محمود طغرایی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: خانه فنجان‌ها به فضاهای اتاق مانندی گفته می‌شود که در گذشته کشاورزان بهره‌مند از آب قناتها یا جوی‌های آب، برای زمینهای خود از این نظام آبیاری استفاده و به آن محل مراجعه می کردند و از میزان زمانی که سهم آب داشتند با خبر می شدند.
وی با بیان این‌که نظام آبیاری سنتی در اغلب قناتها در گذشته براساس ساعت آبی بوده است اضافه کرد: این ساعت، شامل یک فنجان سوراخ‌دار خالی در داخل یک تاس یا کاسه پر آب است و مقدار زمان مشخصی که آب از کاسه وارد فنجان بالایی می‌شده برابر با سهم یا سهام هر کشاورز از آب قنات بوده است.
رییس اداره ثبت و حریم آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: این فضاها خیلی کوچک است و بیشتر به‌صورت مدور با سقف‌های گنبدی کوچک ساخته شده اند و قدمت این سازه ها به دوره قاجار یا کمی قدیمی‌تر می رسد.
طغرایی افزود: این خانه‌ها در زمینهای پایین دست قنات و در مسیرهای اصلی یا فرعی و با فاصله‌های مشخصی از هم ساخته می‌شدند.
وی تاکید کرد: ضروری است این خانه قناتها حفاظت، مرمت و باززنده سازی شود.
قنات قصبه گناباد در زمره قنات‌های بسیار با ارزش ایرانی قرار دارد و در فهرست میراث فرهنگی جهانی یونسکو ثبت شده است.
رییس اداره ثبت و حریم آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: ساختار تقسیم سنتی آب قنات‌های تاریخی خراسان نیز به عنوان نشانه‌ای از نبوغ ریاضی مبتنی بر دانش بومی در هر منطقه در فهرست آثار میراث فرهنگی ناملموس کشور ثبت شده است.
هم اکنون بیش از ۲ هزار و ۷۰۰ اثر و بنای تاریخی، فرهنگی و معنوی خراسان رضوی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
نظر شما