بهار روابط کابل-مسکو ؛ آغوش باز کرملین برای طالبان

ابراز تمایل روسیه به خارج کردن نام طالبان از فهرست گروه های تروریستی، حرف های مهم اخیر ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه از ضرورت برقراری ارتباط و تماس با حکومت سرپرست افغاستان، دعوت شدن مقامات حکومت سرپرست افغانستان به اجلاس اقتصادی بین المللی سن پترزبورگ، وعده های روسیه برای کمک به ایجاد دسترسی افغانستان به سازمان همکاری شانگهای، ابراز تمایل طالبانی ها به انجام مذاکرات امنیتی با روسیه، ابراز علاقمندی حکومت سرپرست افغانستان به تقویت دیپلماسی ورزش با روسیه و افزایش تماس ها و رفت و آمدها میان مسکو و کابل، تنها روی آشکار سکه تحول تدریجی در روابط روسیه افغانستان است و بعید نیست، اتفاقات بیشتری در روی دیگر سکه روابط دو کشور رخ داده باشد و یا درحال شکل گیری باشد.

ضمیر کابلوف نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه در امور افغانستان هم اخیرا گفته است که در صورت به رسمیت شناخته شدن حکومت کنونی افغانستان، روسیه از ایجاد دسترسی این کشور به سازمان همکاری شانگهای حمایت خواهد کرد.

خانم ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه نیز به تازگی و در پاسخ به انتقاد برخی روزنامه‌نگاران درباره ارتباط روسیه با طالبان افغانستان گفته است که برای جلوگیری از قاچاق مواد مخدر و تروریسم در افغانستان، نیاز است با مقام‌های کنونی این کشور ارتباط برقرار شود.

بر اساس گزارش تاس، زاخارووا این کار را به سود روسیه خوانده و افزوده است که حذف نام مقام‌های «طالبان» از فهرست سیاه تروریستی نیز در جریان است.

این مقام روس خطاب به کسانی که از تلاش روسیه برای نزدیک شدن به حکومت طالبان انتقاد می کنند، گفته است: کسانی که از این موضوع انتقاد می کنند، متوجه نیستند که ‌حل مشکلاتی مانند پیکار با قاچاق مواد مخدر، مبارزه با تروریسم و جرایم سازمان یافته در واقع نیاز به تماس دارد و این به نفع ما است.

رویکرد روسیه برای نزدیک تر شدن به طالبان می تواند از چند منظر قابل بررسی باشد:

یکی از نخستین و مهم ترین دلایل روس ها برای پل زدن میان مسکو و کابل، نگرانی های امنیتی روسیه از شرایط کنونی منطقه و تحرکات گروه های تروریستی از جمله داعش در منطقه است. مردم روسیه هرگز حمله مرگبار گروه تروریستی داعش به تالار کروکوس سیتی در کراسنوگورسک، در حومه مسکو را که اوایل فروردین ماه سال 1403 رخ داد، فراموش نخواهند کرد؛ حمله ای تروریستی کم سابقه که حدود 140 کشته و حدود 150 نفر دیگر هم مجروج برجای گذاشت.

روسیه برای مهار عناصر تروریستی در منطقه از جمله داعش، ناگزیر به همکاری امنیتی نزدیک با حکومت سرپرست افغانستان است زیرا این کشور همچنان استعداد زیادی برای رشد و اختفای گروه های تروریستی دارد هرچند مقامات حکومت سرپرست مدعی سرکوب کامل این گروه در افغانستان هستند.

دلیل دوم روسیه برای نزدیک شدن به حکومت سرپرست افغانستان، تلاش برای عقب نماندن از رقابتی است که در زمیته تجارت و اقتصاد میان کشورها ایجاد شده و افغانستان به دلیل برخورداری از پتانسیل های منحصر بفرد از جمله در حوزه معادن و منابع طبیعی، مورد توجه کشورهایی از جمله چین قرار گرفته و اگرچه این گونه ادعا می شود که چین و روسیه به دنبال رقابت اقتصادی و تجاری در حوزه افغانستان نیستند، اما جداسازی واقعیت "رقابت" از فعالیت های اقتصادی، امری غیرممکن است است.

نکته دیگری که در موضوع تحولات جدید در روابط روسیه و افغانستان قابل بررسی است، تلاش روسیه برای افزایش یارگیری در منطقه برای کاستن از فشار حلقه انزوایی است که بخاطر جنگ اوکراین، از سوی آمریکا و متحدانی غربی و غیرغربی آن علیه روسیه ایجاد شده است.

عجیب نیست که مقامات حکومت سرپرست افغانستان از رویکردهای روسیه در قابل این حکومت استقبال کنند. به ویژه در خصوص موضوع اعلام آمادگی روسیه برای خارج کردن نام طالبان از فهرست گروه های تروریستی، این امر بیش از هر موضوع دیگر به مذاق طالبانی ها خوش آمده و آنها بی صبرانه منتظر عملی شدن این موضوع از سوی روسیه هستند زیرا می دانند که تحقق این مهم، راه برای اتفاقات بهتر و بزرگتر برای حکومت سرپرست باز خواهد کرد.

عبدالمنان عمری یکی از مقامات رسمی حکومت سرپرست افغانستان(وزیر کار و امور اجتماعی) که برای شرکت در اجلاس اقتصادی سن پترزبورگ به روسیه سفر کرده بود، در مصاحبه ای با خبرگزاری تاس گفته است که افغانستان مشتاقانه منتظر است که روسیه وعده خود را مبنی بر خارج کردن نام طالبان از فهرست نهادهای تروریستی عملی سازد.

این مقام حکومت سرپرست همچنین گفته است که طالبان آماده انجام مذاکره با روسیه درباره مسائل امنیتی است؛ درست همان چیزی که یکی از مهم ترین دغدغه روسها در ارتباط با افغانستان به حساب می آید.

عبدالمنان عمری تاکید کرده که حکومت سرپرست مایل به داشتن روابطی خوب با روسیه و توسعه مناسبات با این کشور است.

با این حال، قابل انکار نیست که اصلی ترین و مهم ترین خواسته حکومت سرپرست افغانستان از روسیه، آن است که از سوی مسکو به عنوان یک دولت رسمی به رسمیت شناخته شود؛ خواسته ای که به نظر می رسد تا تحقق فاصله زیادی دارد و تاکنون هنوز هیچ یک از کشورها حکومت سرپرست را به رسمیت نشناخته اند اگرچه تعداد قابل توجهی از کشور ها از جمله چین و دیگر همسایگان افغانستان و کشورهای منطقه سفارتخانه هایشان را در کابل فعال نگه داشته اند و به حکومت سرپرست هم اجازه داده اند که سفارت افغانستان در آن کشورها فعال نگاه دارند.