به گزارش خبرنگار ایرنا، بعضی ها از خانواده ها که فضای کافی در حیاط خانه دارند چند روز مانده به عید قربان گوسفندی را می خرند تا بچه ها و نوه ها که یکی ۲ روز مانده به عید، به خانه پدربزرگ ها می آیند، با گوسفند سرگرم شوند و آن را به چرا کنار کوچه و خیابان منزل و حتی شالیزارها ببرند. آنهایی که فضای خاصی ندارند غروب همان روز اقدام به خرید گوسفند می کنند.
البته در این میان افرادی که به خاطر هزینه سنگین توان خرید گوسفند را ندارند به صورت گروهی یعنی با برادران و یا دوستان خود اقدام به خرید گوسفند می کنند و آنانی که اعضای خانواده بزرگتری دارند اقدام به خرید گوسفند بزرگتر می کنند و حتی در گذشته نه چندان دور گوساله ای را برای قربانی در نظر می گرفتند.
برخی از مازندرانی ها نیز بعد از فوت پدر به عنوان بزرگتر خانواده برای اینکه خاطرات روز عید قربان در خانه پدری از دست نرود، اقدام به خرید گوسفند به صورت گروهی می کنند یعنی تعدادی از برادران با مشارکت هم، اقدام به خرید گوسفند می کنند و در خانه پدری گرد هم می آیند.
آماده کردن کارد تیز شده برای قربانی کردن گوسفند، ریسمان برای آویزان کردن و خام کردن گوسفند، تلمبه برای باد کردن پوست گوسفند جهت تسهیل در جدا کردن آن، ساتور برای تکه کردن استخوان دست و پا و گردن گوسفند از جمله وظایف مردانه در روز عید قربان است.
در گذشته رسم این بود شب عید یا صبح زود، مردم کارد و چاقوی ذبح گوسفند را به منزل روحانی یا ملای محل می بردند تا دعای قربانی را روی آن بخواند تا پس از آن، گوسفند را قربانی کنند.
صبح زود پیش از طلوع خورشید، بزرگ خانواده ابزار قربانی کردن گوسفند را آماده می کند و بچه ها را که شب گذشته تا پاسی از شب بیدار بودند و به نوعی با برگزاری شب نشینی(شونیشت) به گفت و گو، انجام بازی های محلی مشغول بودند، به اجبار صدا می زنند. البته چون بچه ها دوست دارند لحظه قربانی کردن گوسفند را ببینند به سرعت از رختخواب بلند می شوند و در حیاط خانه، محل ذبح گوسفند حاضر می شوند.
دعای ذبح گوسفند را یکی از اعضای خانواده با صدای بلند می خواند و کسی که تجربه کشتن گوسفند را دارد این جملات را تکرار می کند، دو سه نفر هم گوسفند را نگه می دارند تا از دست و پا زدنش در امان باشند. البته دادن آب و قند بخشی از فرهنگ قبل از کشتن گوسفند است که همچنان انجام می شود.
آب به دلیل اعتقادات مذهبی در مورد شهید کربلاست که تشنه شهید شده است و باور دارند حتی حیوان را نیز نباید تشنه دبح کرد. قند هم به معنای شیرینی و حلاوت بیشتر عید قربان است تا به کام همه این عید شیرین شود و روزگار پس از آن تا سال آینده.
پس از کشتن گوسفند، مردان به پوست کندن و خارج کردن محتویات درون گوسفند می پردازند و زنها هم بساط تمیز کردن کله پاچه و شکمبه های گوسفند را فراهم می کنند.
در مازندران رسم این است بخش زیادی از گوشت گوسفند را به نیازمندان و همسایگان بدهند و بخش ناچیزی را برای خود بردارند.
در روز عید قربان هدایای نقدی هم به کسی که گوشت قربانی را به خانه ای می برد داده می شود. بستگان نزدیکتر مثل عمو و دایی مبلغ بیشتری را می دادند. برای همین بچه ها میل بیشتری برای بردن گوشت نذری از خود نشان می دادند تا هدیه نقدی بیشتری را از آن خود کنند. اما امروزه این رسم چندان معمول نیست.
پس از قطعه قطعه کردن گوشت گوسفند، به تقسیم گوشت می پردازند. ابتدا برای صبحانه و کباب کردن گوشت بخشی را کنار می گذارند و میزانی را برای اعضای خانواده و بچه هایی که غروب آنروز به خانه هایشان می روند در نظر می گیرند، میزانی را هم برای پذیرایی نهار و شام. لازم به یاد آوری اینکه کله پاچه را مادر خانواده، در یخچال فریز می کند تا چند هفته ی دیگر بهانه ای شود تا دوباره اعضای خانواده دور هم جمع شوند و با کله پاچه پذیرایی شوند.
نماز عید قربان و سر زدن به بزرگان روستا و حتی رفتن به مزار، بصورت انفرادی از رسم های روز عید قربان در روستا ها است.
رفتن به جنگل و دریا و مناطق زیبا نیز از دیگر برنامه های تفریحی بعضی از اهالی روستاست. مکان های زیارتی مثل امامزاده ها نیز در دستور کار بعضی از اهالی مردم روستا قرار دارد.
یکی از رسم های متداول عید قربان در مازندران عیدی بردن داماد به خانه ی عروس است. زن و شوهرهایی که هنوز دوران نامزدی را طی می کنند و هنوز به صورت رسمی مستقل نشده اند، این رسم را عملی می کنند.
از طرف خانواده ی داماد گوسفندی خریداری می شود و با سینی یا مجمعه ای حاوی کله قند، پارچه، حنا، شیرینی یکی دو روز مانده به عید قربان به منزل خانواده عروس تحویل می شود. این رسم با همراهی چند نفر انجام می شود و در بعضی از مواقع هم با ساز سرنا و شادی همراه است.
پس از تحویل از طرف مادر عروس هدایایی نیز مثل جوراب و دستمال و یا پول نقد به عنوان هدیه با حاملان گوسفند و مجمعه داده می شود. پس از عید قربان نیز که داماد برای دیدار و تبریک عید، خدمت پدر ومادرزنش می رود، آنها نیز هدایایی مثل پیرهن یا حتی کت و شلوار به داماد هدیه می دهند. داماد هم با گرفتن هدیه، عروس را به خانه اش می برد و با بستگانش به تفریح و یا دید و بازدید عید می پردازد.
نظر شما