گنج نهفته در دشت‌های خراسان شمالی

به گزارش خبرنگار ایرنا، زعفران، گل محمدی، اسطوخودوس، بانگو، بابونه آلمانی، نعناع فلفلی، موسیر، گل گاوزبان، زیر سیاه، باریژه، آویشن، رزماری، شیرین بیان، سیاه دانه، بومادران، تخم کدوی کاغذی، شیرین بیان، خارشتر، مریم گلی و تخم شربتی از جمله گیاهان دارویی است که در زمین های خراسان شمالی کشت می شود.

نبود واحدهای فرآوری سبب شده تا بخش زیادی از گیاهان دارویی برداشت شده به صورت خام از این استان خارج شود، برداشت های غیرمجاز هم یکی از آسیب های گیاهان دارویی است که رویشگاه ها را در معرض تخریب قرار داده است، علاوه بر آن خشکسالی و کاهش بارندگی ها سبب شده تا رویشگاه‌های این گیاهان معطر دستخوش تغییر و از بین رفتن شود.

مسوولان امر در میان مشکل تامین آب و خشکسالی‌ها توصیه می‌کنند که کشت زراعی گیاهان دارویی توسعه یافته و الگوی کشت در کشاورزی تغییر یابد در این زمینه یکی از محصولات کم آب طلب، پربازده و اقتصادی گیاهان دارویی است که می تواند درآمد پایدار ایجاد کند.

زعفران با حدود پنج هزار هکتار و گل محمدی با بیش از ۶۴۰ هکتار بیشترین زمین های کشت گیاهان دارویی را به خود اختصاص دادند که برنامه ریزی می شود علاوه بر زمین های آبی در سطح دیمزارها نیز کشت گیاهان دارویی را رونق دهیم.

خام فروشی بلای جان اقتصاد دارویی

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی در این باره می گوید: رویش ۳۵۰ نوع گیاه دارویی در این استان ظرفیت خوب و مناسب اقتصادی است، مراتع و جنگل های استان رویشگاه انواع گیاهان دارویی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

علی اسدی اظهار می کند: کشت و تولید گیاهان دارویی، فرصت اقتصادی ارزنده ای است که در این استان به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته، نبود و یا کمبود صنایع تبدیلی سبب شده تا گیاهان دارویی خام فروشی شود.

وی بدون اشاره به میزان تولید گیاهان دارویی در استان می افزاید: ۳۲ طرح احیا و بهره برداری گیاهان دارویی در استان تهیه شده، باریجه، کتیرا و زرشک کوهی از جمله گیاهان دارویی که برای آن طرح تهیه شده است و در قالب این طرح، احیا و بهره برداری می شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی اظهار می کند: تهیه طرح برای توسعه کشت گیاهان دارویی استان در سال های اخیر روند رو به رشد داشته است به طوری که سال گذشته با مشارکت بهره برداران و سازمان های مردم نهاد کشت گیاهان دارویی در سطح سه هزار هکتار انجام شد.

وی درباره توسعه واحدهای فرآوری گیاهان دارویی در استان گفت: تلاش داریم یک واحد برای بسته بندی، سورت و فرآوری گیاهان دارویی ساخته شود تا این گیاهان به صورت خام از استان خارج نشوند.

اسدی درباره برداشت های غیرمجاز گیاهان دارویی در استان گفت: در فصل بهار، سودجویان گیاهان دارویی را به میزان زیاد برداشت کرده و از استان خارج می کنند، این محصول به صورت غیرمجاز به استان های خراسان رضوی، فارس و یزد منتقل می شود.

آموزش، راه رونق و نجات گیاهان دارویی

رییس اداره آموزش و ترویج اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی در ادامه می گوید: برای بهره برداری مناسب از گیاهان دارویی، باید تشکل هایی شکل شود و برداشت و بهره برداری از این گیاهان در قالب طرح انجام شود.

میثم سفیدگران با بیان اینکه خراسان شمالی به لحاظ موقعیت جغرافیایی و کوهستانی بودن، پتانسیل بالایی در زمینه گیاهان دارویی دارد اظهار می کند: بهره برداران مکلف هستند حفاظت از رویشگاه ها و احیای آن را مدنظر قرار داده و نسبت به آن اقدام کنند.

وی می گوید: این استان یکی از خاستگاه های تولید باریجه در کشور است و گستره رویش این گیاه در عرصه های طبیعی استان خوب است، اما با بهره برداری غیراصولی در صدد ضربه به رویشگاه این گیاه مهم است و بهره برداران موظف هستند تا در کنار برداشت، نسبت به صیانت از رویشگاه اقدام کنند.

رییس اداره آموزش و ترویج اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی می افزاید: باریجه ها پس از برداشت به صورت خام به سایر مناطق کشور از جمله شیراز و تهران صادر می شود و ارزش افزوده آن نصیب سایر مناطق می شود، البته بخشی از باریجه تولیدی در یکی از واحدهای تولیدی خارج استان تبدیل به اسانس شده اما بخش زیادی به صورت خام صادر می شود.

کشت چهار هزار هکتار گیاه دارویی در دستور کار

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی هم می گوید: ۴۲۳ گونه معادل ۲۴ درصد گونه های گیاهی کشور در عرصه های طبیعی و زمین های کشاورزی این استان رویش دارد.

صفدر صفدری اظهار می کند: سالانه هشت هزار هکتار از زمین های کشاورزی استان زیر کشت انواع گیاهان دارویی می رود که بیشترین آن با حدود پنج هزار مربوط به زعفران و گل محمدی است و کشاورزان در کشت و انتظار می رود کار سایر گیاهان دارویی از جمله زیره که زمین استان بسیار مناسب برای کشت این گیاه است توجه لازم را داشته باشند.

وی می افزاید: کشاورزان نباید دیمزارهای کم بازده و زمین های آیش را بدون کشت رها کنند و از این فرصت برای کشت انواع گیاهان دارویی استفاده کنند.

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی با بیان اینکه اقتصاد گیاهان دارویی در دنیا دارای چرخش مالی بسیار بالایی است می گوید: کشاورزان با توجه به تغییر اقلیم، خشکسالی، کاهش باران و منابع آبی باید الگوی کشت را رعایت کنند و به سمت گونه های کم آب طلب و مقاوم به خشکی و پربازده بروند.

وی با بیان اینکه کشت چهار هزار هکتار از گونه‌های دارویی در سال زراعی جاری در سطح زمین های دیم و آبی استان برنامه ریزی شد اظهار می کند: دولت برنامه ریزی کرده است تا در طرح جهش تولید در دیمزارها کشت انواع گیاهان دارویی و صنعتی را توسعه دهد که در این خصوص کارشناسان در هر پهنه ای باید این مهم را مد نظر داشته باشند.

صفدری بر ایجاد زنجیره ارزش افزوده در گیاهان داروی و صنعتی تاکید کرده و می افزاید: ۱۴ کارگاه کوچک در استان در زمینه تولید اسانس و عصاره و ۲۵ واحد نیز در تولید نشاء و بذر انواع گیاهان دارویی فعال هستند که ظرفیت بسیار خوبی در زمینه ارزش افزوده است.

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی اظهار می کند: هفت واحد فراوری استان در زمینه زعفران است که این واحد ها خشک کنی نگین زعفران و بسته بندی هستند.

به گزارش ایرنا، ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقلیم موجود در جهان در ایران وجود دارد و از ۳۰ هزار گونه گیاهی که در دنیا رویش دارد، هشت هزار گونه در ایران تولید می شود و به عبارت دیگر می توان گفت تعداد گونه های گیاهی موجود در ایران ۲ برابر کشورهای اروپایی است.

از هشت هزار گونه گیاهی موجود در ایران، حدود ۲ هزار و ۳۰۰ گونه ارزش دارویی، صنعتی و معطره دارد و از این تعداد یک هزار و ۷۸۲ گونه آندمیک (بومی) هستند.