به گزارش ایرنا؛ تالاب بین المللی هامون در حالی به عنوان بزرگترین دریاچه آب شیرین و سومین دریاچه بزرگ کشور از آن یاد می‌شده که در سالهای اخیر به علت عدم ورود آب از سرچشمه‌های آن به طور کامل خشک شده و چرای شتر و تردد خودروها در بستر خشکیده هامون نیز بر تولید بیش از پیش گرد و غبار دامن زده است.
مکانیزم اثر چرای شتران و سایر دام‌ها در تالاب بین المللی هامون با توجه به خشک بودن و از بین رفتن پوشش گیاهی و عدم امکان رشد مجدد گیاهان به مانند پای گذاشتن روی ریه مردم سیستان و تشدید گرد و غبار آن است.
با وجود خشکی تالاب بین المللی هامون، همچنان ساربان شتران بدون توجه به شرایط بحرانی تالاب شترهای خود را برای چرا به بستر هامون می‌برند، حضور شترها در بستر تالاب سبب شده پوشش گیاهی ناچیزی که در بستر تالاب باقی مانده، از بین برود.
بر اساس گزارش‌ها از ابتدای سالجاری تاکنون یک‌هزار و ۱۶۰ نفر شتر در قالب ۱۰ کاروان که برای چرا وارد تالاب بین المللی هامون شده بودند از سوی یگان حفاظت اداره کل محیط زیست سیستان و بلوچستان به خارج از تالاب هدایت شده‌اند اما این روند همچنان ادامه دارد.
جلوگیری از چرای دام بویژه دام سنگین همواره از برنامه‌های حفاظت و احیای پوشش گیاهی تالاب بین المللی هامون بوده که ورود کاروان‌های شتر سبب از بین رفتن پوشش گیاهی و فرسایش خاک در جای جای بستر تالاب هامون شده است سال‌هاست که روستاهای مرزی سیستان به دلیل خشکی تالاب بین المللی هامون و افزایش ریزگردها یکی پس از دیگری در حال خالی شدن است، مردم خانه‌های خود را در روستاها رها و به شهرها مهاجرت می‌کنند، بیشتر اهالی که شغل شان کشاورزی و صیادی بوده، شغل خود را از دست دادند، با این حال صاحبان کاروان‌های شتر همچنان شترهای خود را برای چرا به بستر تالاب می‌برند که این مساله صدمات جبران ناپذیری را به بستر تالاب وارد کرده است.
از اواخر سال ۱۳۹۹ تاکنون و پس از آبگیری بند انحرافی کمال خان در افغانستان هیچ آبی از طریق رودخانه هیرمند وارد تالاب بین المللی هامون نشده که با توجه به عدم آبگیری، چرای بیش از حد دام و تردد وسایط نقلیه در بستر تالاب بین المللی هامون، پوشش گیاهی بویژه در حاشیه جنوبی هامون صابوری را از بین می‌برد.
شترها به دلیل وزن زیاد، هنگامی که در سطح تالاب حرکت می کنند باعث از بین رفتن چسبندگی ذرات رس و پودر شدن خاک می شوند که با کوچکترین وزش باد عاملی برای افزایش ریزگردها می شوند همچنین ادرار این حیوان موجب سفت شدن خاک می‌شود در نتیجه زایش خاک از بین می‌رود.
ورود غیر مجاز گله‌های بزرگ شتر به مناطق حفاظت شده شمال سیستان و بلوچستان سبب تخریب پوشش گیاهی و فرسایش و نابودی بافت خاک و سرانجام ایجاد گرد و خاک می‌شود
ورود شتر از سایر استانها به تالاب بین المللی هامون
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان گفت: یگان حفاظت محیط زیست شهرستان زابل تا کنون موفق شدند یک‌هزار و ۱۶۰ نفر شتر را از بستر خشکیده تالاب بین المللی هامون خارج کنند.
محمدرضا علیمرادی ادامه داد: بیشتر شترهایی که از بستر تالاب هامون توسط محیط بانان اداره‌کل محیط زیست سیستان و بلوچستان خارج شدند متعلق به سیستان بوده اما گاهی مشاهده شده از خراسان جنوبی و جنوب استان نیز کاروان‌های شتر برای چرا به تالاب بین المللی هامون وارد شده‌اند.
وی بیان کرد: ساربان‌ها شترها را به منطقه‌ای می‌برند که آب و علوفه در آنجا تامین است، با توجه به خط انتقال آبی که در حاشیه غربی هامون صابری وجود دارد و به سمت عشایر میل نادر می‌رود ساربان ها آنجا اتراق می‌کنند.
سرپرست اداره‌کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان گفت: با توجه به اینکه پوشش گیاهی دشت غربی هامون صابوری ضعیف است صاحبان شترها به محض اینکه متوجه شوند ماموران اطراف تالاب نیستند شترهای خود را برای چرا به بستر تالاب هدایت می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه نسبت به سالهای گذشته پوشش گیاهی تالاب بین المللی هامون ضعیف و فقیر شده است تصریح کرد: در حال حاضر مقداری بوته در بستر تالاب مانده اما این بوته‌ها به گونه‌ای نیست که شترها بتوانند روی آنها پا بگذارند تخریب خاک بر اثر تردد شترها در بستر تالاب اتفاق می‌افتد.
علیمرادی بیان کرد: بوته‌های سرسبز نقش موثری در کانون‌های گرد و غبار و تثبیت شن‌های روان دارد که باید حفظ شود اما با توجه به اینکه تعداد زیادی کاروان شتر به یکباره وارد تالاب می‌شوند بر اثر چرای بیش از حد پوشش گیاهی صدمه می‌بیند و ممکن است دیگر رشد نکند یا رشدش بسیار کم شود.
وی به طرح‌های غروق تالاب بین المللی هامون در سالهای گذشته بویژه ۶ ماهه نخست ابتدای سال اشاره کرد و گفت: در این مدت بیشتر با کمبود اعتبار مواجه هستیم که شرکت‌های خصوصی در قالب طرح غروق تعدادی از افراد بومی را برای نظارت و خروج شترها از بستر تالاب بین المللی هامون به استخدام در می‌آورند.
بوته‌های سرسبز نقش موثری در کانون‌های گرد و غبار و تثبیت شن‌های روان دارد که باید حفظ شود اما با توجه به اینکه تعداد زیادی کاروان شتر به یکباره وارد تالاب می‌شوند بر اثر چرای بیش از حد پوشش گیاهی صدمه می‌بیند و ممکن است دیگر رشد نکند یا رشدش بسیار کم شودسرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان افزود: همچنین در این مدت، ماموران محیط زیست و محیطبانان همراه تیم‌های مردمی و شرکت‌های خصوصی در منطقه فعال و اقدام به خروج شترها می‌کنند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه در نیمه دوم سال اعتبارات دیرتر ابلاغ می‌شود و چند ماهی خلای اعتباری در این زمینه وجود دارد نمی‌توانیم با شرکت‌ها قرارداد ببندیم از این رو ماموران محیط‌بانی در منطقه فعالیت می‌کنند.
علیمردادی با بیان اینکه در پوشش گیاهی تالاب بین المللی هامون بذر وجود دارد گفت: بذرهایی که روی بوته های باقی مانده در بستر تالاب وجود دارد به عنوان یک بانک بذر در زمانی که تالاب آب دارد عمل می‌کند اما این بذرها توسط شترها خورده می‌شوند در نتیجه بذرهای سطح تالاب هر سال کمتر می‌شود.
وی در پاسخ به اینکه تاکنون جریمه‌ای برای شتر دارانی که شترهای خود را وارد بستر تالاب بین المللی هامون می‌کنند در نظر گرفته شده یا خیر اظهارکرد: تاکنون جریمه‌ای در بحث قوانین زیست محیطی نداشته‌ایم، این مشکل باید به صورت ریشه‌ای درمان شود، یعنی زمانی که پرورش دهندگان توسط سازمان جهاد کشاورزی به عنوان تولید کننده و دامدار معرفی می‌شوند از آنها تعهداتی گرفته شود تا دام‌های خود را برای چرا به سمت اکوسیستم‌های طبیعی حساس و مناطق حفاظت شده نبرند.
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه از امسال دامداران از محیط زیست نیز باید برای احداث دامداری و پرورش شترداری مجوز بگیرند گفت: یکی از شروط این اداره کل برای دادن مجوز به دامداران عدم ورود دام‌هایشان به مناطق حساس و حفاظت شده بویژه تالاب بین المللی هامون است.
وی از نیروهای نظامی و انتظامی خواست در این راستا همکاری کنند و شترهایی که در مسیرهای مواصلاتی مشاهده می‌کنند برگشت دهند چون اگر کاروان‌های شتر وارد بستر تالاب بین المللی هامون شوند جمع آوری و خارج کردن آنها مقداری سخت و زمان بر است و در این مدت خاک تالاب نیز آسیب می‌بیند.
نظر شما