پای مریخی‌ها به ایران هم باز شد

حجت کمالی که از او به عنوان پدر شهاب سنگ ایران نام برده می شود در گفت وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا اظهار داشت: این شهاب سنگ مریخی شامل دو قطعه و در مجموع ۷۲ گرم است و پوسته آن احتمالا مربوط به زیر ۱۰۰ سال اخیر و کاملا تازه و سالم است. اصالت این دو قطعه شهاب سنگ مریخی به تایید دانشگاه سرژ (CEREGE) فرانسه رسیده و برای ثبت و دریافت شناسنامه در فهرست ثبت جهانی قرار گرفته است.

موزه شهاب سنگ ایران واقع در مجموعه فرهنگی هنری برج آزادی تهران صبح امروز سه شنبه میزبان آیین رونمایی از دو قطعه ارزشمند شهاب سنگ مریخی با حضور جمعی از اهالی علم و فرهنگ است.

این شهاب سنگ های مریخی بسیار ارزشمند اخیرا و برای نخستین بار در یکی از مناطق کویر مرکزی ایران توسط مدیر موزه شهاب سنگ ایران کشف شده اند.

کمالی همچنین اظهار داشت: به دلیل اینکه همه دانشمندان و پژوهشگران به دنبال شهاب سنگ های مریخی هستند، ثبت جهانی شهاب سنگ مریخی رتبه ایران را به خصوص در حوزه علمی در دنیا ارتقاء خواهد داد.

ثبت جهانی ۳۸۵ قطعه شهاب سنگ به نام ایران

کمالی افزود: موزه شهاب سنگ ایران تقریبا پنج سالی می شود که بدنبال فعالیت های ۱۵ ساله در جمع آوری شهاب سنگ ها و همکاری های علمی و مکاتبات با دانشگاه های اورال روسیه، سرژ و مارسی فرانسه در زمینه ثبت جهانی شهاب سنگ های کشف شده، راه اندازی شده است.

وی در پاسخ به این سوال ایرنا که تاکنون چند قطعه شهاب سنگ به ثبت جهانی رسانده است، تصریح کرد: تا سال ۲۰۲۳ میلادی تعداد ۳۸۵ قطعه شهاب سنگ در پلتفرم جهانی در بولتن بین المللی شهاب سنگ به نام ایران به ثبت رسیده است.

این کاوشگر شهاب سنگ در کشورمان که در طول سال های گذشته شهاب سنگ های زیادی را برای امور پژوهشی به دانشگاه ها اهدا کرده است، افزود: کوچکترین شهاب سنگ کشف شده در ایران سه دهم گرم و بزرگترین آن نیز ۱۳۲ کیلوگرم است که هردو را خود من کشف کرده ام و هم اکنون در موزه شهاب سنگ ایران به نمایش گذاشته شده است.

سال ۲۰۱۶ سال طلایی شهاب سنگ ایران

کمالی با بیان اینکه، شهاب‌سنگ‌ها از نوع سنگی، آهنی یا سنگی-آهنی هستند، افزود: شهاب‌سنگ‌ها دارای دو سن یا طول عمر هستند؛ اول سنی است که زمان جداشدن از سیاره مادر و مسافتی را که پیموده تا به زمین سقوط کند، شامل می شود و دوم سنی است که از زمان سقوط در سطح زمین باقی می‌ماند.

وی در پاسخ به این سوال که چند نوع شهاب سنگ در دنیا وجود دارد و نحوه شناسایی آن به چه شکلی است، توضیح داد: ویژگی شهاب سنگ ها این است که معمولا جذب آهن ربا می شوند و از سنگ های زمینی سنگین تر و پوسته سوخته ای دارند.

مدیر موزه شهاب سنگ ایران افزود: البته بسیاری از سنگ های زمینی نیز به همین شکل هستند و به همین دلیل همه مردم به راحتی نمی توانند بدون داده های علمی، شهاب سنگ را تشخیص داده و شناسایی کنند.

کمالی در ادامه اظهار داشت: ایران تا پیش از سال ۲۰۱۶ در زمینه ثبت شهاب سنگ از بین ۱۳۶ کشور دنیا رتبه ۱۲۲ جهانی را داشت و در این زمینه کشوری غیرفعال بود.

وی افزود: این درحالی است که در مطالعات و پژوهش هایی که از سال ۲۰۰۰ تا سال ۲۰۱۶ میلادی روی شهاب سنگ ها داشته ایم، تعداد ۱۲۰۰ قطعه شهاب سنگ در کشورمان کشف کردیم که بالای ۲۰۰ قطعه آن در سال ۲۰۱۶ به ثبت جهانی رسید و جایگاه ایران با یکصد و بیست پله جهش به دومی جهان ارتقاء یافت و بر همین اساس از این سال به عنوان «سال طلایی شهاب سنگ ایران» نام برده می شود.

کدام مناطق ایران بیشتر شهاب سنگ می بارد؟

این کاوشگر و کارشناس حوزه شهاب سنگ کشورمان در پاسخ به این سوال که آیا اندازه یک شهاب سنگ در ثبت جهانی آن مهم است یا خیر گفت: اندازه استاندارد مشخصی برای ثبت جهانی شهاب سنگ وجود ندارد و این مسئله مهم محسوب نمی شود، بلکه تعداد آن مهم است حال ممکن است از یک گرم تا یک تن یا بیشتر و کمتر باشد که به عنوان یک شهاب سنگ ثبت جهانی می شود.

کمالی در ادامه در مورد اینکه در کدام مناطق کشورمان بیشتر شهاب سنگ می بارد نیز توضیح داد: شهاب سنگ ها در ایران بیشتر در مناطق کویری شامل کاشان، قم، یزد، سیستان و بلوچستان، کرمان و خراسان می بارد.

وی همچنین گفت: در شرایط کویری شهاب سنگ ها با گذشت زمان طولانی تری دچار فرسایش و تغییر شکل می شوند و به عبارتی ماندگاری شهاب سنگ ها در مناطق کویری بیشتر است.

کارشناس حوزه شهاب سنگ کشورمان در ادامه با بیان اینکه، چه از نظر علمی و چه قیمتی کمیاب ترین شهاب سنگ های جهان در درجه نخست مریخی و بعد شهاب سنگ های ماه محسوب می شوند، افزود: این بدان معنی است که اگر یک قطعه از مریخ در ایران کشف شود، خبر آن در تمام سازمان های زمین شناسی و در بین دانشمندان حوزه زمین شناسی انعکاس فراوانی خواهد داشت.

موزه دائمی شهاب سنگ سنگ ایران هم یازدهم تیرماه ۱۳۹۸ توسط این متخصص و کاوشگر شهاب سنگ در کشورمان در برج آزادی تهران دایر شد.

طبق گزارش ها ارزش شهاب سنگ های مریخی از آنجا مشخص می شود که از بین صدها هزار شهاب‌سنگ کشف شده‌ در سیاره زمین تنها ۱۸۸ قطعه شهاب‌سنگ از مریخ آمده‌اند.

رونمایی از کمیاب ترین سنگ جهان در موزه شهاب سنگ ایران

امروز قرار است در مراسمی از یک نوع سنگ از زیباترین و کمیاب ترین جواهرات جهان به نام الکساندریت (Alexandrite) برای نخستین بار در ایران رونمایی شود.

کمالی در خصوص این جواهر کمیاب به خبرنگار ایرنا گفت: الکساندریت در واقع یک نوع سنگ جواهر فوق العاده کمیاب و قیمتی از خانواده کریزوبریل (chrysoberyl) است که در بعضی موارد قیمت آن از الماس نیز با ارزش تر است.

وی با بیان اینکه، از مشخصات سنگ الکساندریت اصل، خاصیت تغییر رنگ و چندرنگی شدن آن تحت شرایط نوری مختلف است، در توضیح بیشتری افزود: البته زاویه دید نیز در مشاهده رنگ‌های مختلف از این سنگ تاثیر دارد؛ به طوری که این سنگ را در رنگ‌های زمردی (سبز)، بنفش، آبی، خاکستری، زرد، صورتی و قرمز می‌توان مشاهده کرد.

به گفته این پژوهشگر، سختی سنگ الکساندریت ۸.۵ و ضریب شکست نور آن بین ۱/۷۴۶ تا ۱/۷۷۵ است و این جواهر خاص و کمیاب دارای شناسنامه معتبر GIA به عنوان معتبرترین شناسنامه های جهان است و فقط برای جواهرات اصل و نچرال صادر می شود.

وی همچنین با بیان اینکه، محبوب‌ترین نوع سنگ الکساندریت، نوع برزیلی آن است که از معادن واقع در برزیل استخراج می‌شود، دلیل محبوبیت نوع برزیلی الکساندریت را شفافیت و خلوص بسیار بالای آن بیان کرد و گفت: این گوهر از معادن واقع در میانمار، سریلانکا، تانزانیا، آندرا پراد (نوع هندی) و ماداگاسکار (نوع آفریقایی) هم استخراج می‌شود.

این کاوشگر شهاب سنگ در کشورمان در ادامه گفت: به طور معمول سنگ الکساندریت در اندازه های زیر سه قیراط موجود است و نمونه‌های بالای سه قیراط بسیار کمیاب هستند، بزرگترین سنگ برش خورده‌ الکساندریت در مؤسسه اسمیتسونین (Smithsonian Institution Offices) واقع در واشنگتن با وزن ۶۵.۷ قیراط نگهداری می‌شود.