ایدز؛ آنچه هست و نمی‌دانیم/کنترل بیماری در گرو مشارکت

به گزارش ایرنا- از سال ۱۹۸۸ اول دسامبر (برابر ۱۰ آذر) روز جهانی ایدز نامگذاری شده تا به عموم مردم یادآوری شود که ایدز / اچ آوی وی/ از بین نرفته‌ و هنوز کارهای زیادی است که باید انجام شود. در روز جهانی ایدز مردم لباس‌های شان را به روبان قرمز مزین می‌کنند تا توجه و مراقبت در برابر این بیماری را متذکر شده و به دیگران یادآور شوند که تعهد و پایبندی و حمایت آنها مورد نیاز است.

اپیدمی جهانی ایدز و ویروس آن، با توجه به مقیاس و تاثیر ویرانگری که دارد یک مورد اضطراری جهانی و یکی از وحشتناک ترین چالشها را در برابر زندگی و حیثیت انسان و همچنین در برابر برخورداری موثر ازحقوق بشر تشکیل می دهد، که رشد اجتماعی و اقتصادی را در سراسر جهان تضعیف می کند و بر تمامی سطوح جامعه ملی، اجتماعی، خانوادگی و فردی تاثیر می گذارد.

ایدز تا به حال جان میلیون ها انسان را گرفته و در سرتاسر جهان هر ساله میلیون ها انسان به ویروس "اچ. آی. وی" آلوده می شوند.

به گزارش سازمان ملل، «در سال ۲۰۲۱ تعداد ۳۸ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در جهان با ویروس اچ آی وی زندگی می کردند. همچنین یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر هم به این ویروس مبتلا شدند و ۶۵۰ هزار نفر هم بر اثر بیماری ایدز جان باخته اند که شامل ۱۱۰ هزار کودک و نوجوان می شود».

۱۷ درصد از مرگ و میر و ۲۱ درصد از مبتلایان جدید در سال گذشته را کودکان ونوجوانان تشکیل می دهند

این سازمان همین طور تعداد جوانان مبتلا به اچ آی وی را ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر دانسته و بیان کرده که کودکان و نوجوانان فقط هفت درصد از جمعیت دارای اچ آی وی را تشکیل می دهند اما ۱۷ درصد از مرگ و میر و ۲۱ درصد از مبتلایان جدید در سال گذشته را شامل می شوند.

براساس این آمار از زمان شروع همه گیری بیماری ایدز ۸۴ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر به این بیماری مبتلا شده اند و ۴۰ میلیون و صد هزار نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست داده اند.

اکنون شمار مبتلایان به این بیماری بطور چشمگیری افزایش یافته و اگرچه «اکنون بیش از هر زمانی مبتلایان این بیماری تحت مداوا هستند اما هنوز بیماران بسیاری از این معالجات بی‌بهره‌اند زیرا هنوز وجود چنین ویروسی در بدنشان تشخیص داده نشده است.

شناسایی و ثبت ۲۳ هزار و ۹۰۲ بیمار مبتلا به ایدز

بر اساس گزارش اداره پیشگیری و کنترل ایدز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تاکنون ۲۳ هزار و ۹۰۲ بیمار مبتلا به ایدز شناسایی و ثبت شدند که از این تعداد ۱۸ هزار و ۳۲۶ نفر خدمات مربوط به مراقبت و درمان این بیماری را دریافت کرده‌اند و ۱۷ هزار و ۳۷۷ نفر تحت درمان قرار دارند.

تعداد مبتلایان و کل موارد ثبت شده از ابتدا تاکنون، ۴۵ هزار و ۸۷۷ نفر بوده‌اند که مرگ ۲۱ هزار و ۹۷۵ نفر از آنها ثبت شده و پنج هزار و ۵۷۶ نفر برای دریافت خدمات به مراکز ارائه دهنده خدمت مراجعه نکرده‌اند.

سه ماهه اول امسال، ۲۶درصد موارد ثبت در این بیماری را زنان و ۷۴درصد آنها را مردان تشکیل می‌دهند

اگرچه ۸۱ درصد کل موارد ابتلا به این بیماری را مردان و ۱۹درصد را زنان تشکیل می‌دهند اما الگوی راه انتقال و درصد ابتلای زنان و مردان در سال‌های اخیر تغییر کرده است؛ به گونه‌ای که از کل موارد شناسایی و گزارش شده در سه ماهه اول امسال، ۲۶درصد موارد ثبت را زنان و ۷۴درصد آنها را مردان تشکیل می‌دهند.

بر اساس این گزارش، ۵۵ درصد از کل موارد شناخته شده در زمان تشخیص در گروه سنی ۲۵ تا ۳۹ بوده‌اند و ۷۵ درصد از کل موارد شناخته شده در زمان تشخیص در گروه سنی ۲۰ تا ۴۵ بوده‌اند که الگوی انتقال سنی در سال‌های اخیر تغییری نکرده است.

تخمین زده می‌شود ۴۶ هزار و ۱۴۵ نفر در کشور مبتلا به ایدز هستند و علل ابتلا به این بیماری در بین کل مواردی که از سال ۱۳۶۵ تاکنون در کشور به ثبت رسیده‌اند به ترتیب، تزریق با وسایل مشترک در مصرف کنندگان مواد (۵۶درصد)، رابطه جنسی ( ۲۶ درصد) و انتقال از مادر به کودک (۱.۷ درصد) بوده است.

این گزارش می افزاید: راه انتقال در ۱۶.۳ درصد از این گروه نامشخص مانده و راه انتقال ۰.۲ درصد از این موارد مربوط به خون و فرآورده‌های خونی در سال‌های پیش از اجرای سیاست پالایش صد درصدی خون سالم توسط سازمان انتقال خون بوده، این در حالی است که در بین مواردی که در سال ۱۴۰۱ تشخیص داده شده‌اند راه احتمالی انتقال در ۱۶ درصد موارد اعتیاد تزریقی، ۵۷ درصد روابط جنسی، یک درصد مادر به کودک و در ۲۶ درصد نیز راه احتمالی ابتلا بیان شده و از طرفی هیچ مورد ابتلای جدیدی از طریق خون و فرآورده‌های خونی ثبت نشده است.

همچنین بر اساس اظهارات بهرام عین اللهی وزیر بهداشت، دسترسی به همه خدمات پیشگیری و درمان از جمله تست‌های تشخیصی، دارو، خدمات پیشگیری، خدمات کاهش آسیب، مراقبت از سلامت روان و آزمایشگاه‌های تخصصی تشخیصی در اختیار این بیماران قرار داشته و اطمینان داریم آن چه تاکنون انجام داده‌ایم برای پایان دادن به همه‌گیری ایدز، نه تنها دچار انحراف نشده و به دلیل همه‌گیری کووید ۱۹ عقب‌نشینی نکرده است، بلکه با قوت هر چه تمام‌تر به پیش می‌رود و دولت جمهوری اسلامی ایران ذره‌ای از تلاش‌های همه جانبه خود برای پایان این همه‌گیری، دست بر نداشته است.

تشخیص ایدز با انجام آزمایش ساده « رَپید تست»

حمید عمادی متخصص بیماریهای عفونی در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: ایدز یک بیماری کشنده است که با ویروس اچ آی وی ایجاد می شود و با ورود این ویروس به بدن از طریق تماس جنسی، تزریق خون آلوده و بند ناف جنین، قدرت دفاعی بدن روز به روز کاهش می یابد و هر میکروبی فرصت بیمارکردن فرد را پیدا می کند.

وی توضیح داد: با پایین آمدن سیستم دفاعی بیماران مبتلا به این ویروس، هجوم انواع عفونت های بیماری از جمله سرطان ها و دیگر بیماری های عفونی راحت تر ایجاد و گسترش می یابد. انجام آزمایش ساده با عنوان ' رَپید تست ' می تواند در مشخص شدن HIV مثبت بودن یا نبودن فرد یا همان مبتلا بودن به بیماری ایدز تاثیر داشته باشد.

عمادی تصریح کرد: راههای انتقال ویروس ایدز از طریق تماس جنسی بدون پیشگیری با فرد آلوده به ایدز، استفاده از سوزن یا سرنگ مشترک با یک فرد آلوده به ویروس ایدز است و بررسیهای آزمایشگاهی نشان داده که ویروس ایدز در یک سرنگ آلوده می تواند حتی بیشتر از یک ماه زنده بماند و معتادان تزریقی به منظور پیشگیری از ایدز هرگز نباید سرنگ، آب و وسایل تهیه مواد مخدر را بطور اشتراکی مصرف کنند.

وی تاکید کرد: انواع سوزن و سرنگ مثل آنهایی که برای سوراخ کردن گوش و خالکوبی یا تاتو کردن به کار می رود نیز می تواند سبب انتقال ایدز شود.

انتقال ویروس از مادر به فرزند در حین بارداری، زایمان، یا شیردهی

این استاد دانشگاه علوم پزشکی گفت: هر زنی که باردار و به هر دلیل مشکوک بوده که احتمال آلودگی با ویروس برای وی وجود دارد لازم است قبل از بارداری آزمایش و مشاوره مربوط به ایدز را دریافت کند. اگر آزمایش ایدز مثبت باشد باید داروهای لازم برای پیشگیری از انتقال ایدز به فرزندش را دریافت کرده و از شیر دادن به کودک خودداری کند.

بیمار باید به طور منظم به یک متخصص بیماریهای عفونی مراجعه کند تا در وقت مقتضی قبل از بدحال شدن بیمار درمان ضد ویروس ایدز شروع شود

وی ادامه داد: انتقال ویروس ایدز از یک فرد به فرد دیگر به آسانی ویروس های دیگر است، این ویروس از راه هوا یا غذا منتقل نمی شود (به عنوان مثال از طریق عطسه یا سرفه کردن). هیچ موردی از انتقال ایدز از طریق تماس های عادی که از ظروف و توالت مشترک استفاده می کنند دیده نشده و ایدز همچنین از طریق در آغوش گرفتن و بوسیدن منتقل نمی شود.

عمادی افزود: اگر شخص به هر دلیل احتمال می دهد که به ویروس ایدز آلوده شده باشد باید هرچه سریعتر مورد آزمایش قرار گیرد، زیرا حتی در اولین مراحل بیماری باید گامهای سازمان یافته ای برای حفظ درازمدت سلامتی فرد برداشته شود. بیمار باید به طور منظم به یک متخصص بیماریهای عفونی مراجعه کند تا در وقت مقتضی قبل از بدحال شدن بیمار درمان ضد ویروس ایدز شروع شود.