بهرهمندی از حلقههای میانی اول بار توسط رهبر معظم انقلاب در جمع دانشجویان در ماه مبارک رمضان ۱۳۹۸ عنوان شد و معظمله ضمن اشاره به راهاندازی حلقههای میانی تاکید داشتند راهاندازی چنین جریان مردمی نه کار رهبری و نه کار دولت، بلکه کار جوانان است.
منظور از حلقه میانی، گروهی از افراد با هویت جمعی مستقل بدون وابستگی مالی به حاکمیت است که با بسترسازی ایفای نقش فعالانه مردم و بهکارگیری ظرفیت بازیگران عرصه حاکمیت به حل مسائل عرصههای تخصصی میپردازند. در ادامه چگونگی بهرهمندی از این ظرفیت در همه ارکان و ارگانهای کشور از جمله شرکت بازآفرینی شهری ایران مطرح شد.
شرکت بازآفرینی شهری ایران به عنوان بازوی تخصصی وزارت راه شهرسازی و به عنوان دبیرخانه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار به ریاست رییس جمهور، متولی سیاستگذاری و برنامهریزی، کنترل و نظارت بر تهیه و اجرای طرحهای بهسازی و نوسازی شهری در چارچوب برنامههای عملیاتی بازآفرینی شهری، فرهنگ سازی، بسترسازی، اطلاع رسانی و جلب مشارکتهای مردمی و بخش خصوصی و سایر موسسات، شرکتها، شهرداریها و سایر دستگاههای اجرایی ذیربط است و در مجموع راهبری و مدیریت برنامه نوسازی، بهسازی، ساماندهی و توانمندسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری را در همه شهرهای کشور بر عهده دارد.
اما در دولت سیزدهم به دلیل وجود بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بنای ناپایدار و سکونت ۱۰ میلیون نفر از هموطنان زیر سقفهای لرزان، بهمنظور حفظ امنیت جان شهروندان ساکن در این بافتها، شتاب بخشی به نوسازی و مقاومسازی مسکنهای ناپایدار و فرسوده در بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری به عنوان اولویت اصلی در دستور کار قرار گرفته است.
یکی از موانع اصلی نوسازی مسکن در بافتهای فرسوده، عدمآگاهی شهروندان نسبت به حقوق، حمایتها و تسهیلاتی است که در قانون، مصوبههای دولت و شورای عالی شهرسازی و معماری ایران برای ساخت و ساز در این بافتها در نظر گرفته شده است؛ بنابراین برای رفع این معضل با توجه به منویات رهبر معظم انقلاب، راه اندازی حلقههای میانی در دستور کار قرار گرفت و دستورالعمل تشکیل حلقههای میانی در چارچوب قانون حمایت از احیا، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری و تفاهمنامه بین وزارت کشور و وزارت راه و شهرسازی تدوین شد.
منظور از حلقههای میانی، گروههای مستعد در سطح محلهها هستند که بهمنظور ارتقای کیفیت سکونت ساکنان محلات هدف به صورت داوطلبانه در ارتباط با شهرداریها، دستگاههای دولتی و سیستمهای مالی و اعتباری کشور فعالیت میکنند. حلقههای میانی باید بتوانند با ابتکار و خلاقیت ساکنان در بناهای فرسوده را متقاعد کنند که بزرگترین تصمیم زندگی خود را اتخاذ کرده و از بناهای لرزان و ناپایدار خارج شوند. همچنین باید زمینه مشارکت آنان را با سازندگان، سرمایهگذاران و توسعهگران فراهم کنند.
تشکیل حلقههای میانی نیازمند شناسایی کنشگران فعال در حوزه بازآفرینی شهری در سطح مناطق است تا با تحرک کنشگران بتوان زمینه مشارکت مردمی و اجرای برنامههای بازآفرینی شهری را تسهیل کرد و تحقق بخشید.
در واقع حلقههای میانی، فرد یا گروههای داوطلب از انواع گروههای جهادی، دانشگاهها و تشکلهای دانشجویی، نخبگان در زمینههای گوناگون، پایگاههای مقاومت بسیج محلات، مجموعههای فعال فرهنگی و فکری و دفاتر تسهیلگری و ترجیحا از زنان و جوانان هستند که به شکل داوطلبانه در محلات هدف حضور یافته و به شکل چهره به چهره با ساکنان وارد گفتوگو میشوند و با اطلاع رسانی درباره بستههای تشویقی شهرسازانه، مالی و اداری بهویژه بسته تشویقی ۱۹ بندی کالبدی و نیز وامهای ارزان قیمتی که برای این منظور در نظر گرفته شده است، آنان را برای نوسازی مسکنهای فرسوده تشویق و ترغیب میکنند. این گروهها در ادامه نیز بر تدوین و اجرای قراردادهای مشارکت بین مردم و سازندگان برای حفظ حقوق مالکان واحدهای فرسوده نظارت میکنند.
بهرهگیری از همکاری حلقههای میانی بر عهده شهرداریها گذاشته شده است، زیرا شهرداریها از زیرساختارهای لازم برای تعامل با حلقههای میانی برخوردارند و میتوانند در محلاتی که از وسعت چندانی برخوردار نیستند، از نیروهای خود برای تشکیل این حلقهها استفاده کنند. شرکت بازآفرینی شهری ایران در این زمینه همکاری خوبی با شهرداریها دارد و تاکنون ادارههای کل راه و شهرسازی استانها بیش از ۱۹۰ تفاهمنامه با شهرداریها در راستای همکاریهای دو جانبه امضا و مبادله کردهاند.
همچنین شرکت بازآفرینی شهری ایران با تشکیل قرارگاه جهادی نوسازی مسکن درصدد است دستکم یکهزار گروه حلقه میانی داوطلب برای تسهیل نوسازی واحدهای مسکونی فرسوده را آموزش دهد و اکنون در حال آمادهسازی بستر نرمافزاری این موضوع است.
نظر شما