به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه در اختتامیه دومین همایش ملی معنویت‌های نوظهور که از سوی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد، با تبریک ایام رجبیه، دهه فجر و گرامیداشت یاد و خاطره شهدا اظهار داشت: معنویت نیاز ضروری انسان معاصر است چراکه انسان معاصر با بحران معنویت مواجه بوده و در کنار آن با بحران‌هایی مانند محیط زیست و خانواده روبرو است.
وی افزود: بحران معنویت پیوند وثیقی با بحران هویت دارد؛ البته مقصود از انسان معاصر، لزوماً انسان غربی نیست بلکه انسانی است که زیست مدرن و پست‌مدرن دارد. البته این نیز بدان معنا نیست که هر انسان مدرنی مشکل بحران معنویت دارد ولی ارکان مدرنیته مانند انسان‌گرایی و ذهنیت‌گرایی در ایجاد این بحران نقش به‌سزایی دارند.
خسروپناه با بیان اینکه افزایش زوال خانواده، طلاق، تجاوز به عنف، خودکشی، بحران خانواده، سرقت و ناامنی در جهان معلول بحران معنویت است، ادامه داد: معمولاً در تحلیل مشکلات اجتماعی، آن را به معیشت ارتباط می‌دهند و می‌گویند اگر معیشت مردم حل شود، مثلاً سرقت هم کم خواهد شد -که البته تأثیر هم دارد- ولی کم نیستند کسانی که دچار مشکلات مالی هستند و سالم زندگی می‌کنند که به خاطر بعد معنویت است، از طرف دیگر کم نیستند کسانی که مشکل مالی ندارند ولی در شغل خود امانتدار نیستند.
معنویت را باید الگوواره جدیدی در نظر داشت
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر اینکه معنویت را باید الگوواره جدیدی در نظر داشت، ادامه داد: معنویت چارچوب بینشی، کنشی و انگیزشی دارد، کمترین تاثیر معنویت، احساس آرامش است؛ اکنون غربی‌ها هم به کشورهایی مانند هند می‌روند تا از دنیای مدرن و بی‌خدا دور شوند. متأسفانه در این سال‌ها انواع مختلفی از عرفان‌های نوظهور عمدتا با شکاکیت معرفت‌شناختی و دنیاگرایی شکل گرفته‌اند، برخی از این عرفان‌ها از سرخ‌پوست‌ها الگو گرفته‌اند، برخی معتقدند که اگر انسان با موسیقی انس بگیرد، آرامش پیدا می‌کند. موسیقی هم به انسان آرامش می‌دهد ولی برخی از موسیقی‌ها می‌توانند آثار زیان‌بار برای انسان داشته باشند.
وی ادامه داد: بیشتر دستگاه‌های موسیقی ایرانی به انسان آرامش می‌دهد، ولی واقعا معنویت مدّنظر اسلام فراتر از اینهاست، برخی از اصحاب هنر با اینکه با هنر و موسیقی پیوند دارند اما دچار آسیب‌های جدی خانوادگی هستند. اگر موسیقی آرامش‌آفرین بود که نباید این مسائل را داشته باشیم؛ طبق آمار بیش از ۹۰ درصد جوانان ما موسیقی گوش می‌دهند ولی برخی از همین جوان‌ها با بحران هویت هم روبرو هستند اما نوجوانان و جوانانی که از این بحران عبور کرده‌اند، کسانی هستند که اهل اعتکاف، شب قدر و نماز اول وقت هستند.
استاد خسروپناه عنوان کرد: ما انسان‌های مدعی عقل، باید بپذیریم که خداوند سبحان که خالق ماست و بهتر از ما می‌داند که راه سلوک به سمت معنویت چیست. پس چرا باید برخی تجارب تلخ دیگران را تجربه کنیم؛ درست مانند معتادی که خواسته است اعتیاد را تجربه کند و در دامی گرفتار شده است که بیرون آمدن از آن گاهی ناممکن است. معنویات نوظهور قصد دارند مشکلی از مشکلات دنیایی را حل کنند ولی انسان تا آخرت‌اندیش نباشد و عقل معاد نداشته باشد، کاری از پیش نمی‌برد البته این حرف به معنای نفی عقل معاش نیست و اسلام عقل معاش و تجربه‌اندیش را نیز پذیرفته است.
الگوی حکمرانی معنویت اسلامی در جامعه نداریم
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد داد که در این نشست‌ها به دنبال حل مسائل کلان بود و گفت: الگوی حکمرانی معنویت اسلامی در جامعه نداریم، باید مشخص کنیم که با چه فرایند سیاستگذاری، تنظیم‌گری و تصدی‌گری می‌خواهیم تربیت معنوی را در نسل جدید ایجاد کنیم.
استاد خسروپناه با بیان اینکه باید مسائل معنویت شناسایی و برای حل آنها چاره‌اندیشی شود در این زمینه باید پژوهش‌های لازم صورت گیرد، اضافه کرد: حکمرانی به دنبال حل مسائل است؛ باید در این مسیر اثرسنجی و ارزیابی هم داشته باشیم که آیا تولیدات علمی توانسته در جامعه اثربخش باشد یا نه؟
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه باید رصدخانه معنویت در کشور ایجاد شود، گفت: کسانی که قبل از انقلاب را درک کرده‌اند، می‌دانند ما چیزی به نام شب‌های قدر، اعتکاف و... به این کیفیت امروزی را نداشتیم، امام (ره) به عنوان حکیم معنوی و اثربخش چون از نفس مطمئنه برخوردار بود و به جز خدا را نمی‌دید، بسیاری از جوانان را متحول کرد. عرفان دفاع مقدس چه بود که جوانان آن‌چنان با شور به میدان می‌آمدند؟ آیا ما توانسته‌ایم عرفان و معنویت دفاع مقدس را به تصویر بکشیم؛ جوانان اهل بکاء و نماز شب بودند و جان خود را تقدیم انقلاب کردند و آن وقت این همه مراکز پژوهشی و تبلیغات نبود ولی عقبه این مسائل، معنویتی بود که از سوی انسان‌های با معنویت تزریق می‌شد.
وی ادامه داد: دچار غفلت حکمرانی در عرصه معنویت هستیم و بیش از همه این غفلت در مسئولان نظام است؛ ممکن است بگوییم نوجوانان و جوانان نیازمند معنویت هستند ولی نیاز به معنویت در مسئولان بسیار بیشتر است.
استاد خسروپناه با طرح این پرسش که چرا برخی مسائل در کشور حل نمی‌شود؟ بیان کرد: به خاطر فقر معنویت برخی از مسئولان است؛ نمی‌گویم افراد خوبی نیستند و زحمت نمی‌کشند ولی معنویت بیش از این حدّ است؛ سردار سلیمانی با آن هم مشغله سنگین جریان مقاومت را بین‌المللی کرد، ولی باز نافله صبح را ترک نمی‌کرد؛ او فهمیده بود که این راز و نیاز و اهل معنا بودن است که می‌تواند نیروهای او را هم در برابر جنگ جهانی دشمنان که بخش زیادی از عراق و سوریه را گرفته بودند تجهیز کند وگرنه امکانات مادی مگر چقدر داریم؟ یک چیز می‌تواند مقاومت کند و آن معنویت اسلامی است، راه این سلوک هم فقط در قرآن و روایات است و اگر سراغ مسیر دیگری برویم بی‌نتیجه خواهیم بود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: باید ساحت معنویت قرآن و اهل بیت (س) را به همه معرفی کنیم، اگر مسئولان کشور معنویت را در جان خود تقویت کنند قطعاً روی جوانان و مردم هم مؤثر خواهد بود؛ وقتی حاکمان اصلاح شوند مردم اصلاح می‌شوند و اگر مردم اصلاح شوند خانواده ایشان هم اصلاح خواهند شد.
نظر شما