به گزارش روز سه شنبه ایرنا به نقل از رسانه های خبری، این دیدارها در حالی صورت گرفته است که تنش ها میان چین، مالزی، فیلپین و برخی کشورهای دیگر منطقه جنوب شرقی آسیا پیرامون مسئله دریای جنوبی چین درباره ادعاهای مالکیت این کشورها در حال افزایش است.
چین مدعی است که بر تقریبا تمامی دریای جنوبی چین شامل مناطق اقتصادی برونئی، اندونزی، مالزی فیلیپین و ویتنام حاکمیت دارد.
این در حالی است که دیوان دائمی داوری در لاهه در سال ۲۰۱۶ میلادی (۱۳۹۵-۱۳۹۴) ادعای چین در اینباره را رد کرده است.
به باور کارشناسان، اقدامات اخیر ژاپن برای تقویت همکاری های امنیتی و دفاعی با برخی از کشورها در منطقه جنوب شرق آسیا نشان از تلاشهای این کشور برای افزایش نفوذ در این منطقه است.
پیشینه
در تاریخ ۱۳ آبان ماه سال جاری، مقامات ژاپن و فیلیپین با امضای یک بسته کمک نظامی برای مذاکرات در مورد پیمان دفاعی که استقرار نظامیان دو کشور را در سرزمین‌های مورد توافق ممکن می‌کند، متعهد شدند که بر اساس این تعهد، ژاپن یک سامانه رادار نظارتی ساحلی را به عنوان بخشی از بسته کمک امنیتی ۶۰۰ میلیون ینی (۴ میلیون دلاری) در اختیار فیلیپین قرار می دهد.
در جریان دیدار سفر آبان ماه فومیو کیشیدا نخست وزیر ژاپن به فیلیپین و دیدارش با فردیناند مارکوس رئیس جمهوری این کشور، دو مقام با امضای یک بسته کمک نظامی از تعهد خود برای مذاکره و انعقاد یک پیمان دفاعی دو جانبه خبر دادند.
به گفته کیشیدا، ژاپن به «بهبود توانایی فیلیپین برای اجرای قوانین دریایی، از جمله از طریق تهیه کشتی‌های گشت‌زنی، تجهیزات دفاعی و همکاری‌های فناوری» کمک خواهد کرد.
توافقنامه دسترسی متقابل، مبنای قانونی را برای هر دو کشور ایجاد می‌کند تا پرسنل نظامی را برای برنامه‌های آموزشی و عملیات به سرزمین‌های یکدیگر بفرستند. در گذشته، ژاپن قراردادهای مشابهی را با انگلیس و استرالیا امضا کرده است. فیلیپین نیز با آمریکا و استرالیا چنین قراردادی داشته است.
از سوی دیگر، در تاریخ ۱۴ آبان ماه سال جاری، نخست وزیران ژاپن و مالزی توافق کردند در بحبوحه افزایش فعالیت‌های نظامی چین در منطقه آسیا-اقیانوسیه همکاری امنیت دریایی و نظامی دوجانبه را ارتقا دهند.
فومیو کشیدا نخست وزیر ژاپن در دیدار با انور ابراهیم همتای مالزیایی خود در کوالالامپور طی سفر سه روزه اخیر خود که در ادامه سفر به فیلیپین صورت گرفت خاطرنشان کرد دو طرف بر تقویت همکاری امنیت دریایی و نظامی دوجانبه در کنار همکاری در زمینه انرژی از جمله تضمین ذخیره ثابت گاز طبیعی مایع به ژاپن گفت و گو کردند.
در اواخر آذر ماه سال جاری، لی هسین لونگ نخست وزیر سنگاپور نیز اعلام کرد ژاپن کمک زیادی به امنیت منطقه می‌کند و سنگاپور نیز از گسترش همکاری‌ها با توکیو برای افزایش صلح و ثبات خرسند است.
لی هسین لونگ در نشست بزرگداشت ۵۰ سال همکاری ژاپن و آسه‌آن در توکیو درباره نیم قرن روابط و وضعیت کنونی امور منطقه سخنرانی کرد و افزود ژاپن و آسه آن باید با یکدیگر برای «ارتقای نظم منطقه‌ای و بین المللی پایدار و باز و فراگیر بر اساس قانون» تلاش کنند.
این موضوع استقبال از ورود هواپیماها و ناوهای نیروهای دفاع از خود ژاپن برای توقف و لنگرگرفتن در سنگاپور را شامل می‌شود.
نخست وزیر سنگاپور ادامه داد کمک‌های ژاپن با توجه به مسائلی که صلح و ثبات را تهدید می‌کنند، ضروری‌تر شده اند.
از دیگر سو، در پی ممانعت کشتی‌های چینی از تردد قایق‌های فیلیپینی نیرورسانی در آبهای مورد مناقشه دریای جنوبی چین در ماه گذشته، دو کشور به اتهام‌زنی علیه یکدیگر پرداختند.
در ماه نوامبر (آبان-آذر) ۲۰۲۳، ۳۸ کشتی چینی در جریان یک ماموریت تدارکاتی نیروهای مسلح فیلیپین، به منطقه دریایی توماس شوال دوم که مورد ادعای فیلیپین است، وارد شدند.
یک ماه بعد، دو کشتی فیلیپینی، یکی متعلق به نیروی دریایی فیلیپین و دیگری متعلق به گارد ساحلی فیلیپین (PCG) پس از برخورد و درگیری با کشتی‌های گارد ساحلی چین آسیب دیدند .
در همین حال، ناوگانی از کشتی‌های شبه‌نظامی چینی در جزایر اسپراتلی مشاهده شدند که از احتمال آغاز فعالیت قدرت‌های آسیایی در منطقه مورد مناقشه حکایت داشت.
همچنین حدود ۱۳۵ کشتی شبه‌نظامی چینی در اوایل دسامبر (آذر-دی) در نزدیکی صخره‌های مورد ادعای فیلیپین لنگر انداختند.
در فاصله نوامبر و دسامبر، حداقل در دو مورد، کشتی‌های چینی طبق گزارش‌ها، به سمت کشتی‌های فیلیپینی توپ آب فشار قوی شلیک کردند درحالیکه یکی از آن کشتی‌ها حامل فرمانده ارتش فیلیپین بود و احتمال رویارویی مسلحانه را افزایش داد.
به گزارش روزنامه آسیا تایمز، نیروهای مسلح فیلیپین (AFP) و فرماندهی هند-آرام ایالات متحده (USINDOPACOM) دومین تمرین نظامی مشترک را در دریای چین جنوبی از ۳ تا ۴ ژانویه در یک نمایش قدرت آشکار انجام دادند.
در حالی که ایالات متحده یو اس اس کارل وینسون (CVN ۷۰) ناو هواپیمابر کلاس نیمیتز خود را همراه با یک رزمناو موشک هدایت شونده و دو ناوشکن از ناوگروه ضربت ۱ به این رزمایش ارسال کرده بود، فیلیپین کشتی‌های گشتی دریایی شاخص خود به نام «بی. آر. پی گرگوریو دل پیلار» (PS-۱۵) را همراه با سه ناو جنگی و دو هلیکوپتر نیروی دریایی مستقر کرد.
ژنرال رومئو براونر، فرمانده ارتش فیلیپین، این رزمایش‌ها را «جهش قابل توجهی» در افزایش قابلیت همکاری بین دو متحد دفاعی خواند و بر «پیشرفت فیلیپین در قابلیت‌های دفاعی و توسعه به‌عنوان یک نیروی مسلح در سطح جهانی» در میان تعمیق اختلافات دریایی با چین تأکید کرد.
اهمیت موضوع
به باور کارشناسان در حالی که ژاپن ادعایی درباره دریای جنوبی چین مطرح نکرده ولی با چین در دریای شرقی چین دچار مناقشه است. به گزارش رویترز، فیلیپین و ژاپن که از متحدان نزدیک آمریکا در آسیا بشمار می‌روند در مقابل آنچه رفتار تهاجمی کشتی‌های چینی در آبهای مورد مناقشه می‌نامند، اخیرا موضعی سرسختانه ای را اتخاذ کرده‌اند.
به باور فومیو کیشیدا، ژاپن با کمک به تقویت قابلیت‌های امنیتی فیلیپین، در تثبیت صلح و ثبات منطقه‌ای مشارکت می‌کند.
از سوی دیگر، ژاپن چهار کشور آسیا-اقیانوسیه یعنی بنگلادش، فیجی، مالزی و فیلیپین را انتخاب کرده است تا دو میلیارد ین معادل ۱۳ میلیون دلار را از ماه مارس (اسفند/ فروردین) ۲۰۲۴ به آنها اختصاص دهد .
به گزارش کیودو، چین جزایر مصنوعی با زیرساخت های نظامی در آب های منطقه ای طی سال های اخیر ساخته است و بارها کشتی های گشت ساحلی خود را به اطراف جزیره سنکاکو که تحت کنترل ژاپن در دریای شرقی چین واقع شده فرستاده است. پکن ادعای مالکیت این جزیره را دارد.
از دیگر سو، در بیانیه مشترک اجلاس سران کشورهای عضو آسه‌آن (اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا) و ژاپن که در اواخر آذرماه سال جاری منتشر شده است، این کشورها توافق کردند که گفت وگو و همکاری خود در زمینه «امنیت دریایی» را تقویت کنند.
نگاهی به تاریح نشان می دهد همکاری توکیو با آسه‌آن به سال ۱۹۷۳ باز می گردد و در این سالها این کشور کوشیده است همکاری نزدیکی با این سازمان داشته باشد.
کشورهای آسه‌آن شامل برونئی، کامبوج، اندونزی، لائوس، مالزی، میانمار، فیلیپین، سنگاپور، تایلند، ویتنام و میانمار است که میانمار از زمان کودتای فوریه ۲۰۲۱ تحت حاکمیت نظامی قرار دارد و به این نشست دعوت نشد.
ارزیابی
به باور کارشناسان، ژاپن از جمله نخستین بازیگرانی است که از سال ۲۰۰۴، همکاری های خود را با کشورهای آسیای مرکزی به طور عملیاتی آغاز کرد و در طول سه دهه اخیر نیز کوشیده است به شدت نفوذ خود در منطقه جنوب شرق آسیا بیفزاید.
در دوره نخست‌وزیری شینزو آبه، این کشور رویکرد اوراسیایی قوی‌تری را در پیش گرفت که شامل کاهش تنش‌ها با روسیه می‌شد و در سایه آن نگاه متمرکزتری بر آسیای مرکزی داشت.
اما پس از یک بازه خلاء، به نظر می‌رسد در دوره جدید نخست‌وزیری کیشیدا، مجددا نگاه این قدرت به جنوب شرق آسیا جلب شده است.
نگاهی به تلاشهای چندین دهه ای ژاپن برای ایجاد روابط با کشورهای جنوب شرقی آسیا از طریق کمک های توسعه ای و امضای موافقت نامه های گواهی بر این ادعا به شمار می آید.
از دیگر سو، دولت ژاپن در تلاش است تا با کشورهای مختلفی در منطقه جنوب شرق آسیا ائتلافی را ایجاد کند که این مساله نشان از تشدید تلاشهای ژاپن در این منطقه و با چالش کشاندن چین است.
به نوشته نشریه گلوبال تایمز، کارشناس چینی با اشاره به گسترش همکاری‌های امنیتی ژاپن با کشورهای همسایه پکن تاکید می کنند که توکیو کاملا آشکارا چین را به عنوان یک دشمن در برنامه های آتی خود تعریف کرده است.
لو چائو رئیس مرکز مطالعات آمریکا و شرق آسیا در دانشگاه لیائونینگ در خصوص اینکه ژاپن در حال بررسی ارائه تجهیزات دفاعی به ویتنام و فیلیپین است، گفت: از زمان روی کار آمدن فومیو کیشیدا، توکیو مصمم به گسترش دشمنی با پکن بوده است، این طرح راهبردی پس از نشست کمپ دیوید بین آمریکا، ژاپن و کره جنوبی تقویت شده است.
نظر شما