به گزارش خبرنگار ایرنا، شناخت همه ما ایرانی‌ها از نظامی مثنوی‌سرا و شیرین‌سخن به آغاز کتاب درسی سالهای اول دبستانمان برمی‌گردد که "ای نام تو بهترین سرآغاز" اما پس از آن با عاشقانه‌های ماندگار لیلی و مجنون و شیرین و فرهادش شناخته شد و با مخزن‌الاسراری مه سرهای نهفته بسیاری برای اهل عرفان و اخلاق دارد.
اما پنج‌گنج نظامی تنها گوشه‌ای از آنچیزی است که حکیم نظامی برای زبان فارسی به یادگار گذاشت، آنطور که استاد ادبیات دانشگاه شیراز می‌گوید، تاثیر او در گسترش زبان فارسی گسترده است و بر زبان و ادب صدها شاعر ایرانی و غیر ایرانی نیز اثر گذاشته است.
ردپای نظامی در شعر پارسی‌سرایان آنسوی مرزها
به گفته محمد مرادی استاد ادبیات دانشگاه شیراز پارسی زبانان از ایران تا هندوستان و تاجیکستان و افغانستان حکیم نظامی را می‌شناسند و بیش از آن، شعر نظامی به گستره فارسی در کشورهایی استقلال یافته جنوب روسیه و شرق و جنوب اروپا نیز شناخته شده است.
او اظهار کرد: در شهرت حکیم نظامی همین بس که اگر در قرن ششم می‌زیسته، اما در قزن هفتم بسیاری از شاعران هندوستان بیش از ۲ هزار کیلومتر آن‌سوتر به شیوه او شعر گفته‌اند یا شاعرانی شیرازی در قرن هفتم و بویژه هشتم، سبک او را پیش برده‌اند.
مرادی ادامه داد: شاید بتوان گفت بخشی از گسترش زبان فارسی در هندوستان و دیگر کشورها به تاثیر اشعار نظامی و زبان شیوای او بوده است؛ از گذشته در قلمرو زبان فارسی از هند تا بلغارستان و شمال غربی چین تا قسمت‌هایی از شاخ آفریقا اشعاری از این شاعر فارسی‌گو در حوزه‌های مختلف روایت شده است.
استاد ادبیات دانشگاه شیراز یادآور شد: خمسه یا پنج‌گنج نظامی را همه می‌شناسیم که مشهورترین آثار او است اما بزرگی این آثار سبب شده تا ما بسیاری از اشعار غیر مثنوی او مانند دیوان نظامی را فراموش کنیم؛ اینکه :" غزل های نظامی بر تو خواندم نگیرد در تو هیچ افسونم، ای دوست" و غزل نظامی از دیرباز در ادب فارسی بلندآوازه بوده است.
ضرورت‌هایی برای پاسداشت نظامی در ادب فارسی
به عقیده رئیس دانشکده زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، نظامی ویژگی‌هایی دارد که پرداختن به آن را ضرورت می‌بخشد؛ از یک نظر تاثیری است که نظامی بر شعر فارسی داشته و ما صدها شاعر را از کشورهای گوناگون و نقاط مختلف کشور می‌شناسیم که کوشیده‌اند به سبک او شعر بسرایند.
مرادی افزود: در کنار این، حضور نظامی را در معماری خود به صورت ویژه می‌بینیم، داستان‌های نظامی وارد معماری ما شده، طوری که عبدی بیک نویدی، شاعر شیرازی به شیوه نظامی ابینه را توصیف می‌کند و شواهد نشان میدهد که ابعاد گسترده‌ای از نقاشی و معماری‌ها ایرانی برآمده از آثار نظامی است.
او درباره ارتباط دیرینه فارس با آثار حکیم نظامی، توضیح داد: فارس از دیرباز با آثار نظامی پیوند داشته چنانکه از قرن هشتم به دلیل امنیت شیراز، یکی از پایگاه‌های نوشته شدن و انتشار این آثار در قلمرو زبان فارسی بوده و بسیاری از نسخه‌های مشهور این شاعر مشهور، در این استان نوشته و تصویرگری شده است و بسیاری از تاجرانی که این نسخه‌ها را برای مخاطبانش به سوغات می‌برده‌اند.
گرامیداشت هفته نظامی؛ قدردانی از یک عنصر هویتی ایرانی
اینهمه برخی از دلایلی است که پاسداشت نظامی حکیم را ضرورت می‌بخشد و اکنون ۲ سال است که فارس در کنار برخی دیگر از استان‌های کشور برگزار کننده "هفته فرهنگی و هنری نظامی" شده است.
آنطور که مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس گفت: در این ۲ سال که فارس هفته نظامی را گرامیداشت، متوجه وجوه جدی شخصیت بزرگ این شاعر نامدار قرن ششم شدیم که نشان دهنده غفلت‌های گذشته است.
به گفته حمیدرضا قانعی، توجه سیاسی که کشورهای همسایه به شخصیت نظامی، سبب شد تا توجه ما بیشتر به داشته‌های هویتی‌مان جلب شود؛ اکنون در قالب هفته فرهنگی هنری نظامی در فارس مجموعه علمی دانشگاه شیراز و دستگاههای فرهنگی هنری استان بیش از بیش به آن توجه کرده و میکوشند تا جامعه را با اندیشه‌های گرانسنگ این شاعر قرن ششم آشنا کنند.
او اظهار کرد: گوشه گوشه فرهنگ ما در حوزه‌های معماری و در فرشهای ایرانی نمایان‌گر آثار و اشعار نظامی است چنانکه نگارههای لیلی ومجنون او بر قالی‌ها نقش بسته است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس تاکید کرد: به واقع جای آن را داشت تا پاسداشتی از حکیم نظامی داشته باشیم و فارس به واسطه نزدیکی به شعر و ادب، هفته نظامی را جدی‌تر و پررنگ‌تر برگزار می‌کند.
قانعی گفت: همانگونه که مقام حافظ و سعدی را پاس می‌داریم، پاسداشت شاعر بزرگی چون نظامی را نیز در این استان شایسته، برگزار می‌کنیم.
او از رسانه ها نیز خواست تا در گفت‌وگو با اهالی فن و نظامی‌پژوهان و تولید محتوا درباره اندیشه این شاعر بزرگ، اجازه ندهند تلاش‌های کسانی که میکوشند شخصیت‌های هویت‌دار ایران را به خود منتسب کنند، به نتیجه برسد.
در هفته فرهنگی و هنری نظامی فارس چه می‌گذرد؟
در هفته فرهنگی هنری حکیم نظامی در فارس جشنواره‌ای از شعر و ادب ، پوشها و هنرآفرینی‌ها و ساز و نوا و سخنرانیهای علمی برپا است.
به گفته معاون امور فرهنگی و رسانه‌ای اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس، برنامه‌های هفته فرهنگی و هنری نظامی، در ۲ بخش اجرایی و علمی برگزار می‌شود، بعد علمی آن در قالب سخنرانیها با همکاری دانشگاه شیراز دنبال می‌شود و بخش اجرایی نیز با همکاری حوزه هنری، اداره کل کتابخانه‌های عمومی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فارس و موسسه هنری برگزار می‌شود.
غلامرضا خوش‌اقبال عنوان کرد: این برنامه‌ها شامل پویش‌های کودک و نوجوان بر اساس چهار شعر معروف از نظامی، استقبال شاعرانه حوزه ادبیات با عنوان "قلب زمین"، بداهه نویسی خوشنویسی از اشعار این شاعر فارسی گو با همراهی انجمن خوشنویسی فارس و اجرای ارکستر سمفونیک فارس از اشعار نظامی با تنوعی از دستگاههای موسیقی است.
او اضافه کرد: در شهرستانهای فارس نیز برنامه‌های متعدد فذهنگی و هنری هفته نظامی از ۱۴ تا ۲۰ اسفندماه برگزار می‌شود.
پنج‌سخنرانی علمی؛ برگی از توان پژوهشی نظامی پژوهان فارسی
رئیس دانشکده ادبیات و زبان فارسی دانشگاه شیراز درباره بخش علمی هفته حکیم نظامی در فارس گفت: گستردگی حوزه‌های حضور زبانی و فرهنگی و اندیشگانی نظامی در حیات ایرانی‌ها، ما را بر آن داشت تا مجموعه سخنرانی‌هایی را به صورت ضبط شده برای انتشار گسترده در هفته فرهنگی هنری نظامی در نظر بگیریم که اینها بخشی از بررسی‌هایی است که می‌توان درباره این شاعر بلندآوازه کرد.
او ادامه داد: چنانکه سخنرانی درباره سینما و نظامی کمتر اتفاق افتاده اما می‌دانیم که در دوره‌های مختلف بسیاری از نمایشنامه‌های ایرانی اقتباسی یا متاثر از آثار و سروده‌های نظامی بوده و در سینما نیز جلوه اشعار نظامی را به شیوه‌های مختلف دیده‌ایم.
مرادی عنوان کرد: سخنرانیهای علمی هفته فرهنگ و هنر نظامی در فارس عبارتند از: تاثیر داستان‌های نظامی در هنر و معماری فارس از سوی مهدی پارسایی پژوهشگر و منتقد معماری فارس، روایت ادبیات در قالی‌های بهرام شاهی از شهدخت رحیم‌پور، بازنویسی آثار نظامی در ادبیات کودک و نوجوان از معصومه مرادی، تاثیر آشکار و پنهان نظامی بر ادبیات معاصر از سوی مهدی فاموری و سر در خوشاب برآمده با موضوع شعر نظامی و تاثیرگذاری بر شاعران فارس از قرن هفتم از سوی محمد مرادی .
او اظهار کرد: این برگی از بخشی از توانایی‌های پژوهشی نظامی‌پژوهان استان فارس است و در حوزه‌های پایان نامه، رساله و کتاب اتفاقات مثبتی افتاده است.
آنطور که استاد ادبیات دانشگاه شیراز گفت: این سخنرانیها قرار است که در آپارات فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس و دیگر بسترهای فضای مجازی منتشر شود و در نگاهی بلندمدتتر، این سخنرانیها پیاده و مکتوب شوند و در قالب ویژه نامه‌ها در اختیار مخاطبان و آرشیو کتابخانه‌ها نیز قرار گیرد.
سازهای ارکستر سمفونیک فارس برای حکیم نظامی کوک می‌شود
یکی دیگر از برنامه‌های هنری که قرار است ۲۰ اسفندماه، در هفته فرهنگی و هنری نظامی در شیراز برگزار شود، اجرای ارکستر سمفونیک فارس است.
با همراهی فرهنگ و ارشاد فارس ظرفیت بزرگ ارکستر سمفونیک فارس از یادروز سعدی به کارگرفته شد و در یادروز حافظ شیرازی ادامه یافت، هفته گذشته نیز شاهد اجرایی از این ارکستر فارسی با موضوع خرد و اشعار فردوسی حکیم بودیم.
اکنون اشعاری از حکیم نظامی دستمایه یک "اُپرت" از ارکستر سمفونیک فارس قرار گرفته و به مناسب یادروز این مثنوی‌سرای فارسی به روی صحنه می‌رود.
به گفته رهبر ارکستر سمفونیک فارس این اپرت با همراهی گروه کر و در دستگاههای ماهور، چهارگاه، دشتی، بیات ترک و دیگر دستگاههای آوازی اجرا می‌شود.
ابراهیم بذرافکن گفت: این برنامه در تالار حافظ اجرا می‌شود و از هم اکنون نیز بلیت‌فروشی برای آن در سایت ایران تیکت آغاز شده است.
هفته نظامی علاوه بر گرامیداشت یاد مثنوی‌سرای بزرگ قرن ششم و پاسداشت خدمتی که او به زبان و ادب فارسی کرده، نشاط هنری و ادبی را هم به شیراز و برخی دیگر از شهرهای فارس می‌آورد.
به گفته مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس آغاز هفته فرهنگی هنری نظامی اتفاقی میمون بود که به این بهانه فرهنگ و هنر فارس از ایستایی دور شد و امید است شاهد برنامه‌های ارزشمند باشیم.
نظر شما