به گزارش ایرنا، کارگاه «تک‌نگاری در سینمای مستند» با تدریس فرهاد ورهرام سینماگر، نویسنده، عکاس و تهیه‌کننده نامدار سینمای مستند چهارشنبه- ۲۹ آذرماه- در هفدهمین دوره جشنواره بین‌المللی «سینما حقیقت» برگزار شد.
ورهرام در ابتدای این کارگاه اظهارداشت: من هم مانند شما یک مستندساز هستم فقط ممکن است تعداد کارها و تجربیاتم بیشتر باشد. حتی شاید در این جمع مستندسازانی باشند که کارهای موفق‌تری از من انجام داده‌اند. فقط من از زمانی به بعد وارد حیطه دیگری از مستندسازی مانند مردم‌نگاری و... شدم.
وی گفت: همچنان پس از گذشت سال‌ها فیلم مردم‌شناسی تعریف مشخصی ندارد و هر فیلمی را که در قالب عشایری و روستایی و... تولید شود، فیلم مردم‌شناسی می‌نامند که درست نیست. متاسفانه این سردرگمی همچنان ادامه دارد.
این کارگردان افزود: حدودا سال ۱۳۵۳ در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران اتفاقاتی رخ داد و رئیس دانشگاه تصمیم گرفت که درسی را در چهار واحد به نام فیلم و مردم‌شناسی در واحدهای درسی بگذارد. این کلاس ۲ واحد تئوریک و ۲ واحد عملی داشت و به این صورت کم کم مردم‌شناسی به شکل میان‌رشته‌ای وارد دانشگاه‌ها شد. همین اتفاق باعث تاثیرگذاری بود و در این راستا تعدادی از دانشجویان علوم اجتماعی به سمت سینما آمدند.
وی افزود: بسیاری از فیلم‌های ما فیلم مردم‌شناسی نیستند، بلکه موضوع مردم‌شناسی دارند. اینکه یک دوربین وارد یک فضای عشایری شود فیلم مردم‌شناسی نیست بلکه اینگونه فیلم‌ها تحقیق و پژوهش زیاد دارند.
ورهرام بیان کرد: نام اغلب این مستندها را مستند مردم‌شناسی بدون مردم‌شناس گذاشته‌ام زیرا در این صورت ما فقط از اسنادی که دیگران تولید کرده‌اند، استفاده می‌کنیم.
این مستندساز اظهارداشت: اولین تک‌نگاری که من نوشتم درباره ابیانه بود و آن زمان کسی ابیانه را خیلی نمی‌شناخت. اولین عکس‌های جدی که از ابیانه وجود دارد نیز عکس‌های من از همان زمان است. بعد از آن من آن تک‌نگاری را تبدیل به فیلم کردم.
وی گفت: در تک‌نگاری کاری که اکثر افراد می‌کنند و بسیار هم مهم است، تکرار موضوع است. یعنی شما یک فیلمی را بگیرید و چند سال بعد دوباره به آن رجوع، تغییراتش را مشاهده و ثبت کنید. یا چند سال پشت سر هم یک منطقه یا موضوع را پیگیری کنید و سپس به فیلم برسید. در واقع ویژگی مونوگرافی این است که شما تمرکز بر یک موضوع و تداوم آن داشته باشید.
ورهرام در ادامه چند نمونه از این مونوگرافی‌ها را برای مخاطبان ارائه کرد.
این تهیه‌کننده بیان کرد: اوج مونوگرافی‌نویسی در ایران تا دهه ۶۰ بود و متاسفانه پس از آن رو به افول رفت به دلیل اینکه دانشجویان دیگر حوصله و امکانات تک‌نگاری ندارند. مردم‌شناسان هم بیشتر پشت میز می‌نشینند و در منطقه حاضر نمی‌شوند.
او افزود: یک جامعه شناس فرانسوی می‌گفت که شما پنج مونوگرافی از شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز فرانسه به من بدهید و من جامعه فرانسه را براین اساس تحلیل می‌کنم. در واقع تک‌نگاری تا این حد اهمیت دارد.
در ادامه بخش‌هایی از فیلم «هور دورق» که سی و سه سال پیش توسط فرهاد ورهرام ساخته شده بود، پخش شد.
ورهرام سپس تاکید کرد: مهمترین فیلم مستند آن است که انسان بتواند تعییرات را در آن حس کند و این مساله برای تحلیل جامعه بسیار اهمیت دارد. مردم‌شناسی علمی یک نوع از ژانر مستند است و شما نمی‌توانید در این قضیه دخالت کنید و باید همه چیز را به درستی در این نوع فیلم روایت کنید. داستان و درام در فیلم یک بخش جداگانه است.
هفدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» با دبیری محمد حمیدی مقدم از ۲۷ آذر تا دوم دی ماه در پردیس چارسو برگزار می‌شود. در این جشنواره تعدادی از اساتید ایرانی و بین‌المللی سینمای مستند کارگاه‌هایی با موضوع‌های متنوع برگزار می‌کنند.
نظر شما