سجاد ریاحی کارگردان مستند «تغییر مأموریت» از آثار راه یافته به چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم «عمار»، در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا، درباره این اثر توضیح داد: روایت این مستند درباره یک تغییر بزرگ در نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است. تغییری که با تشکیل جهاد خودکفایی نیروی هوایی اتفاق افتاد.
وی ادامه داد: زمانی که به‌دنبال سوژه‌ای برای ساخت مستند بودیم، سوژه‌ای مرتبط با پیشرفتهای کشور می‌خواستیم و قصدمان این بود سراغ پیشرفتی برویم که ویژگی‌های خاصی داشته باشد. این سوژه هم اصلی‌ترین ویژگی‌اش این بود که تمامی پیشرفتهای مرتبط با آن با پیگیری و هدایت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای چه در دوران ریاست جمهوری و چه در دوران رهبری‌شان، به سرانجام رسیده بود. موضوعات مختلفی درباره پیشرفت به ذهن‌مان رسید، اما یکی از برجسته‌ترین این پیشرفت‌ها مرتبط با حوزه فعالیت‌های نظامی بود.
این مستندساز گفت: براساس پیگیری‌هایی که داشتیم، به موضوع جهاد خودکفایی در نیروی هوایی ارتش رسیدیم. این جهاد نقطه آغاز جریان خودکفایی ما در حوزه نظامی بود و به همت چند جوان که از همافران نیروی هوایی بودند، شکل گرفت. این جوانان پیشنهاد تعمیر و نگهداری قطعات هواپیماهای پیشرفته را به حضرت امام(ره) ارائه می‌کنند. امام(ره) هم این جوانان را به آیت‌الله خامنه‌ای معرفی می‌کنند و با حمایت ایشان این پروژه‌ها پیشرفت کرده و به جهاد خودکفایی منجر می‌شود. این جهاد خودکفایی بعدها از نیروی هوایی به دیگر نیروهای ارتش تعمیم پیدا می‌کند و روز به روز گسترده‌تر می‌شود.
وی افزود: در دوران دفاع مقدس، صدها پروژه در قالب جهاد خودکفایی به سرانجام می‌رسد که ما در این مستند به دو مورد از این پروژه‌ها پرداخته‌ایم. یکی از آن‌ها تجهیز کردن هواپیمای اف۱۴ به موشک سجیل است. هواپیمای اف۱۴ آن زمان یکی از پیشرفته‌ترین هواپیماهای جنگی آمریکایی بود که وقتی ایران تحریم می‌شود، در میانه جنگ، موشک‌های اف۱۴ در ایران تمام می‌شود و زمانی که رو به اتمام بوده است، نیروهای جهاد خودکفایی، موشک دیگری را روی هواپیماهای اف ۱۴ سوار می‌کنند و این هواپیما به اوج قدرت خود بازمی‌گردد.
این مستندساز ادامه داد: شاید امروز ساخت موشک یک اتفاق عادی و معمول قلمداد شود اما در سال‌های جنگ که ایران به‌طور کامل از منظر نظامی تحت تحریم قرار داشته است و طبق روایت‌های مشهور، حتی سیم‌خاردار هم به ایران نمی‌دادند، ساختن موشکی متناسب با هواپیما پیشرفته اف۱۴ قطعا کار فوق‌العاده‌ای بوده است. به‌خصوص که تا پیش از انقلاب همه موارد فنی مرتبط با این هواپیماها تحت اختیار مستشاران آمریکایی بوده و ایرانی‌ها حق دخالت در فرآیند و اطلاع از جزییات آن‌ها را نداشته‌اند.
ریاحی درباره پروژه دومی که توسط جهاد خودکفایی به اجرا درآمد و در مستند «تغییر مأموریت» به آن پرداخته شده است هم گفت: این پروژه مربوط به هدف قرار دادن هواپیماهای میگ ۲۵ بود. این مدل هواپیما، هواپیماهایی بودند که شوروی سابق در اختیار عراق گذاشته بود و با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا، هیچ پدافندی امکان شکار آن‌ها را نداشت. همین هواپیماها مدام شهرهایی مانند تهران را بمباران می‌کردند. جهاد خودکفایی در یک طرح ابتکاری که به جزییات آن در مستند پرداخته‌ایم، موشکی را بازطراحی می‌کنند که امکان شکار میگ ۲۵ را داشته است. بعد از این اتفاق دیگر هیچ میگ ۲۵ ی امکان ورود به ایران را پیدا نمی‌کند و بمباران شهرها هم متوقف می‌شود.
این مستندساز درباره جذاب‌ترین مشاهدات خود در فرآیند ساخت مستند «تغییر مأموریت» گفت: یکی از اتفاقات ویژه‌ای که در زمینه پیشرفتهای نظامی با آن مواجه شدم، تجربه تبدیل لانچر مربوط به پرتاب موشک زمین به زمین، به لانچر مناسب شکار هواپیما بود. به تعبیری موشک زمین به زمین را به موشک زمین به هوا تبدیل کردند که از نظر علم نظامی، اتفاق بسیار پیچیده و پیشرفتهای محسوب می‌شود. تغییر کاربری تجهیزات نظامی که طبیعتا خطراتی هم به همراه داشته، فرآیند بسیار پیچیده‌ای محسوب می‌شود. خیلی از این اتفاقات در دهه ۶۰ در شرایطی رقم خورده که دسترسی به اطلاعات روز نظامی هم به این راحتی مقدور نبوده است. باید این دستاوردها را در بستر تاریخی خودشان بررسی کنیم.
این مستندساز در پایان تأکید کرد: بخشی از سرنوشت جنگ، به‌واسطه پروژه‌های جهاد خودکفایی تغییر کرد. دستاوردهای این جریان در تحولات جنگ تحمیلی بسیار موثر بود و حتی منجر به توقف حملات هوایی عراق به خاک ایران از مقعطی به بعد شد.
نظر شما