوند آمرزنده مهربان است. (سوره احزاب /آیه ۵۹)
درباره این آیه نظرات مختلفی از مفسرین و فقها وجود دارد که در اینجا به بعضی از آنها اشاره می‌شود: برخی علما با استدلال به این آیه قائل هستند که آیه از ادله پوشش محسوب می‌شود اما در محدوده پوشش هم دیدگاه های متفاوتی دارند. بعضی معتقدند که آیه درباره پوشش سر وصورت زنان است؛ برخی قائل هستند که آیه خواهان پوشش ناحیه سر و پیشانی می‌باشد؛ برخی آیه را در بر دارنده حکم پوشش سینه و گردن می‌دانند و عده ای دیگر بر این عقیده اند که پوشش سراسری برای زنان از آیه فهمیده می‌شود.
مهم ترین عواملی که سبب دیدگاه های متفاوت شده، اختلاف در معنای عبارت یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ و واژه جلباب است. در این فراز آیه که می‌فرماید یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ، وقتی به لغت مراجعه شود؛ ماده دنی و ادنی اگر با کلمه اِلی متعدی شود، به معنای نزدیک کردن است، اگر با عَلی متعدی شود به معنای این است که چیزی را روی خودش انداخت و به معنای آویزان کردن چیزی است. یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ یعنی چیزی را روی خودش انداخت.
نکته دیگر، تفاوت معنای کلمه جلباب است که در تعیین حد پوشش تاثیر می‌گذارد. اهل لغت و مفسرین معانی گوناگونی برای جلباب ذکر کرده‌اند. برای نمونه در کتاب قاموس قرآن آمده است: جلباب، ملحفه و لباس بالایی و چادرمانند است نه فقط روسری. در کتاب فرهنگ فقه اینگونه آمده است :بعضی آن را به چادر و مانند آن که از سر تا پا را می‌پوشاند، تعریف کرده‌اند. بعضی دیگر آن را به پوشش بزرگتر و بلندتری از روسری و کوتاه‌تر از چادر که سر و گردن و سینه و مقداری پایین‌تر از آن را می‌پوشاند و بعضی نیز به همان روسری تعریف کرده‌اند.
زمخشری در تفسیر کشاف آورده است «جِلباب، لباسی است واسع که اوسع از خمار بوده و کمتر از ردا، که زن، آن را بر سر خود می‌پیچد و فاضل آن را بر سینه فرود می‌آورد» و همچنین نقل می‌کند ردایی است که از بالا تاپایین را می پوشاند. شیخ طوسی و طبرسی فرموده اند، در گذشته دو نوع روسری برای زنان معمول بود. یکی روسری های کوچک که آن ها را خِمار یا مقنعه می نامیدند و معمولاً در خانه از آن استفاده می کردند و دیگری هم روسری های بزرگ که مخصوص بیرون از خانه محسوب می شد. زنان با این روسری بزرگ که جلباب خوانده می شد و از مقنعه بزرگ تر و از رداء کوچک تر است و به چادر امروزی شباهت داشت، مو و تمام بدن خود را می پوشاندند.
با توجه به آنچه که بیان شد، خداوند متعال در این آیه به آویختن پوشش سراسری امر می فرماید و بعضی در لغت به معنای چادر هم اشاره کردند. با دقت نظر در معنای آیه، به کسانی که می‌گویند در کجای قرآن بحث حجاب و چادر آمده است، پاسخ داده می‌شود. برای بیان پوشش برتر در نظر فقها به دو استفتاء از بنیانگذار جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری اشاره می‌شود.
س- حدود حجاب اسلامی برای بانوان چیست و برای این منظور پوشیدن لباس بلند آزاد و شلوار و روسری کفایت می کند؟ و اصولا چه کیفیتی در لباس و پوشش زن در برابر افراد نامحرم باید رعایت شود؟
ج : واجب است تمام بدن زن به جز قرص صورت و دست ها تا مچ از نامحرم پوشیده شود و لباس مذکور اگر مقدار واجب را بپوشاند، مانع ندارد ولی پوشیدن چادر بهتر است و از لباس هایی که توجه نامحرم را جلب کند، باید اجتناب شود .
س- اگر زن با پوشش کامل و با کت و دامن در معرض دید نامحرم قرار بگیرد، اشکال دارد؟
ج: در حجاب و پوشش واجب، لباس معیّنی شرط نیست و هر لباسی که تمامی بدن زن (به جز صورت و دست ها تا مچ که استثناء شده) را بپوشاند و توجه نامحرم را جلب نکند، کفایت می‌کند. البته پوشیدن چادر به عنوان حجاب برتر اسلامی بهتر است.
نظر شما