دو موضوع باعث شده این شایعات گسترش یابد و باورپذیری بالا هم داشته باشد: یکی نگاه پرسشگرانه به حمایت و کمک جمهوری اسلامی از فلسطینیان و گروه‌های مبارز آنها که از گذشته وجود داشته و به مرور تشدید هم شده. این نگاه معتقد است وقتی بخشی از مردم در داخل کشور دچار فقر و مشکلات اقتصادی هستند، کمک به ملت‌های دیگر قابل دفاع نیست؛ هرچند حامیان این کمک‌ها بر لزوم آن ازمنظر انسانی و اسلامی تاکید دارند.
با توجه به پیشگامی جمهوری اسلامی در حمایت از گروه‌های مبارز فلسطینی، تخریب وجهه این گروه‌ها در افکار عمومی مردم ایران، برای طرف اسرائیلی جنگ اهمیت جدی دارد، چرا که فشاری بر مسئولان ایرانی برای کاستن حمایت‌ها ایجاد می کند
موضوع دیگر، قرار گرفتن موضوع فلسطین و گروه‌های مبارز در میان تابوها و خط قرمزهاست که مانع آن می شد تا درباره شایعات و مسائل مربوط به آن صحبت شود؛ در نتیجه صرفا شایعات، بدون توضیح آنها مطرح می شد. هر چند به تدریج این فضا کمرنگ شده و اکنون راحت‌تر می توان در این زمینه سخن گفت.
با توجه به پیشگامی جمهوری اسلامی در حمایت از گروه‌های مبارز فلسطینی، تخریب وجهه این گروه‌ها در افکار عمومی مردم ایران، برای طرف اسرائیلی این جنگ اهمیت جدی دارد، چرا که فشاری بر مسئولان ایرانی برای کاستن حمایت‌ها ایجاد می کند. از این رو پرداختن به شایعات در این زمینه که در گستره افکار عمومی ایرانیان مطرح می شود و درستی سنجی آنها اهمیت جدی دارد.
با توجه به این موارد، تلاش می شود برخی شایعات مطرح شده درباره حماس طرح و درستی‌سنجی شود.
«بالاکشیدن گوسفندان اهدایی عربستان توسط هنیه»
شایعه‌ای که در روزهای اخیر در برخی گروه‌های مجازی منتشر شده، با متن‌های متفاوتی دست به دست می‌شود، از جمله متن زیر:
هنیه به روایت بن سلمان و دردما
این خبر در حال انتشار است:
وقتی خبرگزاری الجزیره از محمدبن سلمان پرسید چرا در این شرایط اسفبار جنگی به پاس همنوعی حاضر به کمک مردم بی‌پناه و گرسنه غزه نیستید...؟! او پاسخ داد: بهتر است این سوال را از اسماعیل هنیه بپرسید؛
هنیه خوب به خاطر دارد در سال ۲۰۱۹ میلادی زمانی‌که برای ملاقات با من وارد ریاض شد با اظهار عجز و ناله گفت مردم غزه در منت‌های تنگدستی بسر می‌برند و چشم نیاز به التفات و کمک‌های انسان دوستانه شما دارند. بر این اساس؛ ۱۰ روز بعد تعداد ۲۵ هزار گوسفند زنده در کاروانی از کامیون‌ها به سمت غزه ارسال نمودیم.
اما متاسفانه یک هفته بعد مطلع شدیم آقای اسماعیل هنیه تمامی گوسفندان را به یک تاجر هندی به مبلغ ۷ میلیون دلار فروخته است...
البته علی رغم حجم خباثت هنیه و سران حماس و سربازان حماس، دردآور اینجاست که با وجود اینکه آن ۲۵ هزار گوسفند به غزه نرسید اما سرانه مصرف گوشت فلسطینی ها ۱۷ برابر ایرانی‌هاست.
اعتبارسنجی
البته این متن در هیچ رسانه معتبری نیامده، اما در برخی کانال‌ها و همچنین اکانت‌های متنوع در تلگرام و شبکه X دست به دست شده است.
تنها با کمی دقت می توان درستی این گزارش را سنجید. نکته اول این است که اساسا بن سلمان مصاحبه ای با شبکه الجزیره نداشته است.
نکته دیگر در این متن، جمله پایانی آن است که روشن میکند برای مخاطب ایرانی، آن هم در مقطع گرانی گوشت قرمز نگاشته شده است تا واکنش مخاطب ایرانی را برانگیزاند.
جلد فوربس از اسماعیل هنیه و خالد مشعل، میلیاردری با ۴ میلیارد دلار سرمایه
در روزهای اخیر صفحه وزارت خارجه اسرائیل این صفحه را منتشر کرده و نوشته است: «این یادآور روزمره شماست که رهبران حماس مانند اسماعیل هنیه با جت‌های شخصی در حال پرواز هستند، در خارج از کشور در هتل‌های پنج ستاره زندگی می کنند و میلیاردها دلار سرمایه دارند، در حالی که نیمی از جمعیت غزه زیر خط فقر زندگی می کنند./ تروریست عامل کشتار جمعی بودن هزینه دارد.»
این تصویر و زیرنویس آن سپس در فضاهای مختلف دیگر، از جمله در گروه‌های فارسی منتشر شده و شبیه آن هم برای خالد مشعل.
در جلدی با تصویر مشعل نوشته شده:
«به رهبر حماس، خالد مشعل تبریک می‌گوییم که به ثروت خالص ۵ میلیارد دلاری رسید، در حالی که بیش از نیمی از شهروندانش در غزه زیر خط فقر زندگی می کنند.
۵.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ دلار! میلیاردر
ثروت خود را با فریب مردم خود و سخاوت جهان به دست آورد. دزد معتبری که مردمش را تشنه و گرسنه رها کرده و خود را آزادیبخش می نامد، در حالی که اوست که آزادی و آینده بهتر آنها را دزدیده.»
اعتبارسنجی خبرگزاری فرانسه: جلدهای فوربس در مورد رهبران حماس جعلی است
انتشار گسترده این تصاویر باعث شده خبرگزاری فرانسه اقدام به راستی آزمایی این تصویر نماید.
راستی آزمایی خبرگزاری فرانسه، این جلدها برای مجله Forbes را جعلی اعلام کرده و نوشته: ورود مرگبارترین جنگ غزه تا به امروز به دومین ماه خود، جرقه یک نبرد ارتباطی شدید را در هر دو طرف برانگیخته است. صفحات جلد مشابه مجله آمریکایی «فوربس» در حال حاضر به صورت ویروسی در شبکه های اجتماعی پخش می شوند. رهبران حماس و دارایی‌های ادعایی آنها بر روی آن به تصویر کشیده شده است. با این حال، فوربس این جلدها را جعلی توصیف کرد و صفحات اول نیز دارای چندین تناقض است.
تصاویر به اشتراک گذاشته شده در شبکه‌های اجتماعی این تصور را ایجاد می کند که جلد واقعی مجله آمریکایی فوربس است. مردانی که در تصویر دیده می‌شوند، چهره‌های اصلی «سازمان رادیکال اسلامی فلسطینی» حماس هستند. در زیر هر کدام مبلغی پول و نام «میلیاردر» آمده و روی جلدها از آنها به عنوان «دزد» یاد می شود.
حساب‌های وزارت خارجه اسرائیل جلدهای ادعایی فوربس را به زبان‌های متعدد منتشر کردند. علاوه بر حساب‌های انگلیسی زبان خود، در هزاران اکانت این پست‌ها را پخش کردند. کاربران جلد مشعل را قبلا از طریق حساب‌های رسمی، آنلاین به اشتراک گذاشته بودند.
تصاویر جلد همچنین در کانال های دیگری مانند فیس بوک و تلگرام و همچنین به زبان های متعدد دیگر مانند یونانی، فرانسوی و اسپانیایی در حال پخش است. مقالاتی که دارای جلد بودند هزاران بار مانند مقاله روزنامه نگار آلمانی «یان فلیش‌هاوئر» توزیع شد. اما همانطور که فوربس به خبرگزاری فرانسه تایید کرد، این تصاویر روی جلد جعلی هستند.
**
اما مواردی که در زیر جلدهای جعلی نگاشته شده، اینهاست: «اسماعیل هنیه و رهبران حماس با جت‌های شخصی در حال پرواز هستند، در خارج از کشور در هتل‌های پنج ستاره زندگی می کنند و میلیاردها دلار سرمایه دارند، در حالی که نیمی از جمعیت غزه زیر خط فقر زندگی می کنند.»
جت شخصی
اسماعیل هنیه بعد از پیروزی حماس در انتخابات سال ۲۰۰۶ در فلسطین، به عنوان نخست وزیر فلسطین برگزیده شد، اما یک سال بعد با اختلاف حماس و فتح، محمود عباس به عنوان رهبر تشکیلات خودگردان او را از این سمت برکنار کرد. از آن زمان حماس مدیریت نوار غزه را مستقل از تشکیلات خودگردان در دست دارد.
این که «رهبران حماس جت شخصی دارند»، ادعایی است که تنها مقامات اسرائیلی مطرح کرده اند؛ از جمله اخیرا فرمانده ارتش اسرائیل مدعی شد اسماعیل هنیه با جت شخصی از دوحه به تهران سفر کرده است. اما اطلاعات مستندی از داشتن جت شخصی برای مسئولان حماس منتشر نشده است.
روزنامه نیویورک پست این تصویر را به عنوان تصویر هنیه در جت شخصی منتشر کرده است. البته نمایی از بیرون این وسیله نیست. همچنین مشخص نیست که هواپیمای مورد استفاده هنیه و رهبران حماس متعلق به خود آنهاست یا آن که مثلا دولت قطر آن را در اختیارشان گذاشته است.
زندگی رهبران حماس در هتل‌های مجلل قطر
زندگی هنیه و رهبران حماس در هتل‌های مجلل قطر، موضوعی است که رسانه های اسرائیلی ادعا می کنند.
البته حضور و زندگی هنیه و خالد مشعل در قطر واقعیت دارد و با توجه به این که آنها رسما اهداف ترور اسرائیل هستند، طبعا در جایی اقامت دارند که دولت قطر بتواند امنیت آن را تامین کند.
ماه گذشته، هتل Four Seasons در دوحه، پس از تماس‌هایی که از بیل گیتس، که مالک سهام اصلی این هتل‌هاست، در حساب کاربری خود، حضور هنیه را تکذیب کرد.
ثروت‌های کلان رهبران حماس
نکته دیگری که در مقطع کنونی ادعا می شود و محور اصلی جلدهای ساختگی فوربس هم بوده، ثروت چند میلیارد دلاری رهبران حماس است. به نوشته نیویورک پست، خالد مشعل طبق گفته دولت اسرائیل بیش از ۴ میلیارد دلار سرمایه دارد. البته در جلد ساختگی Forbes سرمایه او ۵ میلیارد دلار ادعا شده است. طبق گزارش همین نشریه، هنیه بیش از ۴ میلیارد دلار ثروت دارد.
منبع این ادعاها رسانه‌های اسرائیلی هستند و منابع مستقل در این زمینه اظهار نظری ندارند. ضمن این که به دلیل شرایط خاص حماس به عنوان گروهی که از جانب برخی دولت‌ها تروریستی شناخته می شود، این احتمال هست که سرمایه گروه در حساب‌های شخصی مسئولان آن باشد و به شخص آنها تعلق نداشته باشد و در امور جنبش و مردم غزه هزینه شود.
حضور در خارج از معرکه جنگ
یکی از نقدهای این روزها به رهبران حماس به ویژه هنیه و خالد مشعل این است که در شرایطی که مردم غزه و همرزمانشان زیر باران بمب و گلوله دشمن اسرائیلی شهید و مجروح می شوند، آنها خارج از معرکه جنگ در قطر حضور دارند. علاوه بر این خبرهایی هم درباره حضور فرزندان این افراد در قطر و ترکیه منتشر شده است.
به نوشته نیویورک پست، معاذ هنیه، پسر رهبر حماس، به خاطر مجموعه ویلاها و ساختمان هایش به عنوان «پدر املاک و مستغلات» در غزه شناخته می شود. به گزارش اسرائیل تودی، او در ترکیه زندگی می کند و امسال پاسپورت ترکیه گرفت.
این در حالی است که سال ۹۷ رسانه‌ها از زخمی شدن معاذ هنیه در تظاهرات بازگشت در فلسطین خبر دادند.
از سوی دیگر رسانه‌ها از شهادت خانواده هنیه و حازم هنیه، فرزند او در غزه خبر دادند.
البته این که هنیه و مشعل در خارج غزه زندگی می کنند، یک واقعیت است و اشاره به آن از محورهای تخریب این افراد در چشم افکار عمومی است. اما حضور بخشی از رهبران این گروه در خارج نوار غزه، با توجه به وضعیت جغرافیایی آن و نیز لزوم انجام مذاکرات سیاسی و.. با دیگر کشورها، تقسیم کار انجام شده در گروه حماس است و علاوه بر این، خانه هنیه در غزه است و بخش زیادی از اعضای خانواده او در این شهر زندگی می کنند. اخیرا منزل او در منطقه «شیخ رضوان» هدف حمله اسرائیل قرار گرفت و اعلام شد ۱۴ عضو خانواده او به شهادت رسیده‌اند.
حالا در مجموع ادعاهای مطرح‌شده را این گونه می‌توان درستی‌سنجی کرد.
| ردیف | ادعا | راستی‌آزمایی |
| ۱ | بالاکشیدن گوسفندان اهدایی عربستان توسط هنیه | رد |
| ۲ | جلد فوربس از اسماعیل هنیه و خالد مشعل، میلیاردری با ۴ میلیارد دلار سرمایه | رد |
| ۳ | جت شخصی رهبران حماس | غیر قابل اثبات |
| ۴ | زندگی رهبران حماس در هتل‌های مجلل قطر | غیر قابل اثبات |
| ۵ | ثروت‌های کلان رهبران حماس | غیر قابل اثبات |
نظر شما