روسیه، چین و آمریکا درگیر مسائل جنگنده‌های نسل پنجم

سوخو ۵۷

سوخو ۵۷، نخستین تلاش روسیه برای ساخت یک هواپیمای جنگنده نسل پنجم است که در سال ۲۰۲۰ به نیروی هوایی این کشور تحویل داده شد. گفته می‌شود تنها ۱۰ فروند از این هواپیما در زرادخانه مسکو وجود دارد، اما رسانه‌های دولتی اعلام کردند که این تعداد تا ۲۲ فروند تا پایان سال ۲۰۲۴ و ۷۶ فروند تا سال ۲۰۲۸ افزایش خواهد یافت.

سوخو ۵۷ نخستین عملیات رزمی خود را در سال ۲۰۱۸ و بر فراز سوریه اجرا کرد. سال گذشته، مقام‌های روسیه بیان داشتند که این هواپیما تجربه جنگی در اوکراین را نیز در کارنامه خود دارد که این ادعا به تائید وزارت دفاع انگلیس نیز رسیده است. گرچه ممکن است این جنگنده در برخی از حملات شرکت کرده باشد، اما شواهد زیادی از به کارگیری گسترده سوخو ۵۷ در جنگ جاری وجود ندارد.

ممکن است یکی از دلایل عدم استفاده گسترده از این جنگنده آن باشد که این هواپیما فاقد رادارگریزی لازم در سطح جنگنده‌های نسل پنجم است. مسکو برای تجهیز این جنگنده به موتورهای رادارگریز و پنل‌های پنهانکار بدنه با مشکلاتی دست به گریبان است.

علاوه بر این موارد، جاستین برانک (Justin Bronk)، کارشناس نیروی هوایی اندیشکده "موسسه خدمات متحده سلطنتی" (Royal United Services Institute) معتقد است که این هواپیما می‌تواند تنها گونه قدیمی موشک هوا به هوای R-۷۷ را حمل کند.

جی ۲۰

جنگنده نسل پنجم جی ۲۰ چین در سال ۲۰۱۷ و شش سال پس از نخستین پرواز وارد خدمت شد.

تخمین زده می‌شود که چین بیش از ۲۰۰ فروند از این جنگنده را ساخته و در حال آماده سازی چندین ارتقاء برای آن است که نصب موتورهای بومی WS-۱۵ از جمله آنها است.

WS-۱۵ موتوری است که قرار بود از همان ابتدا در این هواپیما نصب شود زیرا جی ۲۰ را قادر می‌سازد تا با سرعت مافوق صوت و بدون بهره‌گیری از پس سوز پرواز کرده و از پنهان کاری بیشتری بهره مند شود. با این حال صنعت دفاعی چین مدت‌ هاست که درگیر تولید این موتور پیشرفته بوده و به جای آن از موتورهای روسی و چینی قدیمی استفاده کرده است.

با وجود شکست‌های قبلی، به نظر می ‌رسد که در تابستان امسال جی ۲۰ بالاخره با یک جفت موتور WS-۱۵ پرواز کرد. اما مایک دام (Mike Dahm)، پژوهشگر ارشد موسسه مطالعات هوا فضا میچل (Mitchell Institute for Aerospace Studies) هشدار داد که حتی اگر چین توانسته باشد بر موانع تولید غلبه کند، قابل اتکا بودن موتورهای WS-۱۵ هنوز زیر سوال بوده و اگر به دقت موتورهای غربی ساخته نشده باشد می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند.

اف ۳۵

اف ۳۵ پس از اف ۲۲ که تولید آن مدتهاست متوقف شده، دومین جنگنده نسل پنجم در زرادخانه آمریکا است که در سه نوع آن عرضه می شود.

اف ۳۵ بی نیروی تفنگداران دریایی آمریکا قادر به برخاستن سریع و فرود عمودی است. نیروی هوایی آمریکا از اف ۳۵ اِی استفاده کرده و نیروی دریایی نیز اف ۳۵ سی را در اختیار دارد. این سه گونه به ترتیب در سال‌های ۲۰۱۵، ۲۰۱۶ و ۲۰۱۹ عملیاتی شدند.

نیروهای مسلح آمریکا حدود ۴۵۰ فروند اف ۳۵ در اختیار دارند و پنتاگون به دنبال تهیه حدود ۲ هزار و ۵۰۰ فروند دیگر از این جنگنده در دهه‌های آتی است.

بر اساس گزارشی که در سپتامبر توسط اداره حسابرسی دولت آمریکا (Government Accountability Office) منتشر شد، پروژه گرانقیمت ساخت اف ۳۵ با مسائل مربوط به حفظ و نگهداری که اغلب بر آمادگی این جنگنده تأثیرگذار است، دست به گریبان است.

بر اساس این گزارش کمبود تجهیزات پشتیبانی، قطعات یدکی، آموزش کافی و داده‌های فنی که می‌توانند تعمیر و نگهداری را با تاخیر مواجه کنند از جمله مشکلاتی هستند که اف ۳۵ با آنها روبرو است. این گزارش همچنین نشان داد که برنامه اف ۳۵ در ایجاد تأسیسات لازم برای انجام تعمیرات از برنامه پیش‌بینی شده عقب افتاده است.

دیانا ماورر (Diana Maurer)، مدیر تیم مدیریت و توانمندی‌های دفاعی اداره مذکور گفت که یک مشکل اساسی آن است که برنامه اف ۳۵ سال‌ها بر تولید متمرکز بود و اولویت‌ها عمدتاً به تحقیق و ساخت توجه داشتند و حفظ و نگهداری و هزینه‌ها در درجه بعدی قرار داشتند. این مشکلات اکنون سر باز کرده‌اند.

علاوه بر موارد فوق، گزارش دسامبر اداره حسابرسی نشان داد که مشکلاتی در سیستم خنک کننده این جنگنده وجود دارد که می‌تواند باعث افزایش استهلاک موتور، کاهش عمر آن و افزودن میلیاردها دلار به هزینه‌های تعمیر و نگهداری شود.