«مدارس مسجدمحور» از تاسیس تا صدور مجوز+ فیلم

به گزارش خبرنگار معارف ایرنا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی دهم دی در رسیدگی به گزارش کمیسیون آموزش در مورد طرح اصلاح موادی از قانون تاسیس و اداره مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیردولتی، وزارت آموزش و پرورش را مکلف کردند تا به درخواست اشخاص حقیقی و حقوقی که متقاضی ایجاد مدرسه "مسجد محور" هستند با رعایت ضوابط موافقت کرده و مجوز دهد.

روح الله ایزدخواه نماینده مردم تهران در همان جلسه علنی گفت: بیش از ۱۰ سال است که مدارس مسجد محور در شهرهای مختلف راه اندازی شده و مشکل مجوز دارند. ما معتقدیم که مسجد یک نهاد اجتماعی است و فقط نمازخانه نیست و تمشیت امور مسلمین می تواند در مسجد انجام شود و امروز مساجد مختلف با سازه های مناسب وجود دارند و طلاب فاضل هم در این مساجد فعالیت دارند که باید از این ظرفیت برای آموزش و پرورش استفاده شود.

وی اضافه کرد: در حوزه پرورشی مشکلاتی در کشور وجود دارد که باید از این ظرفیت موجود برای جبران کمبودها استفاده کنیم. پیشنهاد این است آموزش و پرورش به مساجدی که خواهان تشکیل مدرسه هستند طبق ضابطه و آیین نامه مجوز دهد که این امر تحولی در حوزه آموزش و پرورش ایجاد خواهد کرد.

در متن پیشنهاد الحاق به کل ایجاد مدارس مسجد محور آمده است: وزارت آموزش و پرورش مکلف است به درخواست اشخاص حقیقی و حقوقی که متقاضی ایجاد مدرسه و یا مرکز آموزشی و پرورش غیردولتی به عنوان بخشی ازیک مسجد هستند، مشروط به موافقت هیات امنا مسجد رسیدگی کرده و ضمن رعایت ضوابط فنی برای ساختمان مسجد منظور شده از سوی متقاضی، مجوز ایجاد مدرسه مسجدمحور و یا مرکز آموزشی و پرورشی مسجدمحور را به متقاضی مربوطه بدهد. ضوابط اجرایی این ماده به پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش و با همکاری مرکز رسیدگی به امور مساجد ظرف مدت سه ماه از ابلاغ این قانون به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش می رسد.

ادبیاتی بی‌فرهنگ از یک فرهنگی

در این میان یکی از فرهنگیان که مدتی هم به عنوان معاون پرورشی وزارت آموزش و پرورش فعالیت داشته، این مصوبه مجلس شورای اسلامی را بدعتی خطرناک دانسته و با ارائه هفت نکته در یادداشتی با عنوان «مدارس یاغی»، دلایل نگرانی خود را از راه اندازی چنین مدارسی اعلام کرده است.

رحیم عبادی در پایگاه جماران نوشت: این‌جانب به‌عنوان معلمی که تربیت خود را از مسجد آغاز نمودم و خود، تربیت‌یافته مساجد بوده و طی سال‌های خدمت در آموزش‌وپرورش در سطوح مختلف همواره مشوق ارتباط و همکاری بین مساجد و مدارس بوده‌ام. این مصوبه را بدعتی خطرناک در آموزش‌ و پرورش ایران می‌دانم و به‌عنوان یک کارشناس ارشد امور پرورشی دانش آموزان، مراتب نگرانی خود را از تأسیس این قبیل مدارس اعلام و خواستار توقف این مصوبه از سوی شورای نگهبان و وزارت آموزش‌ و پرورش هستم.

مدارس مسجدمحور زیر نظر آموزش و پرورش است

اما احمد محمودزاده معاون وزیر آموزش و پرورش و رییس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی در ۲۴ دی با بیان این که برنامه درسی مدارس مسجدمحور زیر نظر آموزش و پرورش است، به ایرنا گفت: آموزش و پرورش به درخواست اشخاص حقیقی و حقوقی که متقاضی ایجاد مدرسه یا مرکز آموزشی و پرورشی غیردولتی به عنوان بخشی از یک مسجد هستند، مجوز صادر می‌کند.

وی اظهار داشت: به دنبال استفاده از ظرفیت مساجد برای ایجاد مدرسه هستیم و وزارت آموزش و پرورش به درخواست اشخاص حقیقی و حقوقی که متقاضی ایجاد مدرسه یا مرکز آموزشی و پرورشی غیردولتی به عنوان بخشی از یک مسجد هستند، مجوز صادر می‌کند. البته ممکن است در کنار یک مسجد، فضای خالی وجود داشته باشد که در سال‌های گذشته به بخش خصوصی برای فعالیت‌های تجاری اجاره داده می‌شد ولی اکنون مسجد می‌تواند این فضا را به مدرسه غیردولتی تبدیل کند که باید تمام استانداردهای مورد نیاز را داشته باشد.

معاون وزیر آموزش و پرورش افزود: مدرسه ایجاد شده، بخشی از مسجد است اما داخل مسجد نیست. مثلا اکنون دانشگاه آزاد اسلامی، مدارس سما را ایجاد کرده است. مدارس مسجد محور نیز نوعی از مدارس وابسته هستند که تمام استانداردهای موجود در مدارس دیگر بر آنها نیز حاکم است. در مدارس غیردولتی برای تأمین نیروی انسانی، فضا و برنامه درسی استانداردهای مشخصی داریم و تمام مدارس غیردولتی موظف به رعایت آن هستند.

وی افزود: ممکن است یک روحانی بخواهد در مدارس، دروسی مانند قرآن یا معارف را تدریس کند که ما ابتدا رشته تحصیلی و صلاحیت‌های او را بررسی می‌کنیم و سپس اجازه تدریس داده می‌شود. یک شخص حقیقی می‌تواند مجوز ایجاد مدرسه غیردولتی را دریافت و مسجدی را اجاره کند یا اینکه هیات امنای مسجد به عنوان شخصیت حقوقی مجوز ایجاد مدرسه غیردولتی را دریافت کند که بر این اساس همه سود و زیان فعالیت مدرسه برای هیات امنای مسجد خواهد بود. همچنین برنامه درسی مدارس مسجد و مجوز آن زیر نظر آموزش و پرورش است.

آیا مدارس مسجدمحور با سیاست های تحول در آموزش و پرورش مغایرت دارد؟

از سوی دیگر هیات عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام پنجشنبه (۲۸ دی) برای بررسی موارد مغایرت و عدم انطباق مصوبه مجلس در خصوص «اصلاح قانون تاسیس و اداره مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیر دولتی» تشکیل جلسه داد و ضمن بررسی ماده ۱۹ الحاقی این مصوبه به گزارش کارشناسی کمیسیون تخصصی مجمع استناد کرد و آن را مغایر با برخی از سیاست‌های کلی نظام قانون‌گذاری دانست و دلیل آن را «ابهام در شیوه تخصیص منابع اختصاصی مسجد به این گونه مدارس، علیرغم اهمیت این موضوع از جهات مختلف شرعی و قانونی و نیز تغایر برخی فعالیت‌های مدارس با شئون مسجد» اعلام کرد.

با این حال مصوبه مذکور برای بررسی بیشتر در مورد اشکالات مطروحه توسط برخی اعضای هیأت عالی، به کمیسیون تخصصی مجمع تشخیص مصحلت ارجاع شد که یکی از اشکالات دیگر اختصاصی سازی مدارس به عنوان یک رویکرد تعارضی بود. بر اساس این استناد، با توجه به اینکه رویکرد بند «یک» سیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور، تعمیم و توسعه تعلیم و تربیت اسلامی در کل نظام آموزشی کشور است و این گونه اختصاصی‌سازی مدارس با رویکرد مذکور تعارض دارد، این مصوبه مغایر سیاست کلی مورد اشاره تشخیص داده شد.

با وجود نظرات مختلفی که در این زمینه وجود دارد، برخی از کارشناسان فرهنگی معتقدند مدارس مسجدمحور را باید یکی از رویش های جدید انقلاب دانست که البته لازم است چارچوب ها و اصول متناسب با رشد و تربیت به صورت عالمانه و دقیق در آن دیده شود.

اصول مدارس مسجدمحور متناسب با رشد و تربیت به صورت دقیق تنظیم شود

حجت الاسلام رضا عزت زمانی معاون امور فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی در گفت و گو با خبرنگار معارف ایرنا اظهار داشت: مساله تعلیم و تربیت با توجه به سند تحول آموزش و پرورش یکی از مسائل مهم است ولی باید به این نکته توجه کنیم که عرصه های موثر در آن چیست و آیا ما توانسته ایم نوآوری ها و ظرفیت های جدیدی را برای رشد و تعالی حقیقی انسان ها به ویژه نسل نوجوان ایجاد کنیم و این که از سرمایه ها و دارایی های اسلام استفاده کنیم تا یک نظام تعلیم و تربیت صحیح شکل گیرد. ما در این زمینه کم کاری داریم؛ به ویژه این که رویش ها و حرکت های جدیدی وجود دارد و متولیان باید برای اجرای آن همت کنند. البته عرصه های مختلفی برای تربیت انسان وجود دارد و ساحت های این تربیت متعدد است.

وی افزود: بستن ذهن ها و فکرها در یک محیط و شرایط خاص که اسم آن را فقط آموزش و رشد و تربیت بگذاریم، ظلم به انسان و سلیقه ها و آزادی های انسان است؛ هم آن هایی که قدرت آموزش دادن دارند و هم آن ها که انگیزه پذیرش آموزش دارند. بنابر این باید فرصت های مختلف برای انتخاب فراهم شود، به شرطی که چارچوب ها و اصول و نظام های متناسب با رشد و تربیت به صورت عالمانه و دقیق در آن دیده شود.

معاون سازمان تبلیغات اسلامی ادامه داد: حوزه مدارس مسجد محور برای کسانی که علاقه مند به نظام تربیتی متعالی با استفاده از ظرفیت عظیمی به نام مسجد به عنوان یک محیط معنوی دارد، یک رویش جدیدی در انقلاب اسلامی است که می توانیم از آن استفاده کنیم.

وی اضافه کرد: سال های مختلفی این بحث به گفت و گو گذاشته شد و فراز و نشیب هایی داشته است. بعضی از کارها و اتفاقات به اسم این نوع از تعلیم و تربیت شکل گرفت که ممکن بود صحیح نباشد و نیاز به اصلاح و البته نیاز به تقویت دارد. همه کسانی که در این عرصه کار می کنند، نسبت به تربیت همه جانبه انسان و علم نافع و استفاده از ظرفیت ها و محیط هایی که می توان از آن استفاده کرد، دغدغه مند هستند.

عزت زمانی گفت: حوزه مدارس مسجد محور یکی از پایه هایی در حوزه تعلیم و تربیت است که می توان مورد بررسی قرار داد و کمک کرد تا نظام های خود را پیدا کند و فرصت تربیت را برای خانواده ها ایجاد کند. البته باید کمک کرد از نظر علمی و پژوهشی نقص های آن برطرف شود و در قانون نیز پیش بینی هایی صورت می گیرد تا ظرفیت های بهره مندی از این فرصت ایجاد شود.

وی در پاسخ به این سوال که چه تعداد از مدارس مسجدمحور در کشور فعال است، اظهار داشت: آمار دقیقی وجود ندارد و به تناسب اراده ها و ظرفیت های مردمی است. چون چنین فعالیت هایی یک کار مردمی محسوب می شود. تهمت ها و کینه هایی نسبت به این حرکت وجود دارد و باید مراقبت کرد ولی باید شرایطی را فراهم کرد تا خلاقیت هایی در حوزه آموزش و تربیت در آن ها شکل گیرد. البته در حدود صد مدرسه مسجدمحور در سطح کشور وجود دارد که برخی از این مدارس نیز موفقیت های خوبی کسب کرده اند.

عزت زمانی درباره مدارس مسجدمحور گفت: این نوع مدارس که بزرگترهایی دارند و جهت گیری هایی مبتنی بر دانش روز و دانش اهل بیت (ع) در آن وجود دارد، نظام تعلیم و تربیت را پیش می برند و باید به کار گرفته شود. لذا از اندیشمندان حوزه تعلیم و تربیت و از مدیران آموزش و پرورش درخواست دارم تا در این زمینه گفت و گو کنند و استانداردها را بر مبنای فرهنگ و تمدن خودمان تعیین کنند.

وی تاکید کرد: آموزش فقط در مدرسه نیست. ما در نظام آموزش و پرورش در سطح مدیریت و در سطح تعلیم و تربیت، مردان و زنان مجاهدی داریم که فعالیت می کنند ولی این شجاعت را داشته باشیم که نظرات جدید و مبتنی بر سرمایه های خودمان را بشنویم و نقد و بررسی کنیم که گاهی این طرح ها بدون نقد و بررسی، مورد هجمه قرار می گیرد ولی باید بدانیم اندیشمندانی از دانشگاه و حوزه های علمیه در این زمینه کار کرده اند و روش هایی را ساخته ا ند که می توان از این روش ها استفاده کرد و در مسیر پیش رفت.

معاون سازمان تبلیغات اسلامی درباره تفاهم های صورت گرفته با وزارت آموزش و پرورش هم گفت: مقاومت هایی در نظام آموزش و پرورش وجود دارد ولی اخیرا با مباحثاتی که شکل گرفته، کارها به پیش می رود و امیدوارم با رفع نواقص و موانع بهترین نقش را در این حوزه ها با همکاری هم ایفا کنند.

حال باید دید درصورت تایید این مصوبه از سوی شورای نگهبان، آیا ضوابط اجرایی مدارس مسجدمحور به پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش و با همکاری مرکز رسیدگی به امور مساجد ظرف مدت مقررر یعنی سه ماه از ابلاغ این قانون به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش می رسد و این مدارس بر اساس قانون به فعالیت های خود ادامه خواهد داد.