به گزارش خبرنگار ایرنا، ماه‌های محرم و صفر در استان سمنان شور و حال خاصی دارد به طوری که تکیه‌ها، هیات‌ها، مساجد و مکان‌های مذهبی از جمله حرم مطهر حضرت یحیی(ع) و امامزاده علی ابن جعفر(ع) سمنان از روز آغازین محرم سیاه‌پوش شدند و تکیه‌ها چادر سیاه‌هایی را برای میزبانی از عزاداران حسینی در ورودی تکیه علم کردند و مداحان اهل بیت عصمت و طهارت نیز در سوگ شهادت امام حسین(ع) و یاران با وفایش برای عزاداران نوحه‌سرایی می‌کنند.
دیار دارالمرحمه سمنان در روزهای تاسوعا و عاشورا میزبان خیل عظیم عزاداران حسینی برای تماشای آیین‌های خاص و کم‌نظیر می‌شود و همه تلاش مردم از پیر و جوان و حتی کودکان و نونهالان، برگزاری باشکوه برنامه‌های این روزها و ترویج فرهنگ حسینی در بین نسل جوان جامعه است.
محرم از سال‌های دور در استان سمنان بسیار شورانگیز و در شان عزاداری سرور و سالار شهیدان امام حسین(ع) برگزار می‌شد و امسال نیز از روزها قبل مردم و مسوولان در پی تدارک برگزاری آیین‌های این ماه ماتم هستند.
آیین‌های نخل‌گردانی، یاعباس یا عباس، چل چلا، وا زینب و سنگ‌زنی از جمله شیوه‌های خاص عزاداری در سوگ شهادت سید و سالار شهیدان امام حسین(ع) در استان سمنان به ثبت ملی رسیده است که از تاریخی بودن ارادت مردم این خطه به فرهنگ عاشورا حکایت دارد.
چِل چِلا مُجن شاهرود
چل چلا از جمله آیین‌های خاص مردم مجن شاهرود در عزاداری شهادت امام حسین(ع) و یاران باوفایش در شب سوم محرم است.
مردم مجن شاهرود با آیینی که به زبان محلی «چل چلا» می‌گویند، در شب سوم محرم همزمان با غروب آفتاب در تکیه بزرگ شهر جمع می‌شوند و پس از آب و جارو و مفروش کردن تکیه، ۴۰ پایه چراغ را آماده می‌کنند و دور تکیه می‌گذارند. سپس بزرگ تکیه که به وی «بابای تکیه» می‌گویند با حضور مردم و خادمان تکیه نوحه‌سرایی را آغاز می‌کند. دعای فرج، ۱۰۰ صلوات، زیارت عاشورا و سایر دعاهای سفارش شده در این آیین تا طلوع خورشید قرائت می‌شود، چل چلا در اصطلاح محلی (چلا چلا) نیز گفته می‌شود.
سنگ‌زنی روستای اعلا سمنان
سنگ‌زنی روستای اعلا سمنان از دیگر آیین‌های خاص دیار دارالمرحمه در عزای شهید نینوا است.
عزاداران با در دست داشتن ۲ تکه چوب صیقل داده دایره‌ای شکل به اندازه کف دست با قطر تقریبی هفت سانتیمتر، همراه با آهنگ نوحه و در ۲ شیوه تک ضرب و سه ضرب، در عزای سالار شهیدان به سنگ‌زنی و عزاداری می‌پردازند.
همچنین کهن‌آباد شهرستان آرادان نیز روز عاشورا با برگزاری آیین ویژه سنگ‌زنی با قدمت ۸۰۰ ساله شور و حال خاصی می‌گیرد.
یاعباس یاعباس شاهرود
روز پنجم محرم در شاهرود، مردم آیین «یاعباس یاعباس» با قدمت بیش از یک قرن را به طور خاصی که در دیگر شهرهای کشور یافت نمی‌شود به یاد جانفشانی‌های سردار دشت کربلا حضرت ابوالفضل العباس (ع) برگزار می‌کنند.
سوگواری پنجمین روز از محرم در شاهرود هر سال با آیین سنتی «طوق بندان» آغاز می‌شود؛ خانواده‌ها طوق‌هایی را که به ارث برده‌اند، با بستن پارچه و روسری، برای مراسم ظهر آماده می‌کنند.
آیین طوق‌بندان با نواهایی از جمله «ای داد از این عزا، فریاد از این عزا، فریاد، وامصیبتا و دوصد داد از این عزا» همراه است. با نزدیک شدن به اذان ظهر و پیش از ندای موذن، مردان طوق‌ها را بر دست گرفته و به مسجد یا تکیه‌های محل می‌برند.
زانو زدن لاسجرد سرخه
رسم زانو زدن در روستای لاسجرد سرخه به طور صرف، خاص این منطقه است و در هیچیک از مناطق کشور وجود ندارد؛ در این آیین، زنجیرزدن به زانو با نوحه‌خوانی به لهجه لاسجردی برگزار می‌شود و نوحه‌خوان نیز اوج غم و اندوه واقعه عاشورا را به زبان محلی بیان می‌کند.
شاطری روستای جَزن دامغان
روز دهم محرم روستای جزن دامغان حال و هوای دیگری دارد؛ در خانه‌های از قبل تعیین شده، عده‌ای از مردان داوطلب اجرای آیین «شاطری» حاضر شده و لباس‌های مخصوص به این آیین را پوشیده و بر چشمان خود سرمه می‌کشند. عده‌ای از مادران نیز با پوشاندن لباس و سرمه کشیدن بر چشمان فرزندان و نوه‌های خود، آنان را برای این آیین آماده می‌کنند، در واقع، مادران فرهنگ نینوایی را به کودکان خود یاد می‌دهند و در حفظ و انتقال این آیین به آیندگان نقش‌آفرینی می‌کنند.
لباس‌های افراد شرکت‌کننده در آیین مذهبی «شاطری جزن» مخصوص و دارای پارچه‌های رنگی زیادی است که به نوعی آنان را شبیه فرشته‌های آسمانی می‌کند.
اهالی روستای جزن در روز عاشورا پس از پوشیدن لباس و کشیدن سرمه بر چشمان، از منزل خارج شده، جلوی هیات قرار گرفته و به نوعی راه را برای عزاداران باز می‌کنند. این آیین تا آغاز تعزیه روز عاشورا ادامه دارد و در زمان برگزاری تعزیه نیز این افراد، جلوی اسب امام حسین(ع) و یارانش می‌دوند و به نوعی از ورود سیدالشهدا(ع) و شهدای کربلا به میدان جنگ ممانعت می‌کنند؛ به نوعی یادآور این نکته هستند که در روز عاشورا، فرشتگان اجازه شرکت در جنگ را نداشتند و با این اقدام خود، قصد جلوگیری از شهادت امام حسین(ع) و ۷۲ تن را داشتند.
آیین «شاطری» در سوگواری روز یازدهم شهر دامغان نیز برگزار می‌شود و شاطران در جلوی هیات‌های عزاداری قرار می‌گیرند.
شنیده‌های تاریخی حکایت می‌کند که در فرهنگ عاشورا، شاطران به ۲ دسته شاطران سیاه‌پوش و سبزپوش تقسیم می‌شدند که ۲ سیاه‌پوش همراه امام حسین(ع)، ۲ سبز پوش همراه حضرت ابوالفضل(ع) و یک سیاه‌پوش و یک سبز پوش همراه حضرت زینب(س) بودند؛ ۶ فرشته با بال‌های گشوده و چشمانی آسمانی که برای شهادت دادن سرمه بر مژه عشق داشتند.
این آیین به شماره ثبت ۶۴۹ در فهرست آثار ملی ایران به عنوان میراث فرهنگی ناملموس در دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی به ثبت رسیده است.
در دوران صفویه افراد چالاکی جلوی موکب‌ها می‌دویدند و راه را باز می‌کردند، این رسم با نام شاطری معروف بود، اما هم‌اکنون افرادی با پوشش خاص در حالی که چوب دستی در دست می‌گیرند، جلوی مراسم تعزیه راه می‌روند و به عبارتی راه را باز می‌کنند.
آیین نخل‌گردانی تکیه جهادیه سمنان
اوج سوگواری عزاداران حسینی در سمنان با برگزاری آیین ویژه «نخل‌گردانی تکیه جهادیه» همراه است.
آیین نخل‌گردانی مهدیشهر
آیین نخل‌گردانی تکیه جهادیه سمنان با سابقه‌ای بیش از ۱۰۰ سال با شور و نوای خاصی همزمان با تاسوعای حسینی برگزار می‌شود، در این آیین، نخل‌هایی از محله‌های نزدیک در تکیه به هم می‌پیوندند و با فریاد یا حسین و یا ابوالفضل دور تکیه گردانیده می‌شوند.
مراسم نخل‌گردانی مهدیشهر هم همزمان با روز ششم محرم، در حسینیه اعظم مهدیشهر با مرثیه سرایی به زبان محلی برگزار می‌شود، نخل با پارچه‌های سبز رنگ پوشانده و در روز نهم محرم همزمان با روز تاسوعا، پس از گرداندن در شهر به بالای کوهی به‌نام «کوه تاسوعا» برده می‌شود. مردم مهدیشهر در بالای این کوه به عزاداری می‌پردازند و پس از غروب آفتاب به پایین کوه می‌آیند و پارچه های سبز نخل را با پارچه‌های سیاه تعویض و به اصطلاح نخل را برای روز عاشورا سیاه پوش می‌کنند
آیین وا زینب دامغان
روز یازدهم محرم در دامغان برخلاف سایر شهرها جزو تعطیلات است، چرا که در این روز همه مردم در آیین دسته‌روی هیات‌های عزاداری و سینه‌زنی حضور دارند؛ آیینی که هیات‌های عزاداری از روستاها و تکیه‌های سراسر شهرستان دامغان با پیمودن مسیر حسینیه حضرت ابوالفضل(ع) تا آرامگاه بکیر بن اعین(ع)، سوگواری می‌کنند؛ این عزاداری که به «وا زینب» شناخته می‌شود تا ظهر ادامه دارد.
سمنان معروف به دارالمرحمه با مساحت نزدیک به ۹۷ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع یکی از پهناورترین استان‌های کشور ایران است که با پنج و ۹ دهم درصد مساحت کل کشور، از این نظر هفتمین استان ایران محسوب می‌شود که بیش از یک هزار و ۸۳۳ اثر تاریخی، فرهنگی، طبیعی و معنوی شناسایی شده دارد.
این خطه از جانب شمال به استان‌های خراسان شمالی، گلستان و مازندران، از جنوب به استان‌های خراسان جنوبی و اصفهان، از شرق به استان خراسان رضوی و از غرب به استان‌های تهران و قم محدود است؛ بر این پایه و به دلیل موقعیت جغرافیایی همجواری با پایتخت و هفت استان مهم کشور، این استان از اهمیت زیادی برخوردار است.
نظر شما