نشاکاری ۱۰ میلیون ریالی در مازندران/ کارگر ناخشنود، کارفرما ناراضی

به گزارش خبرنگار ایرنا، اگرچه بالا رفتن نرخ تورم و کاهش شدید قدرت خرید، مبلغ مزد کارگران کشاورز به ویژه نشاکار را تا حدود زیادی برای همه قابل توجیه می کند، اما از دلایل این افزایش کم شدن کارگران بومی نیز است، امروزه تا ۸۰ درصد کارگران نشا کار را غیربومی ها از استان های گلستان، و خراسان شمالی و حتی فارس تشکیل می دهد.

از آن جای که کارگران زن و مرد این استان ها با در اختیار گرفتن مکانی برای استراحت در شهرهای بابل، آمل، بابلسر و فریدونکنار متقبل هزینه اسکان، تغذیه و جق کمیسیون معرف بومی می شوند، بنابراین دریافت این مبلغ دستمزد روزانه آنان را خشنود نمی کند و از طرفی نارضایتی شالیکاران به عنوان کارفرما به خاطر این است که امسال علاوه بر افزایش قیمت نهاده های کشاورزی و تامین صبحانه، ناهار و عصرانه کارگران، ‌قیمت فروش محصول به نسبت هزینه تولید همخوانی ندارد.

شالیکاران مازندران امسال درحالی با افزایش قیمت بیشتر نهاده های کشاورزی نظیر سموم، پلاستیک، بذور، قطعات یدکی تیلر و تراکتور و دستمزد کارگری برای شخم و شیار و آب تخت کردن دست و پنجه نرم می کنند که به شدت با کمبود نقدینگی نیز مواجه اند، چراکه محصول سال زراعی گذشته را نسبت به سال ۱۴۰۱ تا ۴۰ درصد کمتر فروختند.

هر چند نشا مکانیزه برنج در مازندران وارد یازدهمین سال خود شده است، اما طبق اعلام رسمی جهاد کشاورزی برخلاف برداشت مکانیزه شالی که به بیش از ۹۵درصد رسید، همچنان حدود نیمی از ۲۱۵هزار هکتار زمین های شالیزاری به صورت سنتی و با دست نشا کاری می شود.

همواره بیشترین هزینه در کشت برنج مربوط به هزینه کارگری است و بررسی ها میدانی ایرنا نشان می دهد که شالیکاران امسال علاوه بر گرانی و افزایش ۳۰ تا ۵۰ درصدی قیمت نهاده های کشاورزی نظیر سموم، پلاستیک، بذور، قطعات یدکی تیلر و تراکتور و دستمزد کارگری برای شخم و شیار و آب تخت کردن، با افزایش ۳۰ درصدی مزد نشاکاران نیز مواجه شدند.

هم اکنون هر کارگری که بخواهد درخزانه برنج، بوته شالی را برای نشا در شالیزار آماده کند، دستمزد ۱۱میلیون ریالی درخواست می کند و برای نشای هر هکتار شالیزار به ۱۵ کارگر مرد نیاز است. کارکردن در خزانه برنج به خاطر سختی شرایط کار، گران ترین نرخ دستمزد را دارد و نشا نیز پس از آن قرار می گیرد.

از سوی دیگر به دلیل کاهش دبی آب رودخانه ها، کشاورزان برنجکار را بر آن داشت تا از یک ماه پیش تا کنون موتور پمپ چاه های کشاورزی را روشن شود، یعنی به طور طبیعی نیاز به نهاده های کشاورزی از جمله پلاستیک، استفاده از تیلر و تراکتور برای شخم و آب تخت کردن و تامین سوخت موتور پمپ های چاه های کشاورزی را دوچندان کرده و اکنون افزایش دستمزد نشاکاران برنجکاران مازندران را تحت فشار قرار داده است.

شالیکاران می گویند :‌اگرچه با حمایت دولت ماشین های نشا کاری در سال های اخیر به وفور از محل تسهیلات کم بهره در اختیار کشاورزان قرار گرفت، اما در کشت مکانیزه برنج نیازمند در اختیار داشتن نشاء یکدست از لحاظ ارتفاع ریشه و ساقه است تا ماشین نشاکار بتواند آن را در شالیزار بکارد. عمل آوری اینگونه نشاء عمدتا در بانک های نشاء امکان پذیر است و نشایی که در خزانه گیری سنتی به دست می آید نمی تواند برای کشت مکانیزه مناسب باشد.

طبق آمار رسمی سازمان جهاد کشاورزی مازندران در حال حاضر ۱۹۶ واحد بانک نشاء در استان فعال است که هر یک از این واحد به طور متوسط بوته نشا ۵۰۰ تا ۷۰۰ هکتار زمین را تامین می کنند.

علاوه بر کمبود بانک نشا، نشاکاری با بوته بانک نشا با دستگاه نشاکار در زمین های غیر هندسی و کوچک نیز بسیار سخت و هزینه بر است و برخی از کشاورزان که با خرید دستگاه نشا کار و تولید بوته نشاء مخصوص این دستگاه اقدام به کاشت می کنند به نسبت هزینه بیشتری را متقبل می شوند.

اگر چه تنها کاری که کشاورزان در کشت مکانیزه انجام می دهند این است که با بانک های نشاء جهت تامین نیازشان قرارداد می بندند، ولی کم بودن تعداد بانک های نشاء از یک سو و تقاضای زیاد کشاورزان به خاطر دغدغه کمبود کارگر نشاکار و یا افزایش دستمزدشان سبب شده است تا امسال بانک های نشاء برای هر هکتار تا ۱۸۰ میلیون ریال با کشاورزان قرارداد ببندند؛ رقمی که اگر چه نسبت به سال گذشته در هر هکتار ۴۰ میلیون ریال بیشتر شده است اما در محاسبه کشاورزان نسبت به نشای سنتی این رقم تقریبا برابر شده ولی به مراتب کم دغدغه تر است.

مهم ترین و اصلی ترین عامل گسترش و استقبال به نشاء مکانیزه علاوه بر مزیت افزایش حدود ۱۵ تا ۲۰ درصدی میزان تولید، کمبود و دغدغه تامین کارگران نشاکار و دستمزدهای به گفته کشاورزان غیر متعارفی است که معمولا در روزهای مختلف اردیبشهت ماه که پیک نشاکاری در استان است، کارگران حرفه ای طلب می کنند و کشاورز بناچار با توجه به آماده بودن زمین برای نشا کاری باید مبلغ پیشنهادی را بپردازد.

نخستین نشاء مکانیزه برنج مازندران از نوع گونه طارم محلی پنجشنبه هفته گذشته در آیین رسمی و با حضور معاون وزیر جهاد کشاورزی و استاندار مازندران در روستای فیروز کلا بخش دشت سر شهرستان آمل انجام شد.

نشای مکانیزه برنج که طی یک دهه اخیر در مازندران فراگیر شده زودتر از نشای سنتی و دستی انجام می شود. در این روش صفر تا صد کار طی قرارداد به بانک نشاء واگذار می شود و کشاورز فقط اقدام به شخم و شیار و آماده سازی زمین خود می کند و فرایند خرانه گیری، عمل آوری بوته نشاء و کاشت آن بر عهده بانک نشاء است.

در نشا کاری سنتی کشاورزان مناطق مختلف مازندران معمولا از اواخر اسفند تا اواخر فروردین سال بعد عملیات خزانه گیری برای عمل آوری نشاء را انجام می دهند و پس از ۴۰ تا ۴۵ روز مراقبت، بوته را برای کشت به زمین اصلی منتقل می کنند. در این روش هر کشاورز برای کاشتن نشاء در هر هکتار شالیزار باید دستکم ۱۵ کارگر ماهر به کار بگیرد، اما در کشت مکانیزه این فرایند به صورت یکجا در بازه زمانی کمتر از ۲۲ تا ۲۵ روز توسط یک نفر به عنوان طرف قرارداد بانک نشاء صورت می گیرد.

کشت مکانیزه برنج نیازمند در اختیار داشتن نشاء یکدست از لحاظ ارتفاع ریشه و ساقه است تا ماشین نشاکار بتواند آن را در شالیزار بکارد. عمل آوری اینگونه نشاء عمدتا در بانک های نشاء امکان پذیر است و نشایی که در خزانه گیری سنتی به دست می آید نمی تواند برای کشت مکانیزه مناسب باشد.

خزانه‌گیری حدود ۱۸۰ هزار هکتار از شالیزارهای مازندران

مسوول پیگیری امور معاونت تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی مازندران از خزانه گیری ۱۶۷ هزار هکتار اراضی شالیزاری استان خبر داد.

غلامرضا رعیت پناه روز چهارشنبه گفت: ۱۷۳ هزار و ۲۹۹ هکتار از اراضی شالیزاری مازندران تاکنون شخم و شیار و ۱۶۷ هزار و ۱۲۶ هکتار خزانه گیری شده است.

وی با اشاره به اینکه تاکنون بیمه زراعت برنج در ۸۰۵ هکتار اراضی شالیزاری استان انجام شد، افزود: در حال حاضر ۲۹۰ تن بذر برنج پر محصول و اصلاح شده محلی به کشاورزان شالیکار استان توزیع و مصرف شد.

رعیت پناه با بیان اینکه ۱۷۸ بانک نشا برنج در استان در حال فعالیت هستند، درباره ذخیره سازی آب سدها و آببندان‌های استان، گفت: در حال حاضر میزان ذخیره آب سدهای استان ۲۴۱ میلیون متر مکعب و آببندان‌ها ۳۷۰ میلیون متر مکعب است.

وی با بیان اینکه تاکنون ۱۳۱ نمونه آزمون خاک انجام شد، افزود: سطح ابلاغی برنج استان در سال زراعی امسال ۲۱۵ هزار هکتار است.

این استان با داشتن ۴۶۰ هزار هکتار زمین‌های زراعی و باغی سالانه ۷۲ نوع محصول کشاورزی را تولید می‌کند. تولید حدود یک میلیون تن برنج، ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن مرکبات و انواع محصولات باغی در مازندران سبب شده که این استان به عنوان قطب تولید محصولات باغی و کشاورزی کشور همواره مورد توجه باشد.

برنجکاری یکی از مهم ترین فعالیت کشاورزی در مازندران و منبع مهم درآمد کشاورزان استان است و با تولید بیش از یک میلیون تن، ۴۲ درصد برنج مورد نیاز کشور از این استان تامین می‌شود. استان مازندران تولید کننده ۷۲ نوع محصول زراعی و باغی است که در تولید ۱۵ محصول رتبه اول تا سوم را دارد.