فضای مجازی در پی ربودن کودکان/ همراهی و مدیریت والدین بهترین راهکار

به گزارش ایرنا، فرزندان و کودکان امروزی با حرص و ولع به این پدیده نوظهور روی می آورند وچنان درآن غرق می شوند که گاهی از خود والدین بهتر بر مطالب آن اشراف یافته و تلاش می کنند زندگی خود را با آن همراه کنند.

محتواهای گوناگون فضای مجازی و آغشته بودن بسیاری از آنها به ضد ارزش ها، انواع فیلم ها و برنامه ها کودک هشت ساله را از دل خانواده بیرون کشیده و برای همیشه درخود جای می دهد.

در این میان والدین بی اعتنا به شوق کودکان خود برای فضای مجازی هستند؛ حتی یکبار هم همراه فرزند خود نمی شوند تا ببیند درفضای مجازی چه چیزهایی او را تهدید می کند؟ او تنها در این دنیای مجازی روزگار می گذارند و گاهی با تبعیت از برنامه های آن سرنوشت شومی را رقم می زند که جبران آن میسر نیست.

فضای مجازی دنیایی که ترکیبی از ارزش ها و ضد ارزشها، محتواهای ضداخلاقی و اخلاقی، طنز، فیلم و صدها برنامه دیگر است که کودک نمی داند با حرص و ولع و به واسطه حس جستجوگرانه کدام یک را دنبال کند.

کودک این فضا را برای همیشه مامن خود انتخاب می کند و حتی با آدمهای مجازی دست دوستی داده و دنیای دیگری برای خود خلق می کند؛ کودک رها شده در فضای مجازی با گذشت زمان به دست سودجویان شکار شده و ذهن و فکرش به اسارت گرفته می شود و از همه چیز فاصله می گیرد؛ برای او شخصیت های خیالی فضای مجازی با ارزش تر از والدین هستند و او بخش بزرگی از وقت خود را صرف آنها می کند.

امکان پالایش محتوای مجازی برای کودکان سخت است

پزشک عمومی و فعال رسانه ای و کارشناس فضای مجازی ارومیه ای می گوید: فضای مجازی ذاتا یک محیط تبادل اطلاعات و پیام است که در آن انتقال پیام به شکل انبوه و مدیریت نشده با دسترسی نامحدود صورت می گیرد؛ از طرفی این انتقال اطلاعات، برخلاف روش های قدیمی و سنتی که مبتنی بر واسطه هایی مانند پیام، تصویر، کتاب و مجله صورت می گرفت در حال حاضر توسط ابزار هوشمندی مانند گوشی همراه و سایر تجهیزات الکترونیکی انجام می شود یعنی امکان کنترل فرایند نقل و انتقال محتوا به ویژه درسطح سنین کودکان محدودتر است.

هوشنگ عطاپور گفت: استفاده از لوازم و تجهیزات اینتزنتی، محدودیت کاربردی لوازم سنتی و قدیمی را ندارد و وقتی کاربران این فضا (کودکان) با محدودیت تجربه، دانش، قضاوت، شناخت و تحلیل باشند، استفاده از آن بدون نظارت و کنترل والدین خیلی آسیب زا خواهد بود.

رهایی کودک در فضای مجازی شنای بدون مهارت در دریای مواج

وی افزود: مطمئنا حضور تنها و بدون کنترل و نظارت کودکان در فضای مجازی مانند رها کردن کودکی بدون مهارت شنا در دریای مواج و طوفانی خواهد بود زیرا چنین فردی مهارت روبرو شدن با حجم توده ای و انبوهی از اطلاعات در جریان این دریا را ندارد.

وی اضافه کرد: برای بهره مندی از هر دانش و تجربه ای نیازمند داشتن ابعاد تحلیلی و تسلط به وجوه گوناگون آن اطلاعات و پیام هستیم که در کودکان هنوز چنین منظومه ای از شناخت چند بعدی شکل نگرفته و نیاز دارد تا توسط والدین و معلمین راهنمایی و حمایت شوند؛ پس اگرچه استفاده از فضای مجازی توسط سنین مختلف امری اجتناب ناپذیر شده است اما برای حفاظت از جسم و روان کودکان خود نیازمند آگاهی از مضرات این فضا برای کودکان بی پناه رها شده در آن هستیم.

پزشک ارومیه ای اظهار کرد: والدین باید بدانند که برای حفظ سلامت کودکان خود آگاه باشند همچنان که روشن کردن کبریت توسط کودک بدون آموزش خطرناک است استفاده از گوشی همراه برای ورود به فضای مجازی هم آسیب زاست، همچنان که تنها ماندن کودک در خانه می تواند خطرناک باشد، تنها ماندن کودک درفضای مجازی هم قرار گرفتن دربرابر بسیاری از خطرات با ابعاد و شدت نا معلوم است.

کودکان مصرف کننده بخشی از محصولات فضای مجازی

عطاپور ادامه داد: اکنون فضای مجازی یکی از پرکاربردترین مفاهیم در حوزه اجتماعی و فرهنگی است و به عنوان بخش جدایی ناپذیر از زیست انسان مدرن تبدیل شده است و با توجه به وسعت و تنوع کاربرد آن توسط گروه‌های مختلف حقیقی و حقوقی هر روز استفاده از آن بیشتر می شود بنابراین اکنون کودکان نیز به عنوان بخشی از مصرف کنندگان محصولات و محتواهای این فضا محسوب می شوند و برای بهبود ظرفیت های آموزشی، سرعت و سهولت یادگیری پیش و پس از مدرسه، والدین و نظام های آموزشی کاربرد آن را به گروه سنی تجویز می کنند.

وی گفت: طبعا با توجه به وجود محتواهای گوناگونی که در این فضا به شکل نامحدودی وجود دارد، امکان پالایش آنها توسط این گروه سنی نیست که این امر به خودی خود می تواند سلامت جسمی و روانی آنها را متاثر کند.

ارائه محتواهای نامناسب مهمترین خطر فضای مجازی برای کودکان

وی افزود: مهمترین خطری که این فضا برای گروه سنی کودکان دارد، ارائه محتواهای نامناسب با سن و جنس آنهاست یعنی کودک ناخواسته می تواند با حجمی از محتواهای گوناگون مواجه شود که این اطلاعات با رشد و بلوغ ذهنی وی متناسب نبوده و در تربیت و پرورش ذهنی وی به ناهنجاری در یادگیری و دریافت الگوهای مناسب آموزشی منجر می شود.

وی اضافه کرد: آسیب بعدی که خیلی مشاهده می شود، ایجاد نوعی عادت و وابستگی روانی به این فضا به ویژه بازی های رایانه ای آنلاین است زیرا این بازی ها طوری طراحی شده اند که کودک را وابسته به ادامه بازی می کنند؛ این عادت ها علاوه بر تاثیر در سلامت روانی فرد می تواند به بی خوابی، کم خوابی و حتی اختلالات ذهنی دیگری چون پرخاشگری، انزوا و گوشه گیری منجر شود طبعا این نوع عادت های زندگی در نهایت به کم تحرکی، بلوغ زودرس، اختلالات حرکتی و چاقی و عوارض داخلی ناشی از آنها منجر خواهد شد که بسیار خطرناک هستند.

تاثیرمطلوب فضای مجازی درصورت همراهی و مدیریت والدین

فعال رسانه ای ارومیه ای افزود: در کل می توان گفت که سه گروه عوارض ذهنی، روانی و جسمی، حاصل بدکارکردی کودکان با فضای مجازی است؛ من مفهوم بدکارکردی را به کار بردم به این دلیل که این فضا مورد نیاز هر گروه سنی است و اخیرا مطالعات نشان داده است که حتی بازی های رایانه ای در صورت استفاده متعادل از آن ها می تواند تاثیر مطلوب در توسعه فردی و توانایی روانی کودکان بر جا بگذارد به شرطی که با برنامه ریزی و تحت هدایت و مدیریت والدین باشد.

درکل دنیا پلیس وارد فضای مجازی می شود

عطاپور با بیان اینکه استفاده از هر ابزاری نیازمند رعایت قواعد و استانداردهای تعیین شده است، گفت: فضای مجازی هم باید دارای معیار و استاندارد مصرف برای گروه های سنی باشد تا مصرف غیر استاندارد آن منجر به عوارض فردی و اجتماعی نشود و به همین دلیل هم در کل دنیا پلیس وارد فضای مجازی شده و به تخلفات و جرایم رسیدگی می کند؛ مهمترین روش جلوگیری، آموزش و بعد برنامه های جایگزین است که با هدایت والدین و آموزگاران ممکن است و نقش خانه و مدرسه را نشان می دهد.

وی اظهار کرد: در این امر نقش والدین، آموزشی و نظارتی است یعنی والدین باید امنیت کودک خود را در این فضا تضمین کنند و ضمن آموزش و راهنمایی وی مسیرهای دریافت محتواها را مدیریت کنند و با رعایت کرامت کودک و ایجاد رابطه سازنده با او در نقش مشاور و معلم ظاهر شوند تا کودک با خیال راحت در خصوص این فضا با وی مشورت بکند و سوالات خود را بپرسد.

نگاه تهدید آمیز، کودک را به پنهان کاری سوق می دهد

وی ادامه داد: هر نوع نگاه تهدید آمیز و یا غیر دوستانه به کودک، می تواند وی را به سمت افراد غیر و یا پنهان کاری سوق دهد و همین جاست که نقطه آسیب پذیری در ذهنیت کودک و ورود آسیب از ناحیه فضای مجازی به کودکان شروع می شود.

این پزشک ارومیه ای اضافه کرد: مقوله اعتیاد به فضای مجازی را نمی شود به شکل علمی استفاده کرد ولی عادت و وابستگی بیش از اندازه در کودکان و حتی بزرگسالان به استفاده از فضای مجازی مشاهده می شود که آن هم به نوعی گرایش به برخی محتواها و وابستگی به آنهاست؛ یعنی فضای مجازی یک بستر دریافت انواع اطلاعات است و افراد مختلف به نوع خاصی از این محتواها وابستگی پیدا می کنند که شاید شایع ترین آنها در بین کودکان و جوانان وابستگی به بازی های آنلاین و در برخی جوامع سایت های پورنوگرافی در میان جوانان باشد.

عطاپور افزود: مهمترین روش جلوگیری، آموزش و بعد برنامه های جایگزین است که با هدایت والدین و آموزگاران ممکن است و در اینجا نقش خانه و مدرسه بیشتر بارز می شود. والدین نقش اساسی و اصلی در حفظ امنیت کودکان در برابر آسیب‌ها و تهدیدات فضای مجازی برعهده دارندآنها باید سطح دانش و آگاهی خود را بالا ببرند و با آگاهی‌بخشی به کودکان و همراهی آنها در این محیط، از آسیب‌های این حوزه پیشگیری کنند.

والدین هنگام استفاده کودکان از دستگاههای هوشمند کنار آنها باشند

عطاپور اظهارکرد: والدین باید محدودیت زمانی برای استفاده گوشی و تبلت به منظور فعالیت در فضای مجازی در نظر بگیرند و سعی کنند هنگام استفاده از دستگاه های هوشمند توسط کودکان و نوجوانان در کنار آنها حضور داشته باشند زیرا همراه و همگام بودن با فرزندان برای فعالیت در فضای مجازی و نظارت بر فعالیت آنها برای کاهش تهدیدات و آسیب های فضای مجازی از وظایف والدین است.

به گزارش ایرنا، تنهایی کودک در فضای مجازی و بدون راهنما و همراهی والدین روح و روان او را نشانه گرفته و خاموش و بی صدا زندگیش را نشانه می گیرد و چه بسا او را تبدیل به شخصیتی متوهم و گاهی اوقات پرخاشگر و برخی موارد بی تفاوت به ارزشها و علاقمند به ضد ارزش ها می کند و این خطری است که باید جدی گرفته شود زیرا بازگرداندن دوباره او به زندگی عادی نیازمند هزینه های کلان است و گاهی اوقات حتی بازگشتی در کار نیست و کودک به راحتی قربانی می شود.