به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، سومین نشست از سلسله نشست‌های صد کتاب ماندگار قرن، با عنوان زندگانی فاطمه زهرا(س) تالیف مرحوم سیدجعفر شهیدی دوشنبه ۲۷ آذر در سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد.
در این نشست علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، محسن شهیدی فرزند مرحوم سیدجعفر شهیدی، محسن چینی‌فروشان مدیر دفتر نشر فرهنگ اسلامی، فرشاد مهدی‌پور معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فاطمه صدر معاون پژوهشی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، علی کالیراد عضو هیات علمی دانشگاه تهران و رئیس پژوهشکده اسناد سازمان، ناهید طیبی مدرس جامعه الزهرا، محمدحسن علی‌محمدی متخلص به «زورق» پژوهشگر و مؤلف و جمعی از پژوهشگران حضور داشتند.
مرحوم شهیدی کتاب زندگانی فاطمه زهرا(س) در تمام فصول رویکرد نقادانه را حفظ می‌کند
معاون پژوهشی سازمان اسناد و کتابخانه ملی با بیان اینکه سلسله نشست‌های صد کتاب ماندگار قرن، از آغاز هفته کتاب ۱۴۰۲ آغاز شده است، گفت: یکی از کتاب‌های ماندگار حوزه تاریخ تحلیلی صدر اسلام کتاب زندگانی فاطمه زهرا تالیف مرحوم شهیدی است.
کتاب زندگانی فاطمه زهرا(س) تالیف مرحوم شهیدی در سال ۱۳۶۴ انتشار یافته و تا کنون ۴۶۷ هزار مرتبه تجدید چاپ شده است
فاطمه صدر در توضیح کتاب‌شناسی آثار منتشر شده در حوزه حضر فاطمه زهرا (س)، ادامه داد: تالیف کتاب در این حوزه، پیشینه تاریخی در ایران اسلامی دارد که نشان دهنده ظرفیت شخصیت فاطمه زهرا(س) برای تولید محتوا است. کامل‌ترین این کتاب‌ها، اثری با عنوان فاطمه(س) در آینه کتاب است که توسط اسماعیل انصاری زنجانی گردآوری شده است. این کتاب در معرفی سه هزار و ۶۱۱ کتاب که به ۳۰ زبان نوشته شده، به نگارش درآمده است. این کتاب در سال ۹۳ توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی و انتشارات دلیل ما منتشر شده است.
به گفته او کتاب زندگانی فاطمه زهرا(س) تالیف مرحوم شهیدی در سال ۱۳۶۴ انتشار یافته و تا کنون ۴۶۷ هزار مرتبه تجدید چاپ شده است. این کتاب شامل ۲۹ فصل است که از زمان تولد حضرت فاطمه زهرا(س) به مرور زندگی او را در سه فصل بررسی و تحلیل می‌کند.
او ادامه داد: کتاب با رویکرد تحلیلی، نقادانه و عبرت‌آموز سعی می‌کند در تمام فصول رویکرد نقادانه را حفظ کنند. مرحوم شهیدی دو کتاب ویژه درباره زندگانی فاطمه زهرا (س) دارند و این کتاب را در سن ۶۳ سالگی نوشتند.
مرحوم شهیدی با عنصر محبت درباره اهل بیت نوشت
یک پژوهشگر با اشاره به شباهت مرحوم شهیدی و خودش در نثر ادبی و فعالیت پژوهشی، بیان کرد: شباهتی میان شخصیت خودم که ابتدا ادبی‌نویس بودم و در سال‌های بعدی در حوزه پژوهش فعال شدم، با آثار مرحوم شهیدی پیدا کردم و به همین دلیل همواره کتاب‌های ایشان برایم جذاب بود.
مساله این است که فرد تاریخ را ساخته است، یا زمینه‌های اجتماعی باعث شده است تا فرد اینگونه باشد
ناهید طیبی توصیف، نقد و بررسی اثر را سه ویژگی آثار مرحوم شهیدی اعلام کرد و افزود: نویسنده اثر و شخصیت او اعم از سلوک فردی و پژوهشی، بستر تاریخی، بر اثر تاثیر دارد. همچنین محرک‌های تاریخی، قهرمانان را می‌سازند. مساله این است که فرد تاریخ را ساخته است، یا زمینه‌های اجتماعی باعث شده است تا فرد اینگونه باشد.
به گفته او بحث بعدی شکل، ساختار و محتوای اثر است، تا قبل از مرحوم شهیدی افرادی که درباره اهل بیت می‌نگارند، با نگاه حُب‌آمیز این کار را انجام نمی‌دادند، اما او توانست با عنصر محبت این اقدامات را انجام دهد.
مرحوم شهیدی متون نانوشته را می‌دیدند
طیبی با اشاره به تعدد چاپ آثار مرحوم شهیدی، بیان کرد: از چاپ یک تا ۴۳ در دهه ۷۰، چاپ آنقدر فعال و پیشرفته نبود، به همین دلیل تجدید چاپ آثار نشان دهنده اهمیت اثر بود. در چاپ ۶۳ در سال ۱۴۰۲، تعداد شمارگان این اثر به بیش از ۴۶۰ هزار نسخه رسید.
بر اساس کتاب‌نامه شهیدی، تمام افراد به خصوص غربی‌ها به ساده‌زیستی، تواضع، ادبیات رفتاری، ادب گفتاری، گریزان بودن از تعارف و رعایت امانت در آثار او اشاره دارند
این پژوهشگر با تاکید بر آزادی قلم در آثار مرحوم شهیدی، بیان کرد: در نگاهی به آثار دیدم، این کتاب پربسامد بود و مرحوم شهیدی فردی جریان‌ساز بودند و در کتاب‌هایش آزادی قلم داشتند حتی اگر خلاف جریان باشد.
او در نگاهی به اخلاق پژوهشی مرحوم شهیدی گفت: بر اساس کتاب‌نامه شهیدی، تمام افراد به خصوص غربی‌ها به ساده‌زیستی، تواضع، ادبیات رفتاری، ادب گفتاری، گریزان بودن از تعارف و رعایت امانت در آثار او اشاره دارند.
طیبی با تاکید بر اینکه مرحوم شهیدی اجتهاد داشتند و بعد وارد دانشگاه شدند، گفت: مرحوم شهیدی متون سفید (متون نانوشته) را می‌دیدند و با توجه به این فقدان می‌توانند نبود منابع را کامل کنند. او در آثارش از دریافت الحدیث و فقه‌الحدیث و رجا استفاده می‌کرد. استفاده از روش ترکیبی در تاریخ‌نگاری، ادبیات توصیفی و استفاده ار ارائه‌های ادبی در آثار او مشهود است.
مدرنیته چشم ما به روی فراطبیعت را بسته است
یک متخصص تاریخ و روزنامه‌نگاری، با تاکید بر اینکه مشکل تعدادی زیادی از آثار تاریخی، عدم وجود هوشیاری تاریخی است، گفت: در حوزه تاریخ سرگردانیم و تا زمانی که هوشیاری تاریخی کسب نشود، امکان ثبت دقیق تاریخ وجود ندارد.
مدرنیته جریانی است که چشم ما را به سوی طبیعت باز کرده و مدرنیته چشم ما را به روی فراطبیعت را بسته است
محمدحسن علی‌محمدی متخلص به زورق، با اشاره به اینکه انسان دو چشم دارد، افزود: یک چشم طبیعت بین و یک چشم فراطبیعت بین است، مدرنیته جریانی است که چشم ما را به سوی طبیعت باز کرده و مدرنیته چشم ما را به روی فراطبیعت را بسته است. مرحوم شهیدی در سال ۱۲۹۷ به دنیا آمدند آن سال‌های هجوم مدرنیته به ایران بود. افرادی باید جلوی این مساله می‌ایستادند و مانع بسته شدن چشم ما بر مساله فراطبیعت میشدند.
او با تاکید بر اینکه سیدجعفر شهیدی یکی از روشنگران عصر انقلاب اسلامی است، افزود: این انقلاب تدریجی شکل گرفت و مرحوم مهدی بازرگان، آیة‌الله العظمی مکارم شیرازی، مرحوم علی شریعتی و مرحوم شهید مرتضی مطهری حضور داشتند.
این پژوهشگر با تاکید بر اینکه سیدجعفر شهیدی سه خصوصیت برجسته دارد، توضیح داد: اینکه مرحوم شهیدی مجتهد است و با مبانی اسلام کاملا آشنا است. همچنین او ادیب است و نثر روان و ذهن‌آشنایی دارد. سومین ویژگی شهیدی عشق ورزیدن به اهل بیت بود که نشان دهنده تجلی عشق‌ورزیدن به ذات الهی است.
به گفته او، مردمی که قهرمانان خود را نشناسند، همیشه نیاز به قهرمان خواهند داشت.
زورق با تاکید بر لزوم انجام پژوهش کلی توسط سازمانی مانند کتابخانه ملی گفت: لازم است راهنمای کاری برای محققان تالیف شود. زیرا بسیاری از مسائل مطرح شده در کتاب‌هایی که در حوزه حضرت فاطمه (س) نوشته شده است، جای بحث دارد.
نظر شما