به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، محمدصادق خیاطیان امروز (شنبه ۲۷ آبان ماه) در مراسم رونمایی از پروژه بازیابی اطلاعات متنی اسناد آرشیوی و استاندارد ALTO که در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد، به جایگاه ویژه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اشاره کرد و افزود: کتابخانه ملی به عنوان حافظه ملی ایرانیان، نقش پُررنگی در مدیریت دانش در سطح ملی دارد. امروز کتابخانه‌ها و آرشیوهای ملی هم از ورود فناوری در امان نیستند. سال‌ها است که موج دیجیتالی‌شدن به این حوزه رسیده است.
وی یادآور شد: ورود فناوری به هر حوزه، می‌تواند در درجه نخست زمینه‌ساز رفاه باشد. فناوری‌های جدید، دسترسی شهروندان به اطلاعات و محتوای کتابخانه‌ها را تسهیل و به آنها کمک می‌کنند تا ضمن مدیریت بهتر اطلاعات، خدمت بهتری به شهروندان ارایه کنند. امروز به کمک فناوری‌های پردازش متن (OCR)، نسخه دیجیتال بسیاری از کتب و اسناد تهیه شده و این کتاب‌ها قابل جستجو هستند. همپای تغییرات و توسعه فناوری که در بخش‌های مختلف در دنیا و کشورمان رقم می‌خورد، در این مجموعه (سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران) نیز از این ظرفیت به خوبی استفاده شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با تشریح ظرفیت‌هایی که فناوری‌ها در کتابخانه ملی یکی از کشورهایی آسیایی ایجاد کرده است، تأکید کرد: این کشور با استفاده از برنامه ملت هوشمند، سعی کرده است اجزای فناوری را به زندگی مردم وارد کند و به طور خاص در حوزه کتابخانه ملی با ایجاد اپلیکیشن‌ها و سامانه‌هایی بر بستر موبایل و تلویزیون، دسترسی مردم از منازلشان به کتابخانه ملی این کشور را فراهم کرده است. کاربران با استفاده از فناوری واقعیت افزوده (Augmented Reality) و گوشی هوشمند می‌توانند اطلاعات و محتوای لازم را به سرعت در اختیار داشته باشند.
در حوزه استفاده از فناوری‌ها در کتابخانه‌ها، از دنیا عقب نیستیم
خیاطیان اظهار داشت: شرکت‌های خصوصی در کشورهای آلمان، آمریکا، فرانسه، ژاپن و انگلیس، دارنده بیشترین پتنت‌ها در حوزه فناوری‌های کتابخانه‌ای هستند. بررسی‌ها در سال ۲۰۲۰ نشان داد، فناوری‌های این حوزه به تازگی از مرحله تحقیق و توسعه (R&D) خارج شده و تا مرحله بلوغ فاصله دارند، بنابراین اگر کمی تعجیل کنیم، فاصله ما تا کشورهای توسعه‌یافته معنادار نخواهد بود.
وی درمورد محصول دانش‌بنیانی که امروز از آن رونمایی شد، گفت: ایران نیز در استفاده از این فناوری‌ها در کتابخانه‌ها، چندان از دنیا عقب نیست. بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه فناوری‌های نوظهور فعالیت می‌کنند. هرچقدر که بتوانیم دسترسی این شرکت‌ها و پژوهشگران‌مان را به داده‌های مورد نیاز برای توسعه این ظرفیت‌ها تسهیل کنیم، فاصله ما با دنیا در این حوزه‌ها کمتر خواهد شد. در حوزه فناوری‌های مرتبط با فعالیت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نیز باید امکانات مورد نیاز را در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان و پژوهشگران کشور قرار دهیم.
خیاطیان با تاکید بر اینکه هنوز همه ظرفیت‌های فناوری در حوزه کتابخانه‌ها توسعه پیدا نکرده است، ادامه داد: تقریباً همان فناوری‌هایی که انقلاب صنعتی چهارم را رقم زده‌اند، در کتابخانه‌ها نیز کاربرد دارند. داده‌های عظیم (Big Data)، هوش مصنوعی، بلاکچین، اینترنت اشیاء، واقعیت افزوده (AR) و ... به عنوان فناوری‌های پیشرفته و نوظهور، می‌توانند فواید زیادی برای کاربران و مخاطبان کتابخانه و مدیران آن داشته باشد. با توسعه این فناوری‌ها در حوزه کتابخانه‌ها، انقلاب بزرگی روی خواهد داد و می‌توانیم با استفاده از ظرفیت‌هایی که در اختیار داریم، پیشرو باشیم.
وی خاطرنشان کرد: در عین حال برخی مواردی که هنوز به صورت سنتی دنبال می‌شوند، از جمله اسناد قدیمی و نسخ خطی می‌توانند به کمک فناوری‌هایی مانند بلاکچین مدیریت شوند. برای مثال، به کمک بلاکچین می‌توان کاری کرد که صاحبان آرشیوها و نسخ خطی ارزنده، فارغ از آن که آیا نسخه خطی خود را به کتابخانه ملی هدیه می‌کنند یا نه، یک نسخه دیجیتالی از کتاب خود را تهیه و به عموم عرضه کنند و حتی از مطالعه آن درآمد هم داشته باشند. بلاکچین به ما اجازه می‌دهد که هر بار یک نسخه دیجیتالی خوانده می‌شود، از آن مطلع شویم. بنابراین به کمک این فناوری می‌توان زمینه استفاده پژوهشگران و عموم علاقه‌مندان از نسخ خطی و قدیمی را فراهم کرده و در عین حال، برای صاحبان این آثار نیز زمینه کسب درآمد را فراهم کرد.
با کمک فناوری واقعیت افزوده می‌توان میل و شوق کتابخوانی را در کودکان افزایش داد
رییس صندوق نوآوری و شکوفایی با تاکید بر اینکه فناوری‌ها می‌توانند به ارتقای فرهنگ کتابخوانی در کشور ما کمک کنند، اظهار داشت: امروز شاهد ظهور فناوری‌هایی هستیم که به کتاب‌ها جان بخشیده و آنها را زنده می‌کنند. با کمک فناوری‌هایی مانند واقعیت افزوده (AR)، می‌توانیم میل و شوق کتابخوانی را در کودکان، نوجوانان و جوانان و حتی میانسالان افزایش دهیم. این فناوری‌ها همچنین به تقویت فرهنگ اسلامی - ایرانی و احیای هویت فرهنگی ما کمک می‌کنند.
خیاطیان همچنین با بیان اینکه می‌توانیم از ظرفیت فناوری و نوآوری برای نشان دادن هویت و فرهنگ کشورمان استفاده کنیم، یادآور شد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران می‌تواند محمل و محفلی باشد تا تاریخ، هویت و فرهنگ ایرانی اسلامی خود را با زبان فناوری و نوآوری به دنیا نشان دهیم و معتقدم این سازمان می‌تواند در این حوزه پیشتاز و پیشقدم باشد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه صندوق نوآوری و شکوفایی، وظیفه تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان را برعهده دارد و در این راستا خدمات متنوعی را به این شرکت‌ها ارائه می‌کند، گفت: در حوزه فناوری‌های مرتبط با فعالیت‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، ۲۰۰ شرکت دانش‌بنیان در حوزه فناوری‌های نوظهور از جمله بلاکچین، اینترنت اشیا، داده‌های ابری و ... مشغول فعالیت هستند. باید تلاش کنیم تا زمینه استفاده از توانمندی‌های این شرکت‌های دانش‌بنیان را فراهم کنیم.
رییس صندوق نوآوری و شکوفایی تاکید کرد: ما در صندوق نوآوری از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در این حوزه‌ها، حمایت کرده و تلاش می‌کنیم تا این فناوری‌ها، به کمک سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بیاید تا خدمات بهتر، هوشمندانه‌تر و هدف‌مندتری به عموم شهروندان ارائه شود.
نظر شما