نشانه‌های هشداردهنده گرمازدگی را بشناسید/۱۲ اقدام فوری برای درمان

به گزارش ایرنا، با آغاز ماههای گرم سال و ورود به فصل تابستان، گرمازدگی به یکی از مشکلات در حوزه سلامتی هموطنان تبدیل می شود؛ تمام افراد و به ویژه افراد سالخورده ممکن است دچار گرمازدگی شوند بنابراین برای پرهیز از گرمازدگی در صورت امکان باید از وسایل محافظتی برابر آفتاب مانند سایبان یا کلاه استفاده کرد.

هر ساله در نیمه دوم سال شاهد افزایش درجه حرارت مناطق مختلف زمین هستیم و در سال جاری نیز گرما در ایران و همچنین سایر کشور های جنوبی ایران شدت گرفته است.

بدن انسان در حالت معمولی می‌تواند به روش های مختلف از جمله تعریق و تبخیر، دمای خودش را در محدوده طبیعی حفظ کند اما زمانی که بیمار تحت تاثیر گرمای زیادی قرار می‌گیرد یا فعالیت شدیدی به ویژه در ساعات اوج گرما می‌کند، دمای بدن بالا رفته و همراه با تعریق آب و املاح بدن از دست رفته و کم کم علائم گرمازدگی نمایان می شود.

دکتر مجید شجاعی متخصص طب اورژانس و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گرمازدگی را دارای چهار مرحله برشمرد که شامل مراحل استرس گرمایی، خستگی گرمایی، گرمازدگی و سکته گرمایی است.

وی با اشاره به این که هر یک از این مراحل علایمی خاصی دارند گفت: در مرحله استرس گرمایی فرد علایمی مانند سرگیجه، ضعف، حالت تهوع، تشنگی و سردرد را احساس می‌کند، مرحله خستگی گرمایی نیز با علایمی نظیر عرق کردن شدید، خستگی، قرمز شدن پوست، گرگرفتگی یا اسپاسم عضلات به همراه درد، سردرد یا سرگیجه خفیف و حالت تهوع همراه است.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: مرحله گرمازدگی با علایمی نظیر رنگ پریدگی، عرق شدید، تهوع، اسهال و استفراغ، جوش‌های ریز گرمازدگی مشخص می‌شود و از دیگر علایم گرمازدگی نیز می‌توان به سردرد، گرفتگی عضلات، خستگی، ضعف، تشنگی شدید، سرگیجه، تکرر ادرار و ادرار تیره رنگ، از دست دادن تمرکز، ادم یا تورم خفیف پا، مچ پا یا انگشتان دست و از دست دادن هوشیاری اشاره کرد.

به گفته وی، گاهی نیز سلول‌های سطحی پوست آسیب دیده، عرق زیر پوست جمع شده و فرد دچار جوش زیر پوستی یا به اصطلاح عرق سوز می شود.

این متخصص طب اورژانس بیمارستان امام حسین(ع) یادآور شد: مرحله سکته گرمایی نیز با ضربان ضعیف، تنفس سریع، کاهش تعریق، پوست داغ و خشک و قرمز، حالت تهوع، سردرد و سرگیجه، تاری دید، تحریک پذیری و یا تغییرات خلقی، عدم هماهنگی و از دست دادن هوشیاری همراه است.

شجاعی خاطر نشان کرد: اگر این مرحله شدید باشد می‌تواند به نارسایی ارگان های بدن، کما و مرگ منجر شود. وضعیت دیگری که ممکن است با سکته گرمایی شدید رخ دهد، رابدومیولیز است، این بیماری باعث تخریب سلول‌های عضلانی و در نتیجه نارسایی کلیه می‌شود.

وی برای پیشگیری از بروز گرمازدگی در ایام گرم تابستان به هموطنان تاکید کرد توصیه‌های زیر را رعایت کنند.

نوشیدن مقدار زیاد مایعات: حداقل هشت لیوان آب در روز بنوشید. بدن شما به ازای هر کیلوگرم وزن ۳۰ میلی‌لیتر آب در روزنیازمند است. ولی مصرف مایعات در آب و هوای گرم باید افزایش یابد. اگر نمی‌توانید مقدار زیادی آب بنوشید یک نوشیدنی بدون گاز مثل آب میوه یا دوغ جانشین مناسبی است. از مصرف زیاد نوشیدنی های کافئین دار مانند کولا، قهوه و چای اجتناب کنید، زیرا کافئین ادرارآور است و باعث دفع آب از بدن می شود.

تغییر رژیم غذایی: از مصرف غذاهای چرب و داغ اجتناب کرده و بهتر است غذایتان کمی نمک داشته باشد.

محافظت از آفتاب و نور مستقیم خورشید: از کرم ضد آفتاب با فاکتور محافظت در برابر آفتاب (SPF) حداقل ۱۵ استفاده کنید . اگر احساس ناخوشی و ضعف به شما دست داد، فورا از مقابل نور مستقیم خورشید دور شوید.

ورزش و فعالیت بدنی منطقی: در صورت اجبار برای فعالیت بدنی در مناطق گرم و مرطوب، فعالیت بدنی را به تدریج طی سه تا چهار هفته برای عادت کردن بدن به گرما افزایش دهید.

استفاده از لباس های خنک و گشاد: لباس‌های سبک و گشاد از جنس کتان و نخ بپوشید، لباس‌های تیره و سنگین گرما را جذب می‌کنند و به یاد داشته باشید برخی از پارچه‌های نازک، حفاظ کافی در برابر اشعه ماورای بنفش خورشید ایجاد نمی‌کنند. همچنین از کلاه‌های لبه‌دار و ترجیحا منفذدار و عینک آفتابی برای محافظت از چشم استفاده کنید.

از سفرهای غیرضروری پرهیز کرده و از رفتن به جاهایی که سایبان ندارد و تهویه آن خوب نیست، حتی المقدور خودداری کنید به خصوص ماشین‌های پارک ‌شده در زیر آفتاب که اصلا جاهای مناسبی نیستند.اگر چاره‌ای جز سفر در هوای گرم ندارید، یک بطری آب همراه خود داشته باشید.

از افراد آسیب‌پذیر در گرمای تابستان مراقبت مخصوص کنید. کودکان و سالمندان مستعد گرمازدگی هستند.

اقدامات درمانی در هنگام گرمازدگی

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص اقدامات درمانی که هنگام بروز گرمازدگی باید صورت گیرد گفت: هنگام مواجهه با فردی که دچار گرمازدگی شده است باید اقدامات زیر انجام شود.

- مصدوم را به جای خنک منتقل سازید.

- مصدوم دراز بکشد و پاهای او را بالا بیاورید.

- لباس های مصدوم را درآورده، ملحفه خیس روی وی انداخته و آب ولرم رویش بپاشید. البته حمام گرفتن برای افراد هوشیار توصیه می شود.

- برای تسریع دفع حرارت از کولر یا پنکه استفاده کنید. از قرار دادن کیسه‌های یخ در کشاله ران، زیر بغل، زانو، مچ دست و پا نیز می توان استفاده کرد.

- درصورتی که فرد هوشیار باشد می‌توان او را تشویق کرد تا کم کم آب یا یک نوشیدنی خنک بنوشد. محلول ORS یا محلول آب و نمک و شکر(یک قاشق چای خوری نمک با ۸ قاشق چای خوری شکر در یک لیتر آب) در این شرایط مفید است.

- حوله نمدار روی پیشانی و عضلات مصدوم قرار دهید و درصورت هوشیاری می توان مصدوم را داخل وان یا لگن آب سرد قرار داد.

- به محض خنک شدن بدن فرد، عمل خنک کردن ( در آب سرد یا به شکل دیگر ) را متوقف کنید و اگر دمای بدن او مجدداً افزایش یافت، عمل خنک کردن را مجدد شروع کنید.

- ماهیچه های گرفته و گرمازده فرد را ماساژ دهید.

- اگر نشانه های گرمازدگی بهبود نیافت یا وخیم تر شد، بیمار را سریعا به مرکز درمانی منتقل کنید.

- بهتر است در هنگام سفر در گرمای تابستان علاوه بر نوشیدن آب ، چند عدد خیار و نمک در اختیار کودکان قرار دهید.

- شربت آبلیمو، خاک شیر و دوغ تامین کننده آب و املاح از دست رفته بدن هستند.

- نوشیدن نوشابه در گرما مناسب نیست.