غبار فراموشی بر غذاهای آبا و اجدادی مازندران

به گزارش خبرنگار ایرنا، در خاطر بسیاری از مردم کشور، مازندرانی ها به چند خصلت و ویژگی شناخته شده بودند و در بسیاری از تصاویر فیلم ها، ‌سریال ها و عکاس های خاطره انگیز از مردم این دیار این ویژگی ها پُررنگ و جلوه های خاص خود را داشته است.

یکی از ویژگی های مرسوم میان مردمان شمال کشور به خصوص مردم مازندران سخت کوشی آنان بود به طوریکه آنها روزهای متمادی از سال را به کشت برنج و محصولات دیگر و ساماندهی بقیه امور در این خصوص می پرداختند.

از دیگر خصیصه های گذشته مازندرانی ها پخت انواع غذاها با مواد اولیه سالم تولیدی و کاشته شده در مزارع و باغات هایشان بود از انواع سبزی گرفته تا میوه هایی که به شکل ارگانیک پرورش می دادند و سبزی و میوه جایگاه خاص و پررنگ در سبد غذایی مردم این دیار داشت.

طی سالهای اخیر فروش اراضی کشاورزی و تبدیل آنها به ویلاهای لوکس توسط غیربومیان در روستاها و همچنین گسترش ساخت و ساز و آپارتمان نشینی باعث شد تا بسیاری از مردم مازندران سبک زندگی شان تغییر کند و اکنون سبک و شیوه زندگی غربی غریبه با فرهنگ مردم این دیار در جامعه رخنه کند.

مازندرانی هایی که سالهای نه چندان دور در حیاط چند متری خانه های ویلایی خود با کاشتن سبزی و درختان مرکبات و در گوشه ای از حیاط به پرورش ماکیان مشغول بود و علاوه بر اینکه با تولید این محصولات بخشی از نیازهای غذایی خانواده را بدین طریق و ارگنیک تهیه می کردند با این تحرک و فعالیت نیاز بدن به فعالیت های جسمانی را نیز انجام می دادند.

علاوه بر این سالم خوری بخش دیگر از جنبه زندگی مازندرانی ها در گذشته بود و آنها در پخت و پزهای روزانه سعی می کردند یا از غذاهای آب پز و یا به میزان اندک از روغن های گیاهی و حیوانی استفاده کنند که برای نمونه می توان به گرماز از غذاهای محلی مازندرانی نام برد که اساس این غذای بسیار مغذی و قوی شیر تازه دوشیده شده، کره محلی، برنج است که البته در برخی مناطق با کدو حلوایی نیز طبخ می شود. و یا "کئی پلا" یا همان کدوپلوی مازندرانی که از کدو حلوایی رنده‌شده، پیاز، زیره، زردچوبه، گوشت چرخ‌کرده، برنج و کره‌ محلی استفاده می‌کنند.

اما امروزه با گسترش آپارتمان نشینی و دور شدن مردم این دیار از سبک زندگی سالم شاهدیم عوارض آن که شامل انواع بیماری غیرواگیر نظیر دیابت و فشارخون می شود سلامتشان را به خطر انداخته است.

تحرک داشتن و ورزش کردن به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل پیشگیرانه و کنترل کننده بیماری های غیرواگیر به شمار می رود اما مردم با نادیده گرفتن این مهم، تمام شانس خود را برای درمان این نوع بیماریها در سبد پیاده کردن رژیم های غذایی گذاشته اند.

همگام با گسترش زندگی شهرنشینی ابتلای افراد به بیماری های غیر واگیر دیابت، فشار خون، چربی خون، سکته های مغزی و قلبی افزایش یافته است و سالیانه بسیاری براثر ابتلا به این بیماری ها جان خود را از دست می دهند که بنا به اظهارنظرهای پزشکان، رد پای کم تحرکی و چاقی در ابتلا به این بیماری ها مشهود است.
باوجود آنکه از کم تحرکی به عنوان اصلی ترین عامل در بروز این بیماری های کشنده و جان گیر نام برده می شود اما بیماران و یا افرادی که در معرض ابتلا به این بیماری ها قرار دارند کمتر به ورزش و یا تحرک بدنی رغبت نشان می دهند.
نگاهی به افراد دوربرمان که به این بیماریها مبتلا هستند بیندازیم غالب آنها تلاش می کنند که تنها به یک بُعد توصیه پزشک خود یعنی رژیم غذایی توجه بکنند و انتظار دارند که با همین کار ضمن کنترل بیماری، سلامتی بر باد رفته خود را باز جویند.

بنا به داده های آماری از سوی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران حدود ۶۰ درصد مردم استان کم تحرک و بیشتر از ۶۵ درصد مردم این استان چاق هستند.

کم خوری میوه و سبزیجات مازندرانی ها

سرپرست بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران با اشاره به تاثیر مستقیم ابتلاء به بیماری دیابت و تغذیه گفت : انتخاب و پیروی از سبک تغذیه نادرست، دلیل اصلی افزایش میزان مبتلایان به بیماری دیابت در مازندران است.

اکبر فاضل تبار ملکشاه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: بین بیماری دیابت و تغذیه درست رابطه و وابستگی مستقیمی وجود دارد، چرا که مصرف مواد غذایی پرکالری و بالا بودن تعداد دفعات مصرف این نوع مواد زمینه ساز ابتلا فرد به این بیماری می شود.

وی ادامه داد: رژیم غذایی مدیترانه ای به عنوان مناسب ترین رژیم غذایی برای جلوگیری از بیماری دیابت است که دور شدن افراد از این سبک غذایی باعث شده تا شاهد افزایش تعداد بیماران باشیم.

این دکتری تغذیه توضیح داد: استفاده از روغن زیتون، گوشت سفید، سبزیجات، گیاهان، حبوبات و مغزها و استفاده محدود و کم گوشت قرمز به عنوان رژیم غذایی مدیترانه ای که در سر سفره مردم مازندران می بایست وجود داشته باشد تا عاملی برای جلوگیری از بیماری دیابت شود.

وی گفت: با وجود این که مازندران به عنوان استان برخودار و تولیدکننده انواع سبزیجات و گیاهان به شمار می رود اما رخت بربستن مصرف این نوع مواد غذایی از سفره مردم این منطقه باعث شده تا بخش قابل توجه رژیم غذایی مدیترانه ای محقق نشود.

به گفته دکتر فاضل تبار ملکشاه با وجود جایگاه این استان در تولید میوه و سبزی در کشور، در حال حاضر کمتر از ۲۰ درصد مازندرانی ها در حد استاندارد توصیه شده از این محصولات تغذیه می کنند.

وی میزان توصیه شده مصرف میوه و سبزی برای هر نفر در شبانه روز را ۴۰۰ گرم اعلام کرد.
این پزشک متخصص تغذیه گفت : در حال حاضر میانگین کشوری مصرف این محصولات کمتر از یک چهارم میزان توصیه شده و حدود یکصد گرم است، ولی شهروندان مازندرانی حتی به این میزان هم مصرف سبزی و میوه ندارند.

دکتر فاضل تبار ملکشاه اضافه کرد : در گذشته سبک زندگی و تغذیه مردم مازندران به رژیم غذایی مناسب برای جلوگیری از بیماری های غیر واگیر از جمله دیابت نزدیک بود، به طوریکه مردم در آن زمان به اندازه کافی و مورد نیاز سبزیجات وگیاهان مصرف می کردند.

وی گفت:اما با گذشت زمان و انس گرفتن مردم مازندران با سبک زندگی غربی با شیوه های مرسوم و متداول سالم گذشته فاصله گرفتند و این باعث شد تا شاهد آن باشیم از رژیم تغذیه ای نامناسب پیروی کنند.

به گفته سرپرست بهبود تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مازندران، غذاهای پرچرب به همراه گوشت قرمز فراوان از جمله ویژگی های سبک تغذیه غربی است که اثرات و تبعات آن افزایش آمار بیماران دیابتی است.

وی توصیه کرد: مردم برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های غیرواگیر از جمله دیابت زیر نظر پزشک متخصص تغذیه شرایط و وضعیت تغذیه ای خود را برنامه ریزی کنند تا براساس جنس و سن هر فرد مقدار غذا، زمان و دفعات تغذیه هر فرد مشخص شود تا به یکباره حجم بالایی کالری وارد بدن نشود.

نوک پیکان ابتلا دیابت و فشارخون به سمت مازندرانی ها

در همین حال سرپرست معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران با استناد به داده های آماری اجای پویش ملی غربالگری فشارخون و دیابت گفت که یک میلیون و ۶۳۰ هزار نفر از مردم این استان در این پویش شرکت کردند که ۷۵.۷ درصد از جمعیت مورد هدف است و بیشتر از ۶۳ هزار مورد جدید ابتلا به دیابت و فشار خون شناسایی شدند.

رضا صفری عربی افزود:‌از این تعداد موارد جدید شناسایی مبتلایان به دیابت و فشار خون در استان به طور تا حدودی مساوی و برابر افراد مبتلا به این بیماری هستند به طوریکه حدود ۳۲ هزار نفر مبتلا به دیابت و حدود ۳۱ هزار نفر نیز به بیماری فشار خون مبتلا هستند.

وی ادامه داد: در این میان ۳۵۰ هزار نفر پیش فشارخون و ۲۱۰ هزار نفر پیش دیابت در مازندران شناسایی شدند که خوشبختانه شناسایی در این مرحله شانس جلوگیری از ابتلا افراد به بیماری را بیشتر می کند.

به گفته سرپرست معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران از بین این فراد نیز تعداد مبتلایان به دیابت و فشار خون در هریک از آنها به طور مساوی است و این نشان دهنده شیوع هر ۲ بیماری در استان است که می بایست برای کنترل آن برنامه ریزی در سطح زندگی و تغذیه ای افراد ایجاد شود.

وی از چاقی ۶۵ درصد جمعیت مازندران به عنوان یکی از فاکتورهای اثرگذار در ابتلای افراد به این ۲ بیماری غیرواگیر در استان نام برد و گفت: تا زمانی که سبک زندگی مردم استان به همین شکل کم تحرکی باشد همواره بالا بودن شیوع بیماری های غیر واگیر فشار خون و دیابت بالا خواهد بود.

به گفته صفری عربی، تا پیش از اجرای پویش ملی سلامت مازندران از نظر میزان شیوع دیابت در کشور رتبه اول و از نظر شیوع بیماری فشار خون رتبه پنجم کشور را داشت که در پایان اجرای این پویش می توان آمار دقیقی از میزان شیوع و ابتلا افراد به این بیماری ها بدست آورد.

پیشتر نیز کارشناسان حوزه بهداشت مازندران از افزایش تعداد فوتی های استان براثر ابتلا به این ۲ بیماری خبر دادند به طوریکه عنوان شد:دیابت و فشارِ خون بیشتر از سرطان در مازندران جان می‌گیرد.

این مطلب براساس داده های آماری معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران در خصوص تعداد فوتی ها در یک برهه زمانی طی سالهای اخیر ذکر و اعلام شد از ۵۱ هزار نفر فوتی از اسفند ۱۳۹۸ تا پایان ۱۴۰۱ در این استان ۹ هزار و ۱۷۹ نفر براثر عوارض ناشی از ابتلا به دیابت و پُرفشاری خون بود در حالی که فوتی ها براثر ابتلا به انواع سرطان در این بازه زمانی یک هزار و ۳۰۰ نفر کمتر از این میزان است.