به گزارش ایرنا، کشف رود از سرمایه‌های طبیعی کلانشهر مشهد است که شعبه‌ای از آن از کوههای هزارمسجد و شعبه دیگر از کوههای بینالود سرچشمه گرفته و پس از پیوستن به هم از شمال شهر مشهد می‌گذرد.
این رود، که دیگر از پرآبی آن جز خاطره ای کمرنگ در یادها نمانده است، از غرب به شرق خراسان رضوی جریان دارد و پس از ادامه مسیر در محل پل "خاتون" به "هریرود" می ریزد و از آنجا به بعد "تجن" نام گرفته و به سوی ترکمنستان ادامه مسیر داده و در ریگزارهای کشور همسایه فرو می رود.
حدود ۳۰ سال است که این رودخانه دستخوش تجاوز انسان شده و فاضلاب های آلاینده صنعتی، خدماتی و خانگی به کشف رود ریخته و زمین های کشاورزی اطراف آن نیز با همین آب آلوده آبیاری می‌شود.
آبان ماه سال ۱۳۹۸ بود که فرمانداری و شهرداری مشهد، شرکت های آب منطقه‌ای و شهرک های صنعتی، سازمان جهاد کشاورزی و اداره‌کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی به عنوان دستگاههای اجرایی و مسوول، توافقنامه مشترکی را با هدف ساماندهی کشف‌رود در حومه مشهد زیر نظر استاندار خراسان رضوی وقت منعقد کردند که مجری این توافقنامه شهرداری مشهد با نظارت دستگاههای مربوطه تعیین شد.
از آن تاریخ تا به امروز و با تغییرات مدیریتی، گویی معضلات کشف رود همگی به فراموشی سپرده شده است که مواردی چون تهدید جدی سلامت جامعه از ناحیه فاضلاب رها شده، نابسامانی آبی، زمین های دارای خاک آلوده و خارج از استاندارد اطراف آن و حتی سلامتی مردمان حاشیه آن را دربرمی گیرد.
کشف رودی که روزگاری تا کیلومترها در اطراف آن رایحه آب و زندگی در کنار سرسبزی و رونق دیده می‌شد، این روزها از آن جز بوی آلودگی، بیماری و مرگ به مشام نمی‌رسد؛ رودخانه‌ای که دیگر بستر آب روان نیست و به واسطه خشکسالی های پیاپی غیر از شرایط سیلابی، تنها در آن جریان گند و آلوده فاضلاب، روان و جاری است، آن هم فاضلابی که سیاهی آن هر روز و هر ثانیه در مسیر نابودی در حرکت است.
کشف رودی که روزگاری تا کیلومترها اطراف آن جز رایحه آب و زندگی در کنار سرسبزی و رونق دیده نمی‌شد، این روزها غیر از بوی آلودگی، بیماری و مرگ نمی دهد
گفته می‌شود که ۸۰ درصد فاضلاب خانگی شهروندان مشهد به طرح اِگو متصل است، در حالی که فاضلاب ۲۰ درصد دیگر آنان از عوامل مهم آلودگی کشف رود است.
رهاشدگی فاضلاب خانگی، رهاسازی فاضلاب شهرک صنعتی چرمشهر، استاندارد نبودن پساب خروجی تصفیه‌خانه های فعال در مشهد و بالاتر بودن درصد آلودگی آن از استانداردهای زیست محیطی، ظرفیت محدود تصفیه خانه ها در مقابل حجم بالای تولید فاضلاب در کلانشهر مشهد، آبیاری اراضی کشاورزی با فاضلاب آلوده و شیمیایی و تخلیه تانکرهای فاضلاب در دل کشف رود از جمله چالش های موجود است.
ضعف نظارت و برخوردهای قانونی از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست به عنوان دستگاه حاکمیتی و نظارتی در شرایطی که سلامت مردم در محدوده این رود تاریخی به تاراج می رود، اساسا ترک فعل و بی توجهی سازمانهای دخیل و مسوول در مدیریت معضل کشف رود، همه و همه در کنار هم داغ بزرگی را بر دل کشف رود و مردم مشهد که سالهای عمر خود را در این محیط و با مصرف این محصولات می گذرانند، گذاشته است.
بیشتر بخوانید:
کشف رودی که پس از ۲۰ سال سامان نگرفت + فیلم
ساماندهی تخلیه فاضلاب به کشف رود ضرورتی که مغفول مانده است
انتقال فاضلاب صنعتی به تصفیه خانه های شهری پیامدهای زیست محیطی دارد
آبیاری دردآور خوراک مردم با فاضلاب
مدیر طرح کشت کشف رود در سازمان جهاد کشاورزی مشهد با بیان اینکه آب جاری در کشف رود کفاف آبیاری حدود ۲ هزار هکتار کشتزار این محدوده را می‌دهد، افزود: البته کشاورزان منطقه به خوبی می دانند در صورت آبیاری زمین ها با فاضلاب سیاه یا خالص، این اقدام تبعات و آسیبهای فراوانی برای مزرعه آنها دارد به همین دلیل فاضلاب را با آبهای دیگر مخلوط و سپس اقدام به آبیاری می‌کنند.
احسان ضرابی دربان با صحه گذاشتن بر آبیاری مزارع پیرامونی کشف رود با فاضلاب و تولید محصولات کشاورزی، افزود: هم اینک بیش از چهار هزار و ۵۰۰ هکتار زمین در این محدوده با آب و فاضلاب مخلوط آبیاری می‌شود.
در حال حاضر بیش از چهار هزارو ۵۰۰ هکتار زمین محدوده کشف رود با آب و فاضلاب مخلوط آبیاری می‌شودوی سطح زیر کشت صیفی را در اراضی حومه کشف رود اندک دانست اما خاطرنشان کرد که به دلیل آلودگی، مصرف اندک این محصولات نیز بسیار زیانبار است.
او گفت: اساسا محصولات تولیدی در اراضی کشف رود توسط کارخانجات و اداره کل غله خریداری نمی‌شود، به دلیل اینکه درصد بالای آلودگی این محصولات موجب کاهش ماندگاری آن می‌شود.
وی با بیان اینکه طبق استانداردهای موجود به ازای هر لیتر بر ثانیه آب امکان آبیاری ۲ هکتار زمین کشاورزی وجود دارد، گفت: میزان آبیاری مزارع با فاضلاب عدد روشنی ندارد و علت آن زیر پوشش نبودن کشت کاران این منطقه است.
بیشتر بخوانید:
سالانه بیش از ۸۰ میلیون متر مکعب آب در کشف رود مشهد هدر می رود
آبفای مشهد ورود پسماند آلاینده به «کشف رود» را کاهش داد
ساماندهی کشف‌رود با مدیریت واحد آغاز شد
کشت کاران کشف رود را کشاورز نمی‌دانیم
ضرابی با بیان اینکه کلیه کشاورزان ما عضو سامانه پهنه بندی هستند و متاسفانه به دلیل عدم ثبت نام کشت کاران حومه کشف رود در این سامانه، هیچ آمار و شناختی از کم و کیف فعالیت آنها وجود ندارد، بنابراین امکان واگذاری آب به صورت قانونی و قانونمند به این افراد هم وجود ندارد.
مدیر طرح کشت کشف رود در جهاد کشاورزی مشهد ادامه داد: ما اصولا افرادی را که اقدام به فعال کردن موتور پمپ برای انتقال فاضلاب به اراضی حاشیه کشف رود و برداشت محصول از این سطوح می‌کنند، کشاورز عضو سامانه و تحت شناسایی جهاد کشاورزی نمی‌دانیم.
وی تاکید کرد: کلیه برآوردها، برنامه ریزی‌ها و تخصیص بذر، آب، کود و غیره به کشاورزان بر اساس ثبت نام افراد در سامانه پهنه‌بندی صورت می گیرد.
ضرابی در خصوص کشتزارهای متعلق به برخی مجموعه ها و دستگاههای دولتی و کشت محصول آلوده در آنها نیز گفت: در این زمینه بهداشت و محیط زیست به عنوان متولیان سلامت مردم مسوولیت نظارتی دارند.
حدود ۵۰۰ نفر از افرادی که پساب بر و فاضلاب کار بوده‌اند را شناسایی و لیست اسامی‌شان را جهت اقدام قانونی به مراجع ذیربط معرفی شدندوی گفت: ما در راستای انجام مسوولیت خود را کنار نکشیده ایم و در حدود ۵۰۰ نفر از افرادی را که پساب بر و فاضلاب کار بوده‌اند،ا شناسایی کرده و فهرست اسامی آنان را برای اقدام قانونی در اختیار مراجع ذیربط قرار داده ایم.
مدیر طرح کشت کشف رود در جهاد کشاورزی مشهد با بیان اینکه جهاد کشاورزی متولی تامین آب نیست، افزود: مشکل کشف رود و کشت در این محدوده، مشکل فاضلابی است که برای آبیاری مزارع به کار می‌رود.
ضرابی بیان کرد: تکمیل تصفیه خانه‌ها و جمع‌آوری موتور پمپ‌ها منطقی ترین و آسانترین اقدام برای مدیریت آبیاری غیراصولی زمین های محدوده کشف رود است.
بیشتر بخوانید:
شهرداری مشهد ۲ هزار میلیارد ریال برای بهسازی کَشَف رود هزینه کرده است
احتمال نشت آلودگی واحدهای تولیدی غیرمجاز به کشف رود وجود دارد
پرونده کشت سبزیجات آلوده در کشف‌رود مشهد قطورتر شد
خشمِ خفته کشف رود از رهاشدگی فاضلاب
رییس اداره حفاظت محیط زیست مشهد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، تفاهم نامه سال ۹۸ را دارای ایراداتی دانست، اما گفت که همه دستگاهها ملزم به اجرای آن هستند.
هادی موسی‌پور بیان کرد: اگر آنچه با عنوان وظایف دستگاههای مختلف در این تفاهمنامه تعیین شده بود به درستی اجرا شود، نزدیک به ۹۰ درصد مشکلات کشف رود قابلیت حل شدن دارد، اما متاسفانه بخش های زیادی از آن اجرا نشد و تنها پیگیری کمیسیون اصل ۹۰ موجب پای کار آمدن دستگاهها شده است.
وی از ایرادات مهم تفاهمنامه مذکور را نداشتن برنامه زمان بندی برای اجرا و پایان باز این تفاهم نامه ذکر و بیان کرد: هم اکنون روزانه حدود ۵۰ هزار متر مکعب فاضلاب مازاد تصفیه خانه‌های موجود به اصطلاح "بای پس" شده و بدون تصفیه به داخل کشف رود باز می‌گردد.
هم اکنون روزانه حدود ۵۰ هزار متر مکعب فاضلاب مازاد تصفیه خانه‌های موجود به اصطلاح بای پس شده و بدون تصفیه به داخل کشف رود باز می‌گرددرییس اداره حفاظت محیط زیست مشهد با اشاره به طرح توسعه تصفیه خانه "پرکَند" و بهره برداری از آن در ایام دهه فجر امسال، گفت: با بهره برداری از تصفیه خانه "طبرسی شمالی" تا سال ۱۴۰۴ طبق اعلام مسوولان متولی، ظرفیت تصفیه خانه های مشهد به ۲ برابر افزایش می‌یابد.
بیشتر بخوانید:
کم‌کاری شهرداری مشهد به بازنگری تفاهمنامه ساماندهی کشف‌رود منجر شد
کمیسیون اصل ۹۰ برای عملکرد دستگاه ها در خصوص آلایندگی کشف رود مشهد پرونده تشکیل داد
حمایت ویژه دولت از بهبود وضعیت کشف رود
توسعه شهر در غیبت توسعه تصفیه‌خانه‌ها
به گفته کارشناسان و صاحبنظران طرح توسعه تصفیه خانه‌ها در مشهد همگام با توسعه شهر پیش نرفته است، وگرنه نباید این همه فاضلاب مازاد بر تصفیه خانه‌ها، در مشهد داشته باشیم چرا که عمده فاضلات جاری در کشف رود تاریخی، فاضلاب مازاد بر ظرفیت تصفیه‌خانه‌هاست.
یک منبع آگاه که خواست نامش فاش نشود در این زمینه گفت: قدیمی بودن تصفیه خانه‌ها نیز به خودی خود معضلاتی به همراه دارد و طی سالهای گذشته باید توسعه می یافته و با شرایط روز همگام می‌شده است.
وی افزود: تصفیه‌خانه‌های پرکند یک و ۲ بسیار قدیمی هستند به طوری که استانداردهای مصوب محیط زیست را ندارند و خروجی این ۲ تصفیه خانه از نظر زیست محیطی استاندارد لازم را ندارد.
وی بیان کرد: در این میان تصفیه خانه «خین عرب» نسبتا تصفیه خانه مدرنی است که خروجی استانداردی دارد.
این منبع آگاه با اشاره به اینکه تصفیه خانه «سپتاژ» شهرداری مشهد باید سه سال پیش به بهره‌برداری می رسید اما هنوز بیش از ۵۰ درصد پیشرفت نداشته است، افزود: متاسفانه کلیه فاضلاب های تانکری شهر مشهد در حاشیه کشف رود تخلیه می‌شود و علاوه بر آن بسیاری از تانکرهای فاضلاب روستاهای اطراف نیز به صورت پراکنده در حاشیه شهر خالی می‌شود.
رییس اداره حفاظت محیط زیست مشهد نیز گفت: با فعال شدن «سپتاژ» کلیه تانکرهای فاضلابی در مشهد جمع می‌شود.
موسی پور اظهار کرد: از مشکلات عمده کشف رود و فاضلابی شدن این رود تاریخی، فاضلاب بسیار آلوده شهرک صنعتی چرمشهر است که سالهای سال است فاضلاب این شهرک در جای خالی تصفیه خانه در کشف رود رها شده است در حالی که گفته می‌شود تصفیه خانه در حال ساخت است و بالای ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و تا اواخر دی ماه جاری به بهره برداری می رسد.
وی افزود: البته طبق وعده‌های گذشته بنا بود این تصفیه خانه در ماههای اردیبهشت، مرداد، شهریور و مهرماه گذشته به بهره برداری برسد.
وی بیان کرد: در صورت راه اندازی چند تصفیه خانه از جمله چرمشهر و تصفیه خانه جدید شرکت آب و فاضلاب مشهد، شاهد حل شدن عمده مشکلات فاضلاب کشف رود خواهیم بود.
۱۱۰ هکتار از این میزان به دلیل وجود معارض هنوز واگذار نشده است و عمده مشکلات کشف، فعالیت موتور تلمبه‌ها و تخلیه فاضلاب در همین بخشهای معارض‌دار رقم می‌خوردرییس اداره حفاظت محیط زیست مشهد یکی از موضوعات مهم در جلوگیری از تخلیه تانکرهای فاضلاب در کشف رود را نصب جی.پی.اس بر روی تانکرها دانست تا از این طریق مسیر حرکت تانکرها قابل کنترل شود و افزود: این طرح باید توسط شهرداری انجام شود و طبق مصوبه شورای سلامت امنیت غذایی مشهد، این طرح باید تا پایان تیرماه اجرایی می‌شد.
وی یکی از موضوعات تفاهمنامه سال ۹۸ را واگذاری ۳۷۵ هکتار از زمین های منطقه کشف رود به شهرداری مشهد دانست و گفت: ۱۱۰ هکتار از این میزان به دلیل وجود معارض هنوز واگذار نشده است و عمده مشکلات کشف رود از ناحیه فعالیت موتور تلمبه‌ها و تخلیه فاضلاب در همین بخش های معارض‌دار رقم می‌خورد.
گفته می‌شود کشتزارهای ارگانهای مختلف در حاشیه کشف رود در سطح چند ۱۰ هکتار، به دلیل نداشتن آب کشاورزی برای کشت دیم به مردم اجاره داده می‌شود، در صورتی که این واگذاری به شکل اجاره با علم به آبیاری آن با فاضلاب انجام می‌شود و متاسفانه نظارتی هم در این زمینه وجود ندارد.
در عین حال اغلب کشاورزان محدوده کشف رود خرید فاضلاب به مبالغ کلان به منظور آبیاری زمین زیر کشت خود را تایید می‌کنند که در این مزارع محصولات مختلفی از جمله گوجه فرنگی، بامیه ، پیاز، ذرت، یونجه، گندم، جو و بادمجان کشت می‌شود.
موسی پور در زمینه پیامدهای سلامتی کشت در این محدوده گفت: نمونه برداری های لازم از زمین های کشف رود انجام شده و غیر استاندارد بودن خاک را به دلیل آبیاری بیش از حد با فاضلاب به دستگاههای مختلف اعلام کرده و از یکی از دستگاههای مسوول نیز شکایت کرده‌ایم.
رییس اداره محیط زیست مشهد با اشاره به آثار زیانبار قطعی و حتمی مصرف این محصولات بر سلامت مردم، گفت: طبق قانون حفاظت از خاک در صورت محرز شدن آلودگی خاک، سازمان جهاد کشاوری باید به آلوده کننده خاک اخطار و دستور رفع آلودگی را بدهد در غیر این صورت جرایم کیفری برای "ترک فعل" در این زمینه پیش بینی شده است.
بیشتر بخوانید:
مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی: اصلاح مرز «کشف‌رود» عزم جدی دولت برای نجات این رودخانه است
شهرداری مشهد هزار متر از مسیر دسترسی به کشف‌رود را مسدود کرد
نجات رودخانه کشف رود مشهد مراحل پایانی خود را طی می کند
ایرنا بخش دوم این گزارش را فردا منتشر خواهد کرد که در آن مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد، کارشناس مسوول طرح احیا و آزادسازی کشف رود در شرکت سهامی آب منطقه ای خراسان رضوی و مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی در این خصوص نظرات خود را بیان کرده اند.
.
نظر شما