سیدحمید جمال الدینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: توجه رهبر معظم انقلاب به مقوله تولید در نام‌گذاری سال ۱۴۰۳ بسیار راهگشا و کلید سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در حوزه سلامت است، معاونت حقوقی و امور مجلس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکیبا توجه با توجه به پیوستن اداره کل سازمان‌های مردم‌نهاد و خیرین سلامت از سال گذشته متولی اصلی مشارکت مردمی در نظام سلامت شده است.
معاون حقوقی و امور مجلس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به رویکرد و دقت نظر رهبر معظم انقلاب در نام‌گذاری سال‌ها گفت: طی هفده سال اخیر،ایشان هشت بار بر «تولید» و «جهش تولید» تاکید کرده‌اند. این نام‌گذاری، هر بار رویکرد و اجزای متفاوتی از تولید را مدنظر داشته که منظومه منسجم فکری ایشان را به تصویر می‌کشد. سال ۱۴۰۱ را «تولید؛ دانش‌بنیان؛ اشتغال‌آفرین» خواندند. سال گذشته را هم با شعار «مهار تورم و رشد تولید» مجدد به اهمیت تولید و رشد آن اشاره کردند و امسال هم بر نسبت رشد تولید با مشارکت مردمی به عنوان یک حلقه بسیار مهم و موثر در جهش تولید تاکید کردند.
شفافیت و اعتماد متقابل از شروط لازم بر افزایش مشارکت مردم در فعالیت ها است، یکی از دستاوردهای دولت سیزدهم در حوزه سلامت حذف امضاهای طلایی در سال گذشته بود این اتفاق تقویت «مشارکت مردم» در حوزه سلامت و بهداشت را به همراه داشت.
مشارکت؛ حق مردم و الزام مسئولان
جمال‌الدینی مشارکت مردمی در اقتصاد و حکمرانی سلامت در ایران را یک ابزار و اصل پذیرفته‌شده، موثر و مترقی در راستای حکمرانی نوین و تمدن ایرانی-اسلامی و الگوسازی آن دانست و افزود: مشارکت مفهومی جهانی و ریشه‌دار است و برای رسیدن به آن باید چند مرحله را پشت سر بگذاریم. این مراحل شامل اطلاع‌رسانی و آگاهی، مشاوره، تعامل و همکاری و در نهایت تفویض اختیار است. مشارکت یک حق برای مردم و الزام برای مسئولان است. افزایش مشارکت به شنیدن صدای واقعی مردم می‌انجامد.
وی با بیان این‌که مشارکت سهم به سزایی در ارتقای سلامت به ویژه در بین جمعیت آسیب‌پذیر و کم برخوردار جامعه ایفا می‌کند گفت: البته مشارکت نیازمند طراحی نقشه راه است؛ امروزه در کشورهای مختلف جهان، بهره‌گیری از مشارکت مردم، یک راهبرد برای نگاه و برنامه‌ریزی‌های ملی به منظور ارتقای سلامت عمومی و رفع نابرابری در سلامت است. از طریق مشارکت هدفمند دولت‌ها با جوامع، پوشش همگانی سلامت و دسترسی به خدمات بهداشتی باکیفیت برای همه به ویژه گروه‌های آسیب‌پذیر ممکن می‌شود.
مشارکت مردم، ارتقادهنده سرمایه اجتماعی
معاون حقوقی وزارت بهداشت، افزایش امید و انگیزه را از ثمرات مشارکت مردم دانست و افزود: در واقع مشارکت مردمی، ارتقادهنده سرمایه اجتماعی است و این دو از مولفه‌های بسیار موثر در ارتقای شاخص‌های سلامت هستند. مشارکت اجتماعی از نظر حضور مردم، به صورت مستقیم و غیرمستقیم در تمام حیطه‌های نظام سلامت موجب ارتقای شاخص‌ها خواهد شد و با افزایش امید و انگیزه به افزایش طول عمر می‌انجامد.
باید بتوانیم ابعاد مختلف مشارکت یک الگو داشته باشیم و با ایجاد اعتماد و شفافیت از ظرفیت عظیم مشارکت ایرانیان خارج کشور در نظام سلامت بهره ببریم
جمال‌الدینی یکی از الگوها و مدل‌ها در حوزه سلامت را مشارکت دادن و وارد کردن مردم در تمام حوزه‌ها اعم آموزش، پژوهش، بهداشت و درمان دانست و گفت: البه به این معنا نیست که فقط مردم را به عنوان تامین‌کننده منابع بینیم؛ هر چند این هم یک مسیری از مشارکت است ولی تمام آن نیست. ما باید بتوانیم ابعاد مختلف مشارکت را بررسی کنیم و برای هر کدام یک الگو داشته باشیم. همچنین باید با ایجاد اعتماد و شفافیت از ظرفیت عظیم مشارکت ایرانیان خارج کشور در نظام سلامت بهره ببریم.
وی با تاکید بر تغییر نگاه و ذائقه خیرین و مشارکت مالی چشم‌گیر خیرین و مردم در نظام سلامت، افزود: خیرین در قالب‌های گوناگونی هم‌چون هبه و وقف و صلح این کار را انجام می‌دهند که در سالیان گذشته هم با افزایش روبه‌رو بوده است. اما امروز نقطه عطفی است که این مشارکت در زمینه‌های دیگر هم‌چون مدیریت، برنامه‌ریزی، نیازسنجی، تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری، اجرا و دیگر فرایندها تعمیم و گسترش پیدا کند و به نقش تاثیرگذار مردم توجه شود. لذا در راستای برنامه عدالت و تعالی نظام سلامت باید جایگاه همه ذی‌نفعان اعم از کارمندان، استادان، دانشجویان، نیروهای داوطلب، خیران، سازمان‌های مردم‌نهاد و سایرین مشخص شود و در همه سرفصل‌های برنامه به مشارکت مردمی پرداخته شود.
مشارکت مردم در راه‌اندازی نظام شبکه بهداشت و سلامت خانواده
جمال‌الدینی ایجاد باور، انگیزه و الگوی ذهنی مشترک در زمینه تولید و جهش تولید و جایگاه مشارکت در آن را بسیار مهم دانست و گفت: تجارب ارزشمندی در زمینه مشارکت همگانی در سلامت در جمهوری اسلامی داریم که برخی از آن جزو تجارب موفق جهانی هستند؛ مثل ریشه‌کنی فلج اطفال. همچنین تجربه‌های گران‌سنگ دوران کرونا، طرح شهید سلیمانی، پرورش و به‌کارگیری بهورزان از میان مردم بومی و معتمد و راه‌اندازی نظام شبکه بهداشت و سلامت خانواده در سراسر کشور تا دوردست‌ترین نقاط از چهل سال پیش و به برکت انقلاب اسلامی از دیگر تجارب موفق و درخور توجه در زمینه مشارکت مردمی هستند.
کار وقتی متعلق به مردم باشد و در دست مردم باشد، مشتری‌مداری اصل خواهد بود. لذا کرامت به وجود می‌آید و باعث پایداری و استمرار می‌شود
وی با تاکید بر این‌که ما توانسته‌ایم نظام شبکه را تا روستاها برسانیم و الان نیاز است با بازتعریف نظام سلامت مبتنی بر مشارکت مردم برنامه ملی سلامت خانواده را پیش ببریم، گفت: امروز در این طرح ملی یکی از مسیرهای مهم مشارکت مردم در امر پیشگیری، تشکیل گروه‌های مردمی و بومی است اما باید گسترش و توسعه پیدا کند؛ با همیاری شوراهای مشارکت خیرین و سازمان‌های مردم‌نهاد، صندوق‌های توسعه سرمایه و پژوهش و فناوری، و مدل‌های استفاده از ظرفیت مردمی و حضور ایشان در هیات امناهای مراکز درمانی و دانشگاهی و پژوهشی می‌توانیم به بخش مهمی از این هدف برسیم، اما در این امور می‌تواند ورود به بورس بر اساس مدل‌ها و الگوهای سنجیده‌شده باشد.
معاون حقوقی وزارت بهداشت افزود: با تعریف صندوق‌هایی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و وارد کردن آنها به بورس می‌توانیم به مدلی برای تامین سرمایه و سرمایه در گردش دست یابیم. مدلی که از طریق آن، مردم هم به روند نیازسنجی، هم تصمیم‌گیری و مدیریت وارد می‌شوند. کار وقتی متعلق به مردم باشد و در دست مردم باشد، مشتری‌مداری اصل خواهد بود. لذا کرامت به وجود می‌آید و باعث پایداری و استمرار می‌شود.
مشارکت مردم، شفافیت و اعتماد متقابل
جمال الدینی اظهار داشت: نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که این‌کار با یک الگوی بومی و مبتنی بر خودباوری بر اساس هویت ملی و اسلامی و با تفکر و مشورت صورت بگیرد. نظام ما یک نظام حکمت‌محور و متعالی است که پرسش از چرایی بر چگونگی در آن مقدم است.
وی تصریح کرد: پس از تعریف و ایجاد پارادایم ذهنی مشترک باید به دنبال یک الگو و مدل جدید بر اساس بازمهندسی مدل‌های پیشین و بهره‌گیری از تجارب پیشین برویم. اینها باعث خواهد شد که به تمدن نوین ایرانی اسلامی و بر اساس رهنمودهای رهبر معظم انقلاب نزدیک‌تر شویم. در واقع فرهنگ‌سازی گام مهمی در این زمینه است.
معاون حقوقی و امور مجلس وزارت بهداشت تاکید کرد: فرهنگ‌سازی و تغییر نگاه‌ها، موتور محرکه مشارکت مردمی و افزایش سرمایه اجتماعی است که مبتنی بر شفافیت و اعتماد متقابل هستند. ایجاد مرجعیت علمی و تخصصی بسترساز حضور و مشارکت حداکثری مردم است و در برابر آن، به وجود آمدن شک و تردید و ناامیدی، مهمترین موانع آن هستند.
نظر شما