آذربایجان‌غربی منشور زیست محیطی ایران؛ طبیعتی متنوع و چشم‌نواز

به گزارش خبرنگار ایرنا، آذربایجان غربی در شمال غرب کشور با مساحت ۳۷ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع هم اکنون دوازدهمین استان بزرگ کشور است که ۲.۳ درصد کشور را به خود اختصاص داده است که به سبب وجود آب و هوای طبیعی از جمله کوهستان، بیابان، تالاب‌ها، جنگل و دریاچه به عنوان یکی از استان های داری متنوع ترین محیط‌زیست و آب و هوا در کشور مطرح است.

این استان با داشتن ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی جنگلی جایگاه ویژه ای در استان های دارای جنگل است و البته ۴۱ هزار و ۴۰۰ هکتار بیابان نیز دارد و همین سبب خاص بودن این استان از نظر زیست محیطی شده چراکه آب و هوایی مختلفی را می توان در این استان تجربه کرد.

به عنوان مثال شهرستان ماکو و شهرستان چالدران در کنار هم و در شمال استان وجود دارد اما شهرستان ماکو منطقه قشلاقی است و گرمسیر که تابستان های سختی دارد اما شهرستان چالدران منطقه ییلاقی است و سردسیر است و این منطقه اتفاقا زمستان های سختی دارد.

این استان بالغ بر یک میلیون هکتار اراضی قابل کشت و باغات دارد که از این رو در جایگاه هفت کشوری ایستاده است.

از حوضه آبریز هم اگر صحبتی شود باز آذربایجان غربی جایگاه ویژه ای برای خود دارد چراکه رودخانه ارس به دریای خزر، رودخانه زاب به خلیج فارس و رودهای منتهی به دریاچه ارومیه از جمله سه حوزه آبریز آذربایجان غربی است که زیبایی های خود را دارد.

یک میلیون هکتار از مراتع آذربایجان غربی ییلاقی است

اذربایجان غربی در تولید علوفه در کشور رتبه اول را دارد و در تنوع پوشش گیاهی نیز گونه های مختلف در مراتع مستقر هستند؛ معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی در این خصوص به ایرنا گفت: یک میلیون هکتار از مجموع ۲.۷ میلیون هکتار مراتع استان ییلاقی است که با صدور مجوز دامداران سالانه از این مراتع بهره برداری می کنند.

مسعود شفیعی افزود: مراتع استان یا روستایی و یا ییلاقی هستند در مراتع روستایی شروع فصل بهره برداری از ۱۵ اردیبهشت و مراتع ییلاقی از ابتدای تیرماه است که قبل از فرا رسیدن فصل بهره برداری مجوزها تمدید و دامها در عرصه ها مستقر می شوند.

وی اظهار کرد: مراتع روستایی استان از وضعیت بهتری برخوردار هستند چرا که دور از دسترس دامداران و روستاییان هستند و شرایط اب و هوایی اجازه چرای دام زودتر از زمان مقرر را نمی دهد.

شفیعی افزود: اغلب مراتع ییلاقی استان در نوار مرزی واقع شده اندو کنترل براین مراتع توسط نیروهای انتظامی و مرزبانی نیز انجام می شود و این موجب شده تا ییلاقات فرصات برای بازسازی داشته باشند.

وی اضافه کرد: سعی می شود تا ظرفیت مراتع به روزرسانی شود و مجوز های صادر شده به نسبت تولید علوفه مدیریت می شود.

بیش از چهارهزارو ۲۰۰ هکتار تالاب آذربایجان‌غربی عضو کنوانسیون رامسر است

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی بارها بر زیست محیط ویژه این منطقه تاکیده کرده و گفته است: آذربایجان غربی از جمله استان های مهم تالابی کشور به شمار می رود و لقب حیات سبز منطقه را به خود اختصاص داده است.

وی اضافه کرد: تالاب ها پس از اکوسیستم‌های مرجانی جزو پرکاربردترین اکوسیستم ها به شمار می روند و ارزش یک تالاب ۱۰ برابر جنگل و ۲۰۰ برابر باغ است.

وی ادامه داد: حیات استان‌ها به حیات تالاب‌ها گره خورده است چراکه از نظر اکوسیستم دارای جایگاه زیست محیطی ویژه‌ای است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی اظهار کرد: تمامی تالاب‌های آذربایجان غربی آبگیری شده و از وضعیت خوبی برخوردار بوده و برخی از آنها نیز در حال سرریز شدن هستند.

شهند با بیان اینکه حقابه تالاب ها اختصاص داده شده، گفت: بیش از ۸۶ میلیون مترمکعب برای ۱۱ تالاب اقماری پارک ملی دریاچه ارومیه حقابه اختصاص داده شده است و شاهد احیای آنها هستیم.

وی با اشاره به آخرین اخبار از دریاچه ارومیه نیز افزود: هم اکنون این دریاچه ارومیه دارای ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب آب است که از خبرهای خوب این روزهای استان به شمار می رود و تمام تلاش مدیران و مسوولان استانی بر احیای این نگین فیروزه‌ای آذربایجان است.

وی اضافه کرد: میزان بارش در حوضه دریاچه ارومیه نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲.۲ درصد رشد دارد.

سمندرهای کوهستانی در آذربایجان غربی

تاکنون، هفت گونه سمندر به نام‌های سمندر غارزی، سمندر کوهستانی لرستانی (امپراطور)، سمندر کوهستانی کردستانی (خال زرد)، سمندر کوهستانی آذربایجانی، سمندر آتشین، سمندر تاج دار جنوبی و سمندر جویباری ایران در ایران شناسایی و نامگذاری شده است.

سمندرها به شدت در معرض خطر انقراض بوده و در لیست سرخ ( IUCN ) قرار دارند، تغذیه این گونه‌ها از جلبک‌ها و لارو حشرات است و تعداد تخم گذاری آنها نیز سالانه مشخص نیست.

سمندرهای کردستانی و آذربایجانی با خال های کم رنگ و پررنگ از هم تفکیک می‌شوند و زیستگاه‌های عمده این جانداران در استان شناسایی و مشخص شده است.

سمندر آذربایجانی در جویبارهای کوهستان سکنی دارد و در بهار تخم ریزی می‌کند؛ لارو آنها با زندگی در جویبار سازگاری دارد، نرها و ماده‌ها تنها در نزدیکی جویبارهای محل زیست خود از آب خارج می‌شوند و زندگی در خشکی برای این گونه، ناشناخته است.

چشمه ها و جویبارهای منطقه از جمله محیط زیستگاه آنها است که در پایش های مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرد و بعد از جمع‌آوری آمار، برنامه‌ریزی‌های لازم برای حفاظت از سمندرها توسط سازمان مرکزی و اداره کل استان انجام می‌شود.

شناسایی زیستگاه‌ها، شمارش جمعیت و تخمین افزایش یا کاهش سالانه تعداد آنها مهمترین هدف از سرشماری این جانداران دوزیست است.

عدم شناخت جوامع محلی از این گونه، تخریب زیستگاه، آلودگی منابع آبی زیستگاه بدلیل آفت کش‌ها، علف کش‌ها و کودهای شیمیایی و ورود فاضلاب‌های انسانی، کاهش جمعیت گونه و تغییر کاربری منابع آبی و انتقال آن به خارج از زیستگاه توسط کشاورزان از عوامل تهدید کننده سمندر است.

تولد دومین گوساله گوزن زرد ایرانی در پارک ملی دریاچه ارومیه

دومین گوساله گوزن زرد ایرانی در اوایل اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ در فاصله یک هفته از گوساله نخست در سایت تکثیر و پرورش مجتمع رشکان پارک ملی دریاچه ارومیه متولد شد.

در راستای اجرای برنامه عمل ملی حفاظت از این گونه در معرض خطر انقراض، ۶ راس گوزن زرد ایرانی در سال ۱۴۰۱ از پناهگاه حیات وحش دشت ناز ساری به پارک ملی دریاچه ارومیه و مرکز تکثیر و احیای این گونه در رشکان با ترکیب جنسی چهار ماده و ۲ نر منتقل شده و با تولد سه راس در سال ۱۴۰۲ و ۲ گوساله گوزن در سال جاری تعداد این گونه ارزشمند حیات وحش در این سایت تا به امروز به ۱۳ راس افزایش پیدا کرده است.

دامپزشکان و کارشناسان حیات وحش اداره کل و پارک ملی دریاچه ارومیه به صورت شبانه روزی وضعیت این گونه در معرض خطر انقراض، به خصوص گوساله های تازه متولد شده را مورد پایش و کنترل قرار می دهند و امیدها برای نجات این گونه ارزشمند در پارک ملی دریاچه ارومیه روز به روز بیشتر می شود.

جمعیت حیات وحش در آذربایجان‌غربی ۱۷ درصد افزایش یافت

۶ هزار راس از انواع حیات وحش اعم از قوچ و میش، کل و بز و سایر چهارپایان در استان سرشماری شده که ۱۷ درصد نسبت به سرشماری پیشین افزایش دارد.

۵۶ گونه پستاندار وحشی و ۳۱۰ گونه پرنده و ۵۸ گونه پرنده در زیستگاههای آذربایجان غربی زیست می کنند که تا کنون بیماری در بین حیات وحش و یا تلفات و رفتار غیر طبیعی گزارش نشده است.

پنج گونه حمایت و حفاظت شده در آذربایجان غربی زیست می کنند که برنامه ملی نجات برای آنان وجود دارد که شامل میش مرغ، گوزن ایرانی، غاز پیشانی سفید کوچک، خرس قهوه ای و پلنگ ایرانی است.

یکی از برنامه های اداره کل حفاظت محیط زیست برای حفاظت از میش مرغ در سال جاری این است که ۱۰۰هکتار از اراضی کشاورزان خریداری و تملک شود که این موضوع در مصوبات سفر گنجانده خواهد شد.

با توجه به همه این گفته ها، آذربایجان غربی رنگین کمانی از داشته های طبیعی است که باید با همه توان نهادهای مسوول و مردم، از آنها حفظ و حراست شود تا برای آیندگان به یادگار بمانند.