برای بسیاری از فعالین بازار کار این مهم است که بدانند اصطلاحات داخل فیش حقوقی چیست و چطور محاسبه می‌شوند؟ ما در این مقاله در خصوص دو مفهوم اصلی حقوق، یعنی حقوق خالص و ناخالص نوشته‌ایم:
تعریف دقیق حقوق و دستمزد
شاید بهتر باشد ابتدا بدانیم به چه چیزی حقوق و دستمزد می‌گویند؟ حقوق و دستمزد به مجموع پرداخت‌هایی گفته می‌شود که یک کارفرما به یک کارمند برای انجام کار خود می‌پردازد. این مورد شامل حقوق پایه، مزایا و کسورات است. حقوق پایه مبلغی است که در قبال انجام کار اصلی به کارمند پرداخت می‌شود. مزایا اقلام اضافی هستند که به حقوق پایه اضافه می‌شوند. مزایای متداول عبارتند از:
- حق مسکن
- حق اولاد
- حق ایاب و ذهاب
- حق لباس
- حق اضافه کار
- حق سنوات
حقوق خالص چیست؟
حقوق خالص به معنای درآمد یا دستمزدی است که یک فرد پس از کسر هرگونه مالیات، عوارض، حق بیمه و هزینه‌های دیگری که بر درآمد او اعمال می‌شود، دریافت می‌کند. به عبارت دیگر، حقوق خالص مقداری است که در نهایت به عنوان درآمد قابل استفاده و قابل دریافت توسط فرد باقی می‌ماند.
برای محاسبه حقوق خالص، درآمد اولیه فرد (مثلا حقوق ماهیانه) به مبلغ کلی تبدیل می‌شود و سپس از آن مبلغ، هزینه‌های مختلفی که ممکن است بر درآمد او اعمال شود، کسر می‌شود. به عنوان مثال، مالیات درآمد، عوارض مالیاتی، حق بیمه، کارمزد و سایر کسورات قانونی و قراردادی ممکن است از درآمد فرد کسر شوند تا به حقوق خالص برسیم.
تعریف دقیق حقوق خالص ممکن است بر اساس قوانین، مقررات و معیارهای مالی مختلف در هر کشور و حتی در هر سازمان متفاوت باشد. بنابراین، این تعریف به میزان کسورات مالیاتی و هزینه‌های دیگری که در کشور یا سازمان مربوطه بر درآمد اعمال می‌شود، بستگی دارد.
حقوق ناخالص چیست؟
حقوق ناخالص به معنای مقدار کلی درآمد یا دستمزدی است که یک فرد براساس قرارداد کاری یا توافقات مشابه دریافت می‌کند، بدون در نظر گرفتن هرگونه کسری یا کسورات مالیاتی و هزینه‌های دیگری که ممکن است بر درآمد او اعمال شود.
به طور کلی، حقوق ناخالص شامل درآمد اصلی فرد می‌شود که ممکن است شامل حقوق پایه، پاداش، مزایا، پاداش‌های عملکرد، ساعات اضافه کاری و سایر پرداخت‌های مستقیم به عنوان مقابل خدمات ارائه شده باشد. این مبلغ در ابتدا به عنوان حقوق ناخالص شناخته می‌شود.
بعد از محاسبه حقوق ناخالص، از آن مبلغ ممکن است کسورات مالیاتی و هزینه‌های دیگری که قانون یا سازمان مربوطه تعیین کرده است، کسر شود تا به حقوق خالص برسیم. به عبارت دیگر، حقوق ناخالص مبلغی است که فرد بر اساس قرارداد کاری یا توافقات مشابه مندرج در قرارداد، قبل از کسر هرگونه مالیات و هزینه‌های مرتبط دریافت می‌کند. تعریف دقیق حقوق ناخالص نیز می‌تواند بستگی به قوانین، مقررات و معیارهای مالی مختلف در هر کشور و حتی در هر سازمان داشته باشد. بنابراین، این تعریف ممکن است بر اساس قوانین مالیاتی و قوانین کاری مربوطه در هر کشور و سازمان متفاوت باشد.
محاسبه حقوق و دستمزد
محاسبه حقوق و دستمزد به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:
۱- محاسبه حقوق پایه ۲- محاسبه سایر اقلام حقوق و دستمزد
محاسبه حقوق پایه
حقوق پایه مبنای محاسبه سایر اقلام حقوق و دستمزد است. حقوق پایه معمولا بر اساس توافق بین کارمند و کارفرما تعیین می‌شود. این مورد معمولا بر اساس یکی از روش‌های زیر تعیین می‌شود:
- حقوق ثابت: در این روش، حقوق پایه برای همه کارمندان به صورت یکسان تعیین می‌شود.
- حقوق متغیر: در این روش، حقوق پایه بر اساس عواملی مانند عملکرد کارمند، تجربه کارمند و تخصص کارمند تعیین می‌شود.
محاسبه سایر اقلام حقوق و دستمزد
سایر اقلام حقوق و دستمزد شامل مزایا، کسورات و مالیات است. مزایا به حقوق پایه اضافه می‌شوند تا حقوق پرداختی به کارمند تعیین شود. کسورات و مالیات از حقوق پرداختی کسر می‌شوند تا حقوق خالص کارمند تعیین شود.
مزایا
مزایا اقلام اضافی هستند که به حقوق پایه اضافه می‌شوند. مزایای متداول عبارتند از:
- حق مسکن: به کارمندانی که در مناطق دورافتاده کار می‌کنند، حق مسکن پرداخت می‌شود.
- حق اولاد: به کارمندانی که فرزند دارند، حق اولاد پرداخت می‌شود.
- حق ایاب و ذهاب: به کارمندانی که از محل سکونت خود برای رفتن به محل کار هزینه می‌کنند، حق ایاب و ذهاب پرداخت می‌شود.
- حق لباس: به کارمندانی که لباس مخصوص کار می‌پوشند، حق لباس پرداخت می‌شود.
- حق اضافه کار: به کارمندانی که بیش از ساعات کاری معمول کار می‌کنند، حق اضافه کار پرداخت می‌شود.
- حق سنوات: به کارمندانی که بیش از یک سال سابقه کار دارند، حق سنوات پرداخت می‌شود.
کسورات
کسورات اقلام از حقوق پرداختی کسر می‌شوند. کسورات متداول عبارتند از:
- مالیات: به عنوان یک شهروند، همه افراد باید مالیات بر درآمد پرداخت کنند.
- بیمه تامین اجتماعی: بیمه تامین اجتماعی برای تامین هزینه‌های بازنشستگی، بیماری و بیکاری پرداخت می‌شود.
- بیمه حوادث شغلی: بیمه حوادث شغلی برای جبران خسارت‌های ناشی از حوادث شغلی پرداخت می‌شود.
- بیمه عمر: بیمه عمر برای جبران خسارت‌های ناشی از فوت پرداخت می‌شود.
- وام‌های شخصی: اگر کارمند وام شخصی از شرکت دریافت کرده باشد، مبلغ وام از حقوق پرداختی کسر می‌شود.
محاسبه حقوق خالص
حقوق خالص حقوق پرداختی به کارمند پس از کسر کسورات است. فرمول محاسبه حقوق خالص به صورت زیر است:
حقوق خالص = حقوق پایه + سایر مزایا - کسورات
تفاوت‌های اساسی بین حقوق خالص و حقوق ناخالص
محاسبه
- حقوق ناخالص معمولاً به عنوان مبلغ کلی درآمد فرد در نظر گرفته می‌شود بدون در نظر گرفتن کسورات و کسری‌های مالیاتی و هزینه‌های دیگر.
- حقوق خالص محاسبه می‌شود با کسر کسورات مالیاتی و هزینه‌های دیگری که ممکن است بر درآمد فرد اعمال شود. این محاسبه شامل مالیات درآمد، عوارض مالیاتی، حق بیمه، کارمزد و سایر کسورات قانونی و قراردادی است.
مبلغ دریافتی
- حقوق ناخالص مبلغی است که فرد بر اساس قرارداد کاری یا توافقات مشابه قبل از کسر هرگونه مالیات و هزینه‌های مرتبط دریافت می‌کند.
- حقوق خالص مبلغی است که فرد پس از کسر کسورات مالیاتی و هزینه‌های دیگر، به عنوان درآمد قابل استفاده و قابل دریافت باقی می‌ماند.
عوامل مرتبط
- حقوق ناخالص معمولاً با قوانین و توافقات مربوط به حقوق کارمندان و قراردادهای کاری مرتبط است.
- حقوق خالص معمولاً با قوانین مالیاتی و مقررات مربوط به کسورات مالیاتی و هزینه‌های دیگر مرتبط است.
استفاده و دریافت
- حقوق ناخالص معمولاً به عنوان مبلغ اولیه دریافتی فرد و به منظور محاسبه حقوق خالص استفاده می‌شود.
- حقوق خالص معمولاً به عنوان مبلغ نهایی واقعی که فرد به صورت قابل استفاده دریافت می‌کند، استفاده می‌شود.
جمع‌بندی
حقوق ناخالص بیانگر مبلغ کلی درآمد است، در حالی که حقوق خالص نشان دهنده مقدار ی از درآمد که پس از کسر هزینه‌ها و کسورات مالیاتی باقی می‌ماند، است. تفاوت اصلی بین این دو مفهوم در نحوه محاسبه و دریافت مبالغ است و حقوق خالص در واقع حقوق ناخالص منظور شده پس از کسر کلیه کسورات و هزینه‌های مرتبط با مالیات و بیمه و سایر موارد مشابه است. چنانچه قصد مطالعه مطالب بیشتر در این خصوص دارید می‌توانید به سایت حسابو مراجعه کنید و خدمتی دیگر که این سایت انجام داده است محاسبه عیدی، اضافه کاری، سنوات و محاسبه بازخرید مرخصی را به صورت آنلاین انجام می دهد و شما می توانید با کارشناسان فروش در ارتباط باشید.
سایت:https://hesabo.com
تلفن: ۵۲۱۸۲ - ۰۲۱
آدرس:تهران، خیابان ولیعصر، مجتمع افق، پلاک ۲۳۱۳، طبقه اول
*** محتوای این مطلب تبلیغاتی است و ایرنا مسئولیتی درباره آن ندارد.
نظر شما