هر آنچه باید درباره بیماری خاموش بدانیم

مرتضی دهقان روز چهارشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: پوکی استخوان یکی از بیماری‌های شایع به ویژه در زنان بعد از سن یائسگی است چرا که به طور معمول تراکم استخوانی افراد تا سن ۳۵ سالگی روند افزایشی دارد اما پس از آن روند نزولی به خود می‌گیرد.

وی ادامه داد: طبیعی است که هر چقدر در دوره زمانی زیر ۳۰ سال بتوانیم با روش‌های مختلف از قبیل تغذیه سالم و ورزش به این تراکم استخوانی اضافه کنیم بعد از سن ۳۵ سالگی ذخیره بهتری خواهیم داشت و روند پوکی استخوان به تاخیر می‌افتد.

این متخصص ارتوپدی با تاکید بر اینکه برخی عوامل ایجاد کننده پوکی استخوان خارج از کنترل افراد است و به صورت ارثی و ژنتیکی در افراد شکل می‌گیرد، تصریح کرد: تراکم استخوانی در نژادهای سیاه پوست بیشتر از نژاد زرد پوست و در نژاد زرد پوست بیشتر از نژاد سفیدپوست است، همچنین این تراکم در زنان کمتر از مردان است.

چگونه تراکم استخوانی را افزایش دهیم؟

دهقان با بیان اینکه تقویت ذخیره‌سازی تراکم استخوان اهمیت بسیاری در سلامتی افراد دارد، گفت: تغذیه و نوع مواد غذایی مصرفی نقش مهمی در این رابطه دارد و غذاهایی که دارای مقادیری از کلیسم و ویتامین D هستند مانند تخم‌مرغ، پنیر، کشک، گوشت و کلم بروکلی باید در سبد غذایی افراد گنجانده شود.

وی تصریح کرد: برای بهبود عملکرد ویتامین D در بدن لازم است تا فرد دست‌کم روزانه به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه قسمتی از بدن خود مانند کف دست و بخشی از ساعد را در معرض مستقیم آفتاب بدون هیچ‌گونه حائلی از جمله شیشه قرار دهد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد یادآور شد: بیمارانی که دچار اختلال عملکرد تیروئید، کلیه و یا کبد هستند به جهت اختلال جذب ویتامین D و کلسیم نیاز به مراقبت‌ها و پیگیری‌های درمانی ویژه دارند.

دهقان ادامه داد: همچنین کسانی که به جهت بیماری‌های زمینه‌ای از قبیل روماتیسم مجبور به مصرف طولانی‌مدت کورتون هستند در معرض بروز پوکی استخوان زودرس قرار دارند که در نتیجه باید تحت مراقبت‌های ویژه درمانی قرار گیرند.

وی با بیان اینکه دختران نوجوان بین هشت تا ۱۴ سال نیاز بیشتری به مواد مغذی حاوی کلسیم و ویتامین D هستند، اظهار داشت: این در حالیست که عمدتا در این سنین دختران تغذیه مناسبی ندارند و عوارض آن در سال‌های پس از ۳۵ سالگی خود را با پوکی استخوان نشان می‌دهد.

چه نوع ورزش‌هایی می‌تواند از پوکی استخوان جلوگیری کند؟

متخصص ارتوپدی ورزش را از دیگر راهکارهای کُند کردن روند کاهش تراکم بافت استخوانی عنوان کرد و گفت: ورزش یکی از عوامل مهم در تقویت بافت استخوانی در سنین زیر ۳۰ سالگی و کنترل میزان تراکم استخوانی در سنین پس از ۳۰ سالگی است.

دهقان افزود: ورزش‌هایی از قبیل راه رفتن تند، دویدن و انواع ورزش‌های میدانی می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده باشد.

وی تصریح کرد: میزان حداقل نیاز ورزشی ۴۵ دقیقه یک روز در میان است البته باید توجه داشت که ورزش‌های آبی از قبیل شنا، واترپلو و مانند آن اگرچه نشاط‌آفرین است اما تاثیری در تقویت بافت استخوان ندارد.

چه افرادی نیاز به سنجش تراکم استخوان دارند؟

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در رابطه با چگونگی اندازه‌گیری میزان تراکم استخوان گفت: بر اساس توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی به طور معمول افراد سالم نیاز به سنجش تراکم استخوانی ندارند اما زنان بعد از یائسگی و مردان بعد از ۶۵ سالگی باید اقدام به سنجش تراکم استخوانی کنند.

دهقان افزود: همچنین افراد جوانتری که سابقه پوکی استخوان ارثی در خانواده دارند و یا به مدت طولانی کورتون مصرف می‌کنند و یا دچار بیماری‌های مزمن کلیوی، کبدی و یا گوارشی هستند و باعث اختلال جذب کلسیم و ویتامین D در بدن می‌شود و همچنین کسانی که با یک ضربه کوچک دچار شکستگی در استخوان‌های اصلی خود می‌شوند بر اساس صلاح‌دید پزشک معالج نیاز به سنجش تراکم استخوانی خواهند داشت.

چه موقع باید پوکی استخوان درمان شود؟

وی استفاده از مکمل‌ها را یکی از راهکارهای جلوگیری از پیشروی پوکی استخوان عنوان کرد و گفت: به طور معمول همه زنان بعد از یائسگی و مردان پس از ۶۵ سالگی نیاز به مصرف داروهای مکمل جهت حفظ تراکم بافت استخوانی دارند و در مورد زنان داروی انتخابی شامل استفاده از قرص‌های حاوی کلسیم، ویتامین D همراه با قرص آلندرونیت است که علاوه‌بر تقویت بافت استخوانی تا حدودی از روند تخریبی آن جلوگیری می‌کند اما در مورد مردان استفاده از کلسیم و ویتامین D کفایت می‌کند.

این متخصص ارتوپدی با تاکید بر اینکه روند پوکی استخوان را نمی‌توان متوقف کرد اما می‌توان آن را کنترل و کاهش داد، افزود: با توجه به سبک زندگی موجود و گسترش آپارتمان‌نشینی، تغذیه ناسالم و تمایل جوانان به خوردن غذاهای فست‌فودی و همچنین آموزش ناکافی، نسل‌های جوان را به شدت در معرض پوکی استخوان قرار می‌دهد.

دهقان به باورهای غلط در خصوص پوکی استخوان نیز اشاره کرد و گفت: برخی عنوان می‌کنند مصرف مکمل‌های کلسیم برای افرادی که سنگ کلیه دارند مناسب نیست در حالیکه این یک باور غلط است و مرجعیت علمی ندارد، همچنین برخی عنوان می‌کنند لبنیات باعث سردمزاجی افراد می‌شود و نباید آن را مصرف کرد در حالیکه این ادعا نیز سندیت علمی ندارد و توصیه می‌شود تا افراد در حد متعارف لبنیات مصرف کنند.

به گزارش ایرنا، چهارمحال و بختیاری دارای ۱۲ شهرستان با جمعیتی حدود یک میلیون نفر است.