به گزارش خبرنگار ایرنا، با توجه به تنش‌های آبی ناشی از خشکسالی‌های پی درپی، تاکید بر کشت گلخانه‌ای و استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری در این زمان، ضمن پیشگیری از هدررفت بخش بزرگی از منابع آبی می‌تواند مسیر برون‌رفت از این چالش را هموار و در مدیریت بهینه آب اثرگذاری مستقیم داشته باشد.
تولید محصولی در خارج از فصل، کاهش هزینه تولید نسبت به کشت در فضای باز، استفاده بهینه از نهاده‌های کشاورزی همچون آب، بذر، کود، سموم، کنترل بیماری‌ها، آفات، آلودگی‌های احتمالی واشتغال‌زایی از جمله مزایای کشت گلخانه‌ای است.
گلخانه محیط کِشتی است که در آن تغییرات دما، رطوبت، نور در محدوده مورد نیاز گیاه کنترل می‌شود تا محصولی مناسب از لحاظ کمی و کیفی تولید شود؛ کشت گلخانه‌ای به عنوان یک روش کاربردی با بازده بالا در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه کشاورزان قرار گرفته است.
آینده از آن کشت گلخانه‌ای
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری می گوید: در گذشته با توجه به شرایط اقلیم و بارش‌ها و تامین آب مناسب کشاورزی با محصولات پرآب بر انجام می‌شد اما طی ۲ دهه گذشته با توجه به خشکسالی‌ها، تغییر شرایط اقلیم، کاهش میزان بارش‌ها و خشک شدن بسیاری از چاه‌ها و قنات‌ها برای بهره‌وری بهتر از آب، ایجاد اشتغال و کسب درآمد بهتر برای کشاورزی کشت در قالب گلخانه‌ها مورد تاکید قرار گرفت.
ابراهیم شیرانی در گفت و گو با ایرنا افزود: وسعت گلخانه‌های چهارمحال و بختیاری تا سال ۹۵ حدود ۱۲ تا ۱۳ هکتار بود که اکنون با بهره برداری از طرح‌های در دست اجرا به ۱۰۰ هکتار افزایش یافته است و با توجه به ارتقای کیفی و کمی محصولات تولیدی و اشتغال مستقیم و غیر مستقیم موثر به ازی هر هکتار ۳۰ نفر نشان می‌دهد آینده در بخش کشاورزی از آن گلخانه‌ها است.
گلخانه‌های چهارمحال و بختیاری در مسیر توسعه
با توجه به مزایای توسعه گلخانه‌ها از لحاظ کیفیت وکمیت محصول، اکنون توسعه این زیرساخت به عنوان یک اولویت از سوی دولت‌ها پیگیری می‌شود به گونه‌ای که سطح گلخانه‌های استان از۳۰ به ۱۰۰ هکتار افزایش یافته و همچنین ۶۰ هکتار نیز در دست احداث قرار دارد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری می‌گوید: با توجه به استقبال صورت گرفته در بخش توسعه کشت گلخانه‌ای، هدف‌گذاری انجام شده ۵۰۰ هکتار گلخانه برای یک دوره چهار ساله است که تاکنون ۷۵۰هکتار جواز تاسیس برای شهرک‌ها، مجتمع‌ها و متقاضیان صادر شده است.
حسین برزگر در گفت و گو با ایرنا افزود: مجموع میزان سرمایه‌گذاری انجام شده دربخش گلخانه‌ها (بهره‌برداری و احداث) ۲۰ هزار میلیارد ریال است که از این میزان معادل ۱۱هزار میلیارد ریال بهره‌برداری و مابقی نیز در دست اجرا قرار دارد.
برزگر ادامه می‌دهد: با اصلاح ساختارها، اکنون انجمن پیمانکاران گلخانه‌ها استان با بیش از۲۰ پیمانکار و ۱۸ شرکت مشاور رتبه‌دار فعال شده و همچنین ۱۴ شخصیت حقیقی و حقوقی در حوزه نظارت و اصلاح فرایندها نیز از مرحله جواز تاسیس تا بهره‌برداری فرایند احداث گلخانه را نظارت می‌کنند.
او به این نکته نیز اشاره می‌کند که با توجه به روند توسعه گلخانه‌ها در استان چهارمحال و بختیاری این استان توانسته طی سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ رتبه نخست توسعه گلخانه‌های کشور را از آن خود کند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی می‌گوید: توسعه گلخانه‌ها از جمله مهمترین شاخص‌هایی به شمار می‌رود که می‌توان از این طریق حوزه اشتغال را فعال و در حوزه بهره‌وری آب از آن بهره برد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری با اشاره به روند افزایشی تولیدات گلخانه‌ای این استان ادامه می‌دهد: تولیدات گلخانه‌ای استان در بخش سبزی و صیفی‌جات از ۲ هزار و ۵۰۰ تن در ابتدای دولت سیزدهم به ۱۵ هزار تن و گل‌های شاخه بریده را نیز از۱۰ به نزدیک ۲۰ میلیون افزایش یافته است.
اما با وجود همه تمهیدات انجام شده و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم به سراغ تعدادی از گلخانه‌داران استان رفتیم تا مشکلات و نیازهای آن‌ها را مورد بررسی قرار دهیم.
پاسخگو نبودن روش‌های سنتی کشاورزی
امروز کشت به شیوه سنتی با توجه به کمبود آب و خشکسالی‌های پیاپی جواب‌گو نیست و باید به سمت کشاورزی مدرن که کشت گلخانه‌ای بخشی از این شیوه است حرکت کرد؛ این بخشی از سخنان یکی از گلخانه‌داران چهارمحال و بختیاری است.
ایرج وجدی می‌گوید: با توجه به داشتن ایی سی مناسب آب، نور و زمین‌های حاصل‌خیز شرایط مناسبی برای کشت و توسعه گلخانه‌ها در این استان وجود دارد اما این صنعت نوپا در استان با وجود همه اقدامات انجام شده از سوی مسوولان اما با مشکلاتی روبرو است که اگر دست اندرکاران امر در این خصوص گام‌های اساسی بردارند به طور حتم بخش مهمی از اشتغال و رونق اقتصادی استان از طریق فعالیت گلخانه‌ها تامین می‌شود.
قانونی که نادیده گرفته می‌شود
از نظر این گلخانه‌دار، تامین وثیقه برای دریافت تسهیلات مورد نیاز از مهمترین مشکلات فعالان این بخش به شمار می‌رود که با توجه به تاکید قانون‌گذار روان‌سازی امور در این خصوص الزامی است.
او می‌گوید: براساس قانون بانک‌ها باید محل اجرای طرح را به عنوان وثیقه بپذیرند در حالی که هم اکنون بخش جزیی بین ۲۵ تا ۴۰ درصد از محل اجرای طرح به عنوان وثیقه پذیرفته می‌شود وبرای ۶۰ تا ۷۰ درصد مابقی نیز باید وثیقه‌های دیگری ارائه شود.
داشتن سندیکا یا تعاونی مهمترین مطالبه گلخانه داران
از نظر وجدی نبود سندیکا و یا تعاونی برای خرید تضمینی محصول تولیدی گلخانه‌ها در شرایط خاص را از دیگر مشکلات و تنگناهای فعالان این بخش عنوان می‌کند.
به گفته او، به دلیل نبود سندیکا یا تعاونی در بخش محصولات گلخانه‌ای، گلخانه‌داران در برخی شرایط خاص که امکان فروش محصول خود را ندارند مجبور می‌شوند به خواسته دلالان تن بدهند و حاصل زحمت خود را به قیمت ناچیزی که آن‌ها تعیین می‌کنند بفروشند.
وجدی می گوید: فلفل، گوجه و خیار از جمله محصولات گلخانه‌ای تولیدی در چهارمحال و بختیاری است که سال گذشته با وجود اینکه قیمت فلفل ۷۰۰ هزار ریال بود اما ۱۰ واحد سورتینگ استان همجوار یک شبه در اطلاعیه‌ای اعلام کردند که بیش از ۱۷۰ هزار ریال بابت این محصول به تولید کنندگان استان پرداخت نمی‌کنند و ما مجبور به فروش محصول شدیم.
بیمه ؛ اصلی ضروری برای گلخانه‌ها
از نظر وجدی، چهارمحال و بختیاری به عنوان یک استان بادخیز شناخته می‌شود با توجه به اینکه گلخانه‌ها از پلاستیک هستند امکان و احتمال تخریب ۱۰۰ درصدی آن‌ها در اثر وزش باد وجود دارد در این شرایط حمایت بیمه از تولیدکنندگان این بخش مهمترین مساله‌ای است که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی در خصوص تامین کود و سم مورد نیاز گلخانه‌داران می‌گوید: با توجه به نیاز گلخانه‌داران به کودهای مخصوص و برخی ریزمغذی‌ها؛ بیشتر کودها و ریزمغذی‌های مورد نیاز به صورت قاچاق تامین و باید پول هنگفتی بابت تامین آن‌ها پرداخت شود.
این گلخانه‌دار با اشاره به قیمت گزاف کود و برخی ریزمغذی‌ها توضیح می‌دهد: امروز برای تامین یک لیتر ریزمغذی ۱۰ میلیون ریال و برای یک لیتر سم باید ۲۰ میلیون ریال هزینه کرد که این ارقام در کنار سایر هزینه‌های دیگر موجب می‌شود کار گلخانه‌داری برای تولید کننده بسیار گران تمام شود.
وجدی در خصوص دریافت وام و برخی مشکلات در خصوص بازپرداخت اقساط کشاورزان یادآور می‌شود: در برخی شرایط حساس با وجود اینکه مجلس به کشاورزان از جمله گلخانه‌دارانی که امکان بازپرداخت اقساط خود را ندارند امهال می‌دهد اما بانک متقبل این مساله نشده و به سراغ ضامن می‌رود.
مدیرعامل تعاونی گلخانه‌داران چهارمحال و بختیاری می‌گوید: نهاده‌ها و برخی از کودهای مورد نیاز گلخانه‌ها در سال‌جاری با افزایش قیمت ۲ تا سه برابری روبرو شده و این افزایش قیمت با توجه به کاهش قیمت محصول می‌تواند برای گلخانه داران مشکلاتی را به دنبال داشته باشد.
حبیب‌الله نوربخش معتقد است: در مقابل افزایش قیمت نهاده‌های مورد نیاز برای گلخانه‌ها، قیمت محصول افزایش چندانی نداشته است که البته در این شرایط که قیمت انرژی ارزان است و محصول تولیدی نیز به دلار فروخته می‌شود هزینه‌ها سر به سر می‌شود اما در آینده اگر با افزایش هزینه انرژی روبرو شویم به طور قطع این تناسب نداشتن قیمت نهاده‌ها با قیمت فروش می‌تواند آسیب زا باشد.
وجود برخی ساز و کارهای دست و پا گیر
یدالله کریمیان یکی دیگر از گلخانه‌داران روستای کاکُلَک که نخستین گلخانه ۵۰ خود را در سال ۶۷ به صورت آزمایشی و با استفاده از هیزم برای بخاری راه اندازی کرد و با پدیدار شدن خشکسالی نیز نخستین گلخانه صنعتی خود را در سال ۸۲ راه‌اندازی کرد، می‌گوید: با توجه به فراهم بودن بازار مناسب برای فروش محصولات گلخانه‌ای در کشورهای حوزه خلیج فارس امروز یک باب گلخانه او به ۳۹ باب افزایش یافته است.
از نظر این گلخانه‌دار با گذر زمان و تعریف برخی ساز و کارها برای دادن برخی مجوزها و استعلام‌ها روند توسعه گلخانه‌ها با مشکلاتی روبرو شده و در مسیری که تولید کننده از جان و مال خود برای تامین امنیت غذایی استفاده می‌کند مجموعه ذیربط نیز باید با گلخانه دار همگام و هم مسیر باشد نه اینکه با تعریف برخی سازو کارها بیشتر موجب بروز مشکلاتی برای تولیدکننده باشد.
با تاسیس گلخانه در استان چهارمحال و بختیاری و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی به میزان یک بیستم؛ ۳۰ سال خشکسالی استان اصفهان به تاخیر می افتد و همچنین از فرونشست زمین نیز پیشگیری می‌شود
این گلخانه‌دار چهارمحال و بختیاری در خصوص پرداخت تسهیلات به گلخانه‌داران می‌گوید: چند سال پیش تسهیلات لازم از طریق صندوق توسعه با سود کم به گلخانه داران پرداخت می‌شد اما امروز جلو پرداخت این تسهیلات گرفته شده و تسهیلات پرداختی با سود ۲۰ درصد پرداخت می‌شود که مقرون به صرفه نیست.
نبود پایانه صادراتی؛ مهمترین نیاز گلخانه‌داران چهارمحال و بختیاری
یکی از ویژگی‌های محصولات گلخانه‌ای صادراتی بودن این محصولات است که ارزآوری قابل توجهی برای کشور به دنبال دارد و باید زیرساخت لازم برای این کار وجود داشته باشد این درحالی است که امروز این زیرساخت برای گلخانه داران چهارمحال و بختیاری وجود ندارد و گلخانه داران باید محصولات خود را برای صادرات به استان همسایه باید ارسال کنند.
از نظر این گلخانه‌دار نبود پایانه صادراتی در چهارمحال و بختیاری موجب تحمیل هزینه‌های گزاف و هنگفتی به گلخانه‌داران می‌شود در حالی که اگر این زیرساخت در استان ایجاد شود بخشی از هزینه‌های حمل و نقل را برای تولید کننده کاهش می‌دهد.
کریمیان با اشاره به نبود واحد سورتینگ و بسته‌بندی در چهارمحال و بختیاری معتقد است: اگر این زیرساخت مهم در استان مانند اصفهان و آستارا ایجاد شود بخش مهمی از مشکلات فعالان این بخش کاسته شده و همچنین گلخانه‌داران برای فروش محصول خود مجبور نیستند زیر بار هر قیمتی که واسطه‌ها تعیین می‌کنند بروند.
وی پایین آمدن قیمت محصول تولیدی را از دیگر مشکلات گلخانه‌داران استان عنوان می‌کند و معتقد است: سال گذشته قیمت فلفل حدود ۷۰۰ هزار ریال بود اما امسال این قیمت به ۱۷۰ تا ۳۰۰ هزار ریال کاهش یافت که این قیمت متناسب با هزینه‌ها و حتی پرداخت اقساط و سایر هزینه‌های جانبی نیست.
مدیرعامل تعاونی گلخانه‌داران چهارمحال و بختیاری با اشاره به فعالیت یک یا ۲ واحد سورتینگ در استان که در مراحل ابتدایی قرار دارند می‌گوید: سورتینگ‌داران بیرون از استان خدمات جذابی شامل پرداخت هزینه بذر، پیش پرداخت محصول، سموم و کود را به گلخانه‌داران ارائه می‌کنند همین امر موجب می‌شود سورتینگ داخل استان پا نمی‌گیرد چرا که سرمایه سنگینی برای این کار لازم است.
البته نوربخش در خصوص توسعه گلخانه‌ها این نگرانی را نیز داشت و آن این بود که هم اکنون همه چیز خوب و انرژی ارزان و به طور تقریبی به صورت مجانی است اما در آینده یکی از مشکلات گلخانه‌ها به طور یقین مشکل محدودیت عرضه و قیمت انرژی خواهد بود.
چهارمحال و بختیاری قابلیت تبدیل به قطب گلخانه‌های کشور را دارد
سید محمد سیدی یکی از گلخانه‌داران چهارمحال و بختیاری معتقد است: این استان در بلندترین سطح از دریا قرار دارد و همچنین از نور کافی و ایی سی خاک خوبی برخوردار است و قابلیت تبدیل شدن به قطب گلخانه‌های کشور را دارد.
از نظر این گلخانه‌دار استان اصفهان با اینکه به عنوان یک استان صنعتی شناخته می‌شود اما توانسته با ایجاد زیرساخت‌های لازم در بخش کشاورزی نیز رشد کند براین اساس چهارمحال و بختیاری نیز با توجه به قابلیت‌هایی که دارد و در برنامه‌های توسعه به عنوان یک استان کشاورزی معرفی می‌شود باید با تقویت زیرساخت‌های لازم از قابلیت خود در این بخش بهره لازم را ببرد.
سید محمد سیدی یکی از گلخانه‌داران چهارمحال و بختیاری معتقد است: این استان به دلیل اینکه در بلندترین سطح از دریا قرار دارد و همچنین از نور کافی و خاک مناسب برخوردار است و قابلیت تبدیل شدن به قطب گلخانه‌های کشور را دارد.
از نظر این گلخانه‌دار، استان اصفهان با اینکه به عنوان یک استان صنعتی شناخته می‌شود اما توانسته با ایجاد زیرساخت‌های لازم در بخش کشاورزی نیز رشد کند براین اساس استان چهارمحال و بختیاری نیز با توجه به قابلیت‌هایی که دارد و در برنامه‌های توسعه به عنوان یک استان کشاورزی معرفی می‌شود باید با تقویت زیرساخت‌های لازم از قابلیت خود در این بخش بهره لازم را ببرد.
تامین نقدینگی؛ مهمترین چالش گلخانه‌داران با توجه به شرایط اقلیمی از جمله بارش برف و وزش باد، گلخانه‌های استان نیاز به سازه‌های محکمی دارند که همین امر موجب شده بیشتر فعالان این بخش با مشکل و چالش نقدینگی روبرو شوند
برزگر توضیح می‌دهد: سازه‌هایی که در چهارمحال و بختیاری طراحی می‌شود بیشتر از سازه‌های طرح اسپانیایی سیرکولار یا گاتیک سیرکولار است که هزینه اولیه این سازه‌ها (۱۵۰ میلیارد ریال به ازای یک هکتار) نسبت به سایر سازه‌های چینی یا سازه‌های سَبک گلخانه‌ای در استان‌های گرمسیری مانند جنوب کرمان و یزد بیشتر است.
برزگر می‌گوید: در زمان حاضر فرایند صدور مجوز، جذب و ایجاد انگیره در بین مردم و جریان سازی لازم انجام شده و تنها مشکل و مساله بحث نقدینگی است که بانک‌ها با تامین و پرداخت منابع لام تکلیفی باید حمایت بیشتری از این صنعت داشته باشند.
رییس جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری موضوع مارکتینگ و توسعه ساختارهای بازرگانی را از دیگر موضوعات مهم در بحث گلخانه‌ها عنوان کرد.
وی تنوع محصول را از دیگر موضوعات مهم در گلخانه‌ها عنوان می‌کند و می‌گوید: امروز بازار فلفل دلمه به واسطه صادرات این محصول تولیدی به روسیه خوب و پر رونق است اما برای سه سال آینده این محصول جواب‌گو نیست و باید به سمت تنوع محصولات حرکت کرد.
به گفته برزگر، در این ارتباط یک سری طرح‌هایی به صورت پایلوت و ترویجی از جمله باغ انگور، باغ گیلاس و تولید گل‌های شاخه بریده و تولید توت فرنگی که سرمادوست و انرژی بری کمتری نسبت به سبزی و صیفی دارد در دستور کار قرار گیرد.
او در خصوص گلایه‌مندی برخی از گلخانه‌داران چهارمحال و بختیاری می‌گوید: در زمان حاضر تنها ۲ تا سه استان از پایانه صادراتی برخوردار هستند که هم اکنون صندوق حمایت توسعه بخش کشاورزی با اعلام آمادگی منابع خوبی پای کار آورده که به موقع در این خصوص اطلاع رسانی می‌شود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری همچنین در خصوص نبود زیرساخت لازم برای واحدهای سورت و بسته‌بندی محصولات گلخانه‌ای در این استان توضیح می‌دهد: تا ۶ ماه گذشته در استان هیچ واحد بسته‌بندی و سورت وجود نداشت اما مدت چهارماه است که این زیرساخت در استان فراهم و روزانه در قالب کانتیرهای ۲۵ تنی (ماهانه معادل ۶۰۰ تا یک هزار تن) محصولات بسته بندی و به سمت گمرکات مرزی شامل آستارا و منطقه آزاد ارس بیشتر ارسال می‌شود.
به اعتقاد برزگر، در زمان حاضر ظرفیت ایجاد شده در استان کافی و جواب‌گو است و ظرفیت بیش از این مقدار نیز وجود ندارد اما با توجه به مجوزهای موجود و توسعه پبش بینی شده در این بخش در آینده این زیرساخت در استان باید توسعه یابد.
رییس سازمان جهادکشاورزی استان می‌گوید: در زنجیره ارزش محصولات گلخانه‌ای گام اول تشکیل ساختار خدمات فنی مهندسی، نظارت و پیمانکاری و گام دوم تامین منابع، جذب سرمایه گذار در بخش توسعه گلخانه‌ها و گام سوم در بخش فرآوری، بسته‌بندی و حوزه بازرگانی است که در زمان حاضر این توسعه متناسب با ظرفیت استان در حال انجام است.
بیشتر بخوانید:
به گزارش ایرنا، یک چهارم تولید ناخالص داخلی و یک پنجم اشتغال چهارمحال و بختیاری به بخش کشاورزی وابسته است.
۲۵۰ هزار هکتار برابر ۱۵ درصد زمین‌های چهارمحال و بختیاری زیرکشت محصولات مختلف است.
نظر شما