به گزارش ایرنا، تصورش هم سخت است که در روستاهای دوردست جنوبی سیستان و بلوچستان بتوانیم کتابخانه‌هایی پیدا کنیم که در آن افرادی پیدا شوند که کودکان را به خواندن کتاب ترغیب کنند و ترویج فرهنگ کتابخوانی را سرلوحه کارهای خود قرار دهند.
جالب اینکه زحمتی که برای این امر متحمل می‌شوند نیز فراتر از تصور است؛ چراکه آنها برای رسیدن به این هدف مهم دقیقاً از جان‌مایه می‌گذارند.
همین چند هفته اخیر بود که علی سرگزی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی سیستان و بلوچستان از برگزیده شدن ۲ شهرستان زابل و نیکشهر به عنوان روستاهای برگزیده نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب در کشور خبر داد و گفت: روستای ژاله‌ای در شهرستان زابل و روستای اورنک در شهرستان نیکشهر به عنوان ۲ روستای برگزیده کشوری دوستدار کتاب معرفی شدند.
این اقدام تحسین‌برانگیز فرهنگی در حالیست که رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره توجه جدی به مقوله کتاب داشتند و وضعیت کتاب و کتابخوانی در ایران را یکی از مطالبات و دغدغه‌های مهم خود بیان فرموده است.
به مناسبت آغاز هفته کتاب و کتابخوانی بر آن شدیم تا علاوه بر تهیه گزارشی از کتابخانه روستایی اورنک شهر نیکشهر بازخوانی در مورد کتابخانه دکتر کامبوزیا یکی از مکان‌های قدیمی شهرستان زاهدان داشته باشیم که در اوایل دوره پهلوی اول با تبعید فردی به نام امیر توکل کامبوزیا در دزداب قدیم (زاهدان کنونی) شکل گرفت، شاید جالب‌ترین توصیف را از این کتابخانه توریست آلمانی که چند سال پیش به زاهدان آمده بود گفته باشد: بهشتی در میان جهنم شیرآباد.
کتابخانه دکتر کامبوزیا نامش برای همه مردم شهر آشناست و همه این فرد را به کتابخانه و کلاته‌اش می‌شناسند؛ کتابخانه‌ای که در آن مجموعه ارزشمندی از کتاب‌های فارسی، فرانسه، آلمانی و انگلیسی موجود است، از کتاب‌های خطی دورتادور سالن اصلی مطالعه که در محفظه‌های شیشه‌ای نگهداری می‌شوند تا کتاب‌های تاریخ ایران و جهان، ادبیات و هنر و حتی کتاب‌های علمی هرآن چه فکر کنید.
کتابخانه نماد توسعه فرهنگی روستای اورنک در نیکشهر
محمد اصغر امیری یکی از ساکنان روستای اورنگ شهرستان نیکشهر در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: از آنجایی که کتابخانه نماد توسعه فرهنگی هر منطقه است با کمک جامعه محلی کتابخانه آریا جمشیدی را در این روستا ایجاد کردیم.
این کتابخانه در ۲۳ اسفند ۶۵ به عنوان اولین کتابخانه عمومی کشور افتتاح شد و از قوانینش این بود که کتابخانه هیچ‌وقت به داخل شهر منتقل نشود و همیشه ۲ نفر از اعضای خانواده کامبوزیا، مدیریت این کتابخانه را برعهده داشته باشندوی با بیان اینکه اگر علم با تمام ارزش‌های ذاتی که دارد انتقال نیابد ارزشی ندارد، افزود: در این زمینه نیاز به ترویج کتابخوانی را در این روستا احساس کردیم و بر اساس آن متناسب با ویژگی‌های رشدی دانش‌آموزان فضایی جذاب با کتاب‌هایی استاندارد در حوزه کودک و نوجوانان راه‌اندازی کردیم تا اوقات فراغت کودکان، نوجوانان و جوانان با آن سپری شود.
امیری گفت: در واقع شور و اشتیاق بچه‌های روستای اورنگ به امر کتابخوانی باعث شد که در این فضای کوچک اقدام به تشکیل اتاق بازی کنیم، علاوه بر آن با تجلیل از کتاب‌خوانان برتر، برگزاری جشنواره‌های معرفی کتاب بین دانش‌آموزان که کتاب‌های خوانده شده را معرفی کنند و یا دعوت از مربیان کشوری و روان‌شناسان مطرح و برگزاری کلاس‌های مشاوره برای دانش‌آموزان داوطلب کنکور سراسری و دعوت از نویسندگان برای آموزش نویسندگی به علاقه‌مندان در ترویج فرهنگ کتابخوانی گام برداشته‌ایم.
این شهروند روستایی تأکید کرد: استقبال بچه‌های روستا از جلسات کتابخوانی غیر قابل باور بود و وقتی که دیدم آنها چنین شور و اشتیاقی برای کتابخوانی دارند همه اهالی به کتابخوانی علاقه‌مند شده و این امر باعث شد تا از این روستا به عنوان روستای برگزیده کشوری دوستدار کتاب یاد شود.
همتی بزرگ که منطقه‌ای شوره‌زار را به بهشت کتابخوانی تبدیل کرد
صادقه کامبوزیا دختر مرحوم کامبوزیا به عنوان فردی که مسوولیت اداره این کتابخانه را برعهده دارد در خصوص چگونگی بنا نهاده‌شدن کتابخانه کامبوزیا بیان کرد: این منطقه شوره‌زار و برهوتی بیش نبود که همت استاد از آن همه چیز ساخت.
فرانسویالزان دانشمند فرانسوی پس از ملاقات با کامبوزیا در بازگشت به کشورش در کتاب خود به نام «تپه مجهول» درباره استاد چنین می‌نویسد: سپاسگزاری من آن‌چنان برای علامه امیر توکل کامبوزیا، بزرگ است که می‌توانم بگویم تمام نورها و امواج علمی و مفید را برای تحقیقات علمی خود از او درک کردم
وی گفت: این کتابخانه به عنوان اولین کتابخانه عمومی کشور در ۲۳ اسفند ۱۳۶۵ به عنوان اولین کتابخانه عمومی کشور افتتاح شد و از قوانین افتتاح آن این بود که کتابخانه هیچ‌وقت به داخل شهر منتقل نشود و همیشه ۲ نفر از اعضای خانواده کامبوزیا، مدیریت این کتابخانه را برعهده داشته باشند.
مسوول کتابخانه کامبوزیا ادامه داد: استاد کامبوزیا بزرگ‌مردی بود که در بیش از ۴۰ سال تلاش شبانه‌روزی در کسوت یک کشاورز ساده و بی‌ریا، به نقد و بررسی و تحقیق پرداخت تا جایی که مورد احترام همه دانشمندان جهان قرار گرفت و تحقیقات او را الگوی کار خود قرار دادند به‌گونه‌ای که دانشمند فرانسوی (فرانسویالزان) پس از ملاقات با کامبوزیا در بازگشت به کشورش در کتاب خود به نام «تپه مجهول» درباره استاد چنین می‌نویسد: سپاسگزاری من آن‌چنان برای علامه امیر توکل کامبوزیا، بزرگ است که می‌توانم بگویم تمام نورها و امواج علمی و مفید را برای تحقیقات علمی خود از او درک کردم.
وی درباره کتاب خطی و تألیفات استاد نیز اظهار کرد: تألیفات استاد کامبوزیا بیش از ۸۰ عنوان مقاله و دست‌نوشته‌هایی است که برخی از آنها در سالنامه نور دانش در سال‌های قبل از انقلاب به چاپ رسیده است.
کامبوزیا افزود: برخی کتاب‌های موجود در کتابخانه چنان دقیق است که به عنوان مثال؛ اگر بخواهند تخت‌جمشید را بازسازی کنند تمامی ابعاد به طور دقیق در کتاب‌ها موجود است و در طراحی آن با مشکلی مواجه نخواهند شد.
وی گفت: کتاب‌ها و نقشه‌هایی که در این کتابخانه موجود است فقط یک نسخه‌ای بوده و هر نهاد، کتابخانه یا سازمانی بخواهد یک نسخه کپی از آن برایشان ارسال خواهد شد؛ زیرا اصل نقشه یا کتاب در کتابخانه باقی می‌ماند و به هیچ وجه به بیرون از کتابخانه منتقل نمی‌شود.
وجود بیش از ۶۰۰ کتابخانه فعال در کانون‌های مساجد سیستان و بلوچستان
مدیر ستاد کانون‌های فرهنگی هنری مساجد سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا در خصوص هفته کتاب و کتابخوانی با بیان اینکه این هفته در راستای بالابردن سرانه مطالعه و همچنین توانمندسازی نیروی مسجد اهمیت دارد، افزود: هر کانونی که در حوزه کتاب فعال بوده در حوزه کادرسازی نیز موفق عمل کرده است.
حجت‌الاسلام مهدی پودینه با بیان اینکه در حال حاضر ۱۱۵ کتابخانه مخزن‌دار و ۴۹۹ کتابخانه باز در سیستان و بلوچستان وجود دارد، افزود: از آمار کتابخانه مخزن‌دار، ۸۷ شهری و ۲۸ کتابخانه روستایی و از آمار کتابخانه باز ۱۲۸ شهری و ۳۷۱ مورد روستایی هستند.
وی به برنامه‌های هفته کتاب و کتابخوانی پرداخت و گفت: استفاده از ظرفیت میعادگاه‌های نمازجمعه برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی از برنامه‌های پیش‌بینی شده است.
مدیر ستاد کانون‌های فرهنگی هنری مساجد سیستان و بلوچستان یادآور شد: برگزاری نمایشگاه کتاب و تبادل کتاب در محل برگزاری نمازجمعه از جمله برنامه‌هایی است که روز جمعه، ۲۶ آبان‌ماه در زاهدان اجرا می‌شود.
وی به فعالیت کتابخانه‌های باز و بسته در مساجد اشاره کرد و یادآور شد: با وجود افزایش دامنه اطلاع‌رسانی و فضای مجازی، هنوز کتاب جایگاه خاص و ویژه خودش را دارد.
حجت‌الاسلام پودینه بیان کرد: محله محور بودن، دسترس‌پذیری، داشتن کتاب‌های مفید، عمومی بودن، همجواری با مسجد، مردمی بودن، گستردگی و پیوستگی از جمله ویژگی‌های کتابخانه‌های مسجد نسبت به سایر کتابخانه‌ها بوده است.
وی افزود: اجرای طرح پالایش کتاب، اهدای کتاب، پخش مستند کتابخانه کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد، پخش مستند سرود با موضوع کتاب در شبکه استانی هامون از دیگر برنامه‌های پیشنهادی هفته کتاب است. گفتنی است هفته کتاب در تقویم رسمی کشور، ۲۴ آبان ماه روز کتاب و کتابخوانی است و از این روز تا ۳۰ آبان در سراسر کشور هفته کتاب برگزار می‌شود.
نظر شما