به گزارش خبرنگار ایرنا، اگر چه کم آبی برای برنجکاران مازندران در سال های اخیر به مشکلی عادی تبدیل شده است، اما رخ نمودن آن در حالی که هنوز نشاکاری شروع نشده و در مناطق دیگر هم شالیزارها به بیشترین میزان آب نیاز دارند، تاحدودی هشدار آمیز و ناامید کننده است.
نشانه ها و مشاهدات عینی کشاورزان مازندرانی و آمار و ارقام سازمان آب منطقه ای از میزان بارش برف و باران در زمستان سال پیش حاکی از احتمال بروز خشکسالی در فصل زراعی جاری بود، ولی اغلب کشاورزان امیدوار بودند این مشکل از اواخر اردیبهشت و بیشتر در فصل تابستان ایجاد شود.
با این وصف در حالی که هم اکنون نیمه اول فروردین ماه را پشت سر گذاشته نشده است، مشاهدات خبرنگار ایرنا و اظهارات کشاورزان نشان می دهد که دبی بعضی از رودخانه های استان در یک هفته اخیر به صفر رسیده است.
هم اکنون در بعضی از رودخانه های مرکزی مازندران در بخش لاله آباد بابل که با حدود هفت هزار هکتار بیشترین زمین شالیزاری را در بخش های استان داراد از جمله " کاری پی"، " وازررود "، " سیترو"' و " چولرود "در چند روز گذشته آبی جریان نیافت و همین وضعیت سبب شده است تا کشاورزان از جدی بودن خشکسالی نگران شوند.
کاهش روان آب رودخانه هراز و نوبت بندی طولانی مدت رها سازی آب این رودخانه به عنوان مهم‌ترین و بزرگترین رودخانه مازندران سبب شد تا پمپ آب چاه‌های نیمه عمیق شالیزارهای واقع در دشت ۱۱۰ هزار هکتاری هراز روشن شود.
طبق اعلام رسمی جهاد کشاورزی مازندران، آب شالیزارهای دشت هراز که نیمی از سطح زیر کشت برنج استان را تشکیل می دهد باید از رودخانه هراز تامین شود. دشت هراز شالیزارهای شهرستان های آمل، بابل، فریدونکنار، محمودآباد و بابلسر را در بر می گیرد.
مقدمات کشت برنج در مازندران با خزانه گیری از اواخر اسفند آغاز می شود و با نشاء در ماه های فروردین و اردیبهشت در مناطق مختلف استان ادامه می یابد.
کشت برنج در مناطق غربی و مرکزی مازندران که بیشترین سطح شالیزارهای استان را دارد، زودتر از مناطق دیگر آغاز می شود و به دلیل آب و هوای سازگارتر با این محصول، زودتر هم به بار می نشیند.
دوره کاشت، داشت و برداشت شالی در مازندران از زمان نشاء بسته به شرایط جوی ۷۵ تا ۹۰ روز است و شالیزارها نیز پس از مرحله نشاء تا به بار نشستن محصول به بیشترین میزان آب نیاز دارند.
شماری از شالیکاران بابل نسبت به آبیاری زودهنگام شالیزارها با پمپاژ آب‌های زیرزمینی ابراز نگراین کردند و گفتند این که از هم اکنون زمان نوبت بندی و رها سازی آب در رودخانه ها برای آبیاری شالیزاری بیش از ۱۵ روز انجام شود، بسیار زیاد است.
آنان افزودند: به همین دلیل بیشتر کشاورزان این منطقه برخلاف سال گذشته زودتر چاه های کشاورزی را برای جبران کمبود آب ، از چهار روز پیش روشن کردند.
شالیکاران بخش لاله آباد بابل با بیان این که اگر زمین شالیزاری خشک شود، برای جبران آن نیاز به آب در شالیزار ها تا چهار برابر بیشتر می شود، ادامه داد : به همین دلیل کشاورزان با روش کردن چا های کشاورزی نیاز آب زمین را برطرف می کنند.
آنان وضعیت آب دهی چاه های کشاورزی را مطلوب ارزیابی کردند ولی در عین حال گفتند : به طور یقین مشکل کمبود آب با چا های کشاورزی حل می شود، اما فعالیت کاری و هزینه کشاورزان بیشتر شده است.
مسوول برنج سازمان جهادکشاورزی مازندران ضمن تایید کم آبی و روشن شدن موتور پمپ های کشاورزان دشت هراز وضعیت رشد بوته های نشا برنج را در خزانه ها و بانک نشا مطلوب توصیف کرد و گفت: هم اکنون عملیات شخم و شیار که از بهمن ماه سال گذشته آغاز شده به ۹۰ درصد رسیده است.
علی محمد رمضانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تصریح کرد: برنجکاران حوضه آبریز هراز که نیمی از اراضی شالیزاری مازندران در این حوضه آبریز قرار دارد، تا ۹۰ درصد از زمین‌ها را آب تخت کرده و آماده نشاکاری شده است.
وی اضافه کرد: عملیات بذرپاشی که از دهه دوم اسفند سال گذشته درخزانه ها آغاز شده نیز اکنون به ۷۰ درصد رسیده است که این آمار در حوضه آبریز هراز تا ۹۵ درصد انجام شد.
به گفته رمضانی صددرصد خزانه های بذرپاشی شده برنج برای پیش رس کردن و مقابله با سرمای بهاره به صورت جوی پشته ای و با پوشش نایلونی صورت گرفته است.
کاهش حدود ۳۰ درصدی میزان روان آب رودخانه هراز
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران وضعیت روان آب حوضه آبریز هراز را نامطلوب ارزیابی کرد و گفت: اگرچه وضعیت بارندگی امسال نسبت به سال قبل تا ۵۰ درصد بهتر بوده است، اما میزان روان آب هراز به عنوان بزرگترین رودخانه استان نسبت به سال گذشته حدود ۳۰ درصد کاهش نشان می دهد.
حیدر داودیان بر لزوم مدیریت آبیاری شالیزارها و همکاری کشاورزان در نوبت بندی آب تاکید کرد و افزود: اگرچه بعضی از کشاورزان دشت هراز از هم اکنون با روشن کردن موتور، پمپاژ آب از چاه های نیمه عمیق را شروع کردند، اما برداشت بی رویه آب های زیر زمینی استان بسیار نگران کنده خواهد بود.
وی توضیح داد: طبق بررسی های صورت گرفته کاهش ۲۳۰ میلیون متر مکعبی آب زیرزمینی در استان بسیار نگران کننده شده است.
داودیان با ذکر این نکته که در کشت اول کشاورزان از طریق نوب بندی آب روان رودخانه ها و آب چاه فعالیت کشاورزی را به سرانجام خواهند رساند، تصریح کرد: کشت دوم شالیکاری برای منابع آبی مازندران سم است که باید جلوگیری شود.
۹۸ درصد آب‌بندان‌های مازندران پر شد
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران از پرشدگی حدود ۹۸ درصد آب‌بندان‌های مازندران در ابتدای سال ۱۴۰۳ خبر داد و گفت: بارش‌های مناسب روزهای اخیر در مازندران منجر به پر شدن بسیاری از آب‌بندان‌های این استان شد و خوشبختانه در آستانه آغاز فعالیت‌های کشاورزی ذخیره آب در آب‌بندان‌های استان وضعیت بسیار مطلوبی دارد.
داودیان افزود: حدود ۸۹۰ قطعه آب‌بندان در مازندران با ظرفیت ذخیره مجموع ۴۰۵ میلیون متر مکعب، نقش مستقیم و اساسی برای تأمین آب کشاورزی نزدیک به ۳۵ هزار هکتار از کشتزارهای استان دارند.
بر اساس آمارها در حال حاضر از ظرفیت مجموع ۴۰۵ میلیون مترمکعبی آب‌بندان‌های مازندران حدود ۳۶۵ میلیون مترمکعب پر شده که خبر بسیار خوبی برای کشاورزی استان است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران درباره بارش‌های این استان طی سال آبی جاری خاطرنشان کرد: از یکم مهر ۱۴۰۲ تا کنون در استان ۴۱۰ میلیمتر بارندگی ثبت شد که چهار درصد افزایش نسبت به دوره درازمدت را نشان می‌دهد.
داوودیان اظهار کرد: آورد رودخانه‌های استان نیز طی این بازه زمانی به یک میلیارد و ۱۵ میلیون متر مکعب رسیده است که البته در این شاخص هنوز نسبت به دوره درازمدت عقب‌ماندگی داریم و کاهش ۲۰ درصدی وجود دارد.
برنجکاری یکی از مهم ترین فعالیت کشاورزی در مازندران و منبع مهم درآمد کشاورزان استان است و با تولید بیش از یک میلیون تن، ۴۲ درصد برنج مورد نیاز کشور از این استان تامین می‌شود.
نظر شما